خطبه سوم نهج‌البلاغه؛ غم‌‌نامه امام علی(ع) / تفویض ولایت از سوی خداست

حجت‌الاسلام سیدنواب موسوی، مدرس حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، با شرح فرازی از خطبه سوم نهج‌البلاغه «فَلَمَّا نَهَضْتُ بِالْأَمْرِ نَكَثَتْ طَائِفَةٌ وَ مَرَقَتْ أُخْرَى وَ قَسَطَ آخَرُونَ كَأَنَّهُمْ لَمْ يَسْمَعُوا كَلَامَ اللَّهَ يَقُولُ تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُها لِلَّذِينَ لا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَ لا فَساداً وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ بَلَى وَ اللَّهِ لَقَدْ سَمِعُوهَا وَ وَعَوْهَا وَ لَكِنَّهُمْ حَلِيَتِ الدُّنْيَا فِي أَعْيُنِهِمْ وَ رَاقَهُمْ زِبْرِجُهَا»، اظهار کرد: خطبه سوم نهج‌البلاغه غم‌‌نامه امام علی(ع) در خصوص وقایع بعد از رحلت نبی مکرم اسلام(ص) است.

وی با اشاره به اینکه امام علی(ع) در این خطبه حقایقی را بازگو می‌کند که کسی جز امام علی(ع) یارای سخن گفتن در آن روزگار نیست، ادامه داد: محوریت خلافت از آن اوست و قطب اصلی ولایت است، اما پیراهن خلافت او را می‌برند و امام علی(ع) خار در چشم و استخوان در گلو صبر می‌کند.

موسوی با اشاره به اینکه در این فراز از نهج‌البلاغه از شعر شاعری به نام اعشی سخن به میان آمده است، افزود: در مجموعه نهج‌البلاغه، ۱۲ بیت وجود دارد که همه این اشعار از شعرای آن زمان است که امام علی(ع) از اشعار آنان استفاده می‌کند و این امر بیان‌کننده این نکته است که اگر سخنی از کسی دیدی که قابل استفاده بود از آن استفاده کنید.

این مدرس حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه تفویض ولایت به امام علی(ع) از جانب مردم نیست بلکه امری الهی است، گفت: امام در طول ۲۵ سال به‌عنوان ولی خدا در خانه بود بعد از آن مردم به حکومت امام علی(ع) تمکین کردند و پذیرای ایشان شدند؛ پذیرش اجتماعی سبب شد که امام علی(ع) ولایت را اعمال کند، البته این به‌ معنای تفویض ولایت از سوی مردم نیست بلکه به‌ معنای اعمال کردن ولایت است، چراکه ولایت از سوی خداست‌.

وی با اشاره به اینکه سه گروه در مقابل امام علی(ع) ایستاده و نقض پیمان کردند، اضافه کرد: این سه دسته کسانی بودند که جایگاهی در حکومت داشتند و حس رقابتی در خود می‌دیدند و از آنان تعبیر به ناکثین، مارقین و قاسطین شده است در مقابل حکومت امام علی(ع) می‌ایستند.

موسوی با اشاره به اینکه بعد از سه ماه از حکومت امام علی(ع) طلحه و زبیر جنگ جمل را راه می‌اندازند، ادامه داد: مولای متقیان دستور عزل معاویه را از حکومت شامات می‌دهد و بعد از آن است که معاویه جنگ صفین را راه می‌اندازد که پس از آن قضیه عمروعاص، ابوموسی اشعری و حکمیت اتفاق می‌افتد.

این مدرس حوزه و دانشگاه با تأکید بر اینکه بخش دیگری از حکومت امام علی(ع) مربوط به جنگ نهروان و خوارج است، افزود: خوارج به‌دلیل افراط، تکفیر و خشک مغز بودن در مقابل مولای متقیان ایستادند، چراکه آفت این قشر برای اسلام خطرناک است و باید شدیدترین حدود الهی درباره آنان اجرا می‌شد کمااینکه نمونه آنان در عصر حاضر داعش است.

وی با بیان اینکه خوارج کسانی بودند که آرامش و امنیت را بر هم زده و فساد و سرکشی می‌کردند، ادامه داد: خوارج می‌دانستند که سربلندی در آخرت از آن کسانی است که اهل گردنکشی و استکبار نیستند و آرامش و امنیت اسلام را حفظ می‌کنند اما با این حال خود را به جهالت زده بودند.

موسوی با اشاره به انحطاط و جهالت ناکثین، قاسطین و مارقین، گفت: این سه گروه جاه‌طلب و جاهل بودند که دنیا در نظر آنان بزرگ و زینت شده آمد، این در حالی است که در نظر اهل تقوا فقط خداوند بزرگ و کریم است و چیزی بزرگ‌تر از رضایت و محبت او وجود ندارد.