استفاده از نیروی نظارتی برای مبارزه با مفاسد اقتصادی توسط حضرت علی(ع)

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین علی‌ا‌کبری، پژوهشگر سیره معصومین، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به بحث درباره سیره اقتصادی امیرالمؤمنین علی(ع) در مبارزه با مفاسد اقتصادی پرداخت و اظهار کرد: اولین کاری که حضرت علی(ع) برای تحقق عدالت و مبارزه با مفاسد اقتصادی انجام دادند این بود که آنچه توسط برخی افراد در دوره‌های قبلی خلافت غصب شده و حیف و میل شد را به بیت‌المال بازگرداندند و روش دیگر ایشان این بود که از زیاده‌خواهی برخی افراد همانند طلحه و زبیر که از صحابه و سیاستمداران بودند، جلوگیری کردند.

جلوگیری از اسراف بیت‌المال توسط حضرت علی(ع)

وی افزود: چنین افرادی می‌خواستند امتیازی داشته باشند و نسبت به دیگران صاحب سهم بیشتری از بیت‌المال شوند و حتی کسانی همانند عبدالله ابن عباس، وساطت کردند که اکنون به این دلیل که حکومت تازه پا است، شما سعی کنید آنها را آرام کرده و سهمی را به آنان اختصاص داده و مسئولیتی را به آنان واگذار کنید.

این پژوهشگر سیره معصومین(ع) ادامه داد: با همه تلاش‌هایی که این افراد که برخی از آنان افرادی با نفوذ هم بودند، انجام دادند، حضرت امیرالمؤمنین(ع) به هیچ عنوان حاضر به پذیرفتن این موضوع نشدند و روش دیگر ایشان برای مبارزه با مفاسد اقتصادی این بود که جلوی اسراف در بیت‌المال را به شدت می‌گرفتند و معروف است که حتی هنگامی‌که کار شخصی داشتند هم مشغول کار بودند.

روش برخورد امیرالمؤمنین(ع) با مفسدان اقتصادی

علی‌ا‌کبری عنوان کرد: موضوع دیگر این است که حضرت علی(ع) برای مبارزه با مفاسد اقتصادی، نیروی نظارتی تعیین کرده بودند که بعضی‌ها به صورت مخفیانه و برخی به صورت آشکار بر کارگزاران مالی نظارت و اشراف داشتند و هرکجا که تخلف یا انحرافی در برداشت از بیت‌المال دیده می‌شد سریعا گزارش می‌دادند و ایشان هم بلافاصله اقدام می‌کردند.

این پژوهشگر سیره معصومین ادامه داد: روش برخورد حضرت علی(ع) با این افراد هم اینگونه بود که در مرحله اول، به آنان تذکر داده و در نهایت مفسدین را عزل می‌کردند و البته برخی که مرتکب فسادی می‌شدند متأسفانه پس از مدتی پا به فرار گذاشته و به معاویه ملحق می‌شدند.

نتایج اقدامات حضرت علی(ع) در زمینه مبارزه با مفاسد اقتصادی

وی افزود: تعیین نیروی حفاظتی از جانب امیرالمؤمنین علی(ع) روشی برای حفظ و حراست از بیت‌المال و جلوگیری از مفاسد اقتصادی بود و اینکه دستبردی به بیت‌المال وجود نداشته باشد و کسی به اموال مسلمین تعدی نکند؛ از این رو سیاست‌های زنده‌ای برای جلوگیری از مفاسد اقتصادی و حفظ و حراست از اموال عمومی اتخاذ کردند.

علی‌اکبری در پاسخ به این پرسش که چنین اقداماتی چه آثاری در عرصه اقتصاد جامعه برجای گذاشت؟ عنوان کرد: نتیجه این شد که آنچه بنا بود بیهوده مصرف شده و حیف و میل شود یا دست اختلاس‌گران باقی بماند، به بیت‌المال برگشت، تبدیل به بنیه اقتصادی شده و در احیای منابع تولید و حمایت از تولیدکننده مصرف شد و سهمی از آن هم به فقرا و نیازمندان اختصاص داده شد.

این پژوهشگر سیره معصومین در پایان گفت: علاوه بر این موضوع، این اموال در امور عمرانی و خدماتی به‌کار گرفته شد و بالاخره آنهایی که حقشان بود تا حدودی چه از نظر اقتصادی و چه سیاسی به حقوق خود دست یافتند.