Peygamberlerin makamı; vahiy almaktan toplum liderliğine

İlâhi peygamberlerin her birinin bir veya birkaçının ulaştığı 3 makam vardır ve onlara o makama uygun bir görev verilmiştir. Buna teveccüh etmek her birinin peygamberlik dönemindeki davranışlarını anlamamıza ve analiz etmemize yardımcı olur.

Hazreti İbrahim’in peygamberler arasında özel bir konumu ve saygınlığı vardır. Adı Kur’an-ı Kerim’in 25 suresinde 69 defa geçmektedir. Akıl yürüterek delillerle sapkınlığa ve şirke karşı çeşitli alanlarda mücadele etmiştir. Büyük İlâhî sınavlardan geçtikten sonra kendisine imamlık makamı verildi.

Bakara suresi, 124. ayeti: “Vaktiyle rabbi İbrâhim’i bazı sözlerle sınayıp da İbrâhim onları eksiksiz yerine getirince, “Ben seni insanlara önder yapacağım” buyurmuştu. İbrâhim, “soyumdan da” deyince rabbi, “Vaadim zalimleri kapsamaz” buyurdu.”

Bu ayetin en az iki bölümü önemlidir. İbrahim’in (a.s) imametine değinen ilk bölüm, ikinci bölümde Allah’ın imamet ve adaletin sürekli arkadaşlığının altını çizdiği bölüm. Fakat bu ayette imamet gerçekten ne anlama geliyor ve nübüvvetle nasıl bir ilişkisi var?

Birinci sorunun cevabı, her peygamberin ilâhî test ve imtihanlardan geçerek özel bir makama ulaştığını ve İmamlığın da bunlardan biri olduğunu göstermektedir.

Numune tefisirini okuyoruz: ‘Nübüvvet’ Allah’ın vahyini alan kişinin konumudur. Bu nedenle ‘Nebi’ kendisine ilâhi vahiy indirilen kişidir. ‘Risalet’ makamı peygamberin aldığı vahyi tebliğ ve yaymakla, Allah’ın hükümlerini tebliğ etmekle, eğitim ve bilinç yoluyla toplum halkını eğitmekle yükümlü olduğu bir başka konumdur. ‘Resul’ görev alanında kültürel ve ideolojik bir devrim yaratmaya çalışmakla görevlendirilmiş kişidir.

Ama ‘imamlık’ makamı, halkın önderliği demektir.  Aslında imam, ilâhî hükümleri uygulamak için ilâhî bir hükümet kuran kişidir. Yani imamın sorumluluğu Allah’ın emirlerini yerine getirmek iken, bir Resulün sorumluluğu sadece bu emirleri tanıtmak ve öğretmektir.

İmamlık; İbrahim‘in son gelişimi

İmamlık , nübüvvet ve risaletten daha yüksek ve üstün mertebededir. Bu makam çeşitli alanlarda pek çok yetkinlik gerektirmektedir. İbrahim Allah’ın imtahanlarından sonra  bu makama layık görülmüştür. Kur’an-ı Kerim ayetlerine  göre onun mükemmelliğe doğru olan yolculuğunun son aşamasıdır.

Nur tefsirine göre ayetin ilk bölümünün mesajları :

1-Peygamberler de Allah tarafından imtihan edilirler.

2- Birini bir göreve getirmek için yeterlilik sınavından geçirmek gerekir.

3-Görevler ve sorumluluklar kademeli olarak ve her aşamada başarılı olduktan sonra kişilere verilmelidir.

4-  İmamlık, oylamayla değil, atamayla (Allah tarafından) verilen bir makamdır. Bir imamın Allah tarafından atanması gerekir.