آیا مؤسسات قرآنی خوزستان توان جذب اعتبارات جدول 17 را دارند

به گزارش ایکنا از خوزستان، فراخوان بهره‌مندی از اعتبارات حمایتی جدول ۱۷ با موضوع حمایت از طرح‌های حوزه کاهش آسیب‌های اجتماعی و ایجاد فضای مناسب جهت تقویت روحیه نشاط و تعالی در جامعه، آذر سال 1401 از سوی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان منتشر شد. پیرو اعلام این فراخوان بنا بر اعلام اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان، تعداد ۹۶ مؤسسه فرهنگی، هنری و قرآنی از حمایت تبصره ۱۴ این جدول بهره‌مند شدند.

ایکنای خوزستان، از اردیبهشت ماه که این مبالغ در اختیار مؤسسات قرار گرفت، پیگیر این مسأله بود تا کم و کیف طرح‌های قرآنی بهره‌مند از حمایت جدول ۱۷ را به اطلاع جامعه برساند. قاعدتا یکی از راه‌های پاسخ به این مسأله سامانه شفاف‌سازی پایگاه اطلاع رسانی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان است که جستجو در آن نتیجه‌ای نداشت و هیچ گونه سندی با موضوع جدول 17 قانون بودجه در آن یافت نشد.

کدام مؤسسسات قرآنی موفق شدند از بودجه جدول 17 بهره‌مند شوند؟ موضوع این طرح‌ها چه بود؟ آیا همه مؤسسات از شیوه بهره‌مندی از این طرح مطلع بودند؟ چرا برخی از مدیران مؤسسات قرآنی، نسبت به اختصاص این بودجه گلایه‌مند هستند؟ اثر بودجه اختصاص داده شده در فعالیت‌های قرآنی استان چیست؟ اینها بخشی از سؤالاتی است که درباره این موضوع شکل می‌گیرد. ایکنای خوزستان به منظور شفاف‌سازی لازم در این زمینه، گفت‌وگوهایی با متولیان فرهنگی و قرآنی استان انجام داده است که در ادامه می‌خوانید: 

مجید منادی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان، در توضیح فرآیند اجرای این طرح گفت: مبالغ جدول 17 (کمک‌های دولتی به مجموعه‌های غیردولتی) که امسال پرداخت شده است، اعتبار سال 1401 است؛ یعنی از نظر زمانی، اواخر فروردین 1402 پرداخت شد، اما اعتبار آن مربوط به سال 1401 است. در سال 1401، اطلاع‌رسانی گسترده‌ای انجام شد و از همه مؤسساتی که دارای مجوز رسمی ثبت شده و حساب رسمی مالیاتی هستند، دعوت شد طرح‌های خود را در موضوعات اعلام شده ارسال کنند.

بررسی طرح‌ها توسط کارگروه‌های تخصصی

وی توضیح داد: جدول 17 یک کار بین‌بخشی است که دبیرخانه آن در ارشاد است. وظیفه دبیرخانه، تشکیل جلسات و بررسی شکلی طرح‌ها (اینکه با موضوع طرح‌ها مرتبط هستند، مؤسسات دارای اساسنامه هستند و ...) است. طرح‌های ارسال شده از نظر محتوایی 5 رأی دهنده دارد؛ رئیس کارگروه جدول 17 نماینده ولی فقیه در استان است؛ دیگر اعضای آن، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه و سازمان برنامه و بودجه هستند. در کنار اعضای این کارگروه، کارشناسان فرهنگی، هنری و قرآنی داوری طرح‌ها را با توجه به موضوع تخصصی هر طرح انجام می‌دهند.

98 مؤسسه از اعتبارات جدول 17 بهره‌مند شدند

منادی درباره طرح‌های ارسال شده جدول 17 گفت: در مجموعه 98 مؤسسه توانستند مبالغ این طرح را دریافت کنند. برخی از طرح‌ها نیاز به مصاحبه داشت که از مؤسسه ارائه دهنده طرح دعوت شد تا از طرح خود دفاع کند و برخی طرح‌‎ها نیاز به بازدید داشت که انجام شد. داوری طرح‌های دریافت شده یک کار انسانی است که ممکن است نقص به آن وارد باشد، اما فرآیند کاملی داشت و صرفاً یک یا دو نفر تعیین کننده نبودند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان درباره طرح‌های قرآنی مصوب اظهار کرد: خوزستان در سطح کشور، مهد فعالیت‌های قرآنی است و همواره در مسابقات، چهر‌ه‌های قرآنی خوزستان رتبه‌های خوبی کسب می‌کنند. از این نظر طرح‌های قرآنی خوبی به دبیرخانه ارسال شد. کارشناسان دستگاه‌های فرهنگی متولی فعالیت‌های قرآنی یعنی هم سازمان تبلیغات اسلامی و هم اداره‌کل ارشاد و هم افراد متخصص خارج از این دو مجموعه، طرح‌ها را بررسی کردند و مجموعا 17 طرح مصوب شدند. 

وی اظهار کرد: اطلاعات این طرح‌ها، در فاصله کوتاهی از پرداخت، روی سامانه شفافیت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، منتشر شد، اما در حال حاضر حذف شده است. سیدکریم موسوی، حجت‌الاسلام حردانیان و محمدکاظم صباغان، کارشناسان قرآنی بودند که طرح‌های رسیده را بررسی کردند. تأیید کننده نهایی کارگروه است که در کارگروه، غالبا رأی و نظر کارشناسان پذیرفته می‌شد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان درباره نظارت بر اجرای این طرح‌ها گفت: در آیین‌نامه طرح، به بحث نظارت اشاره شده است. وقتی کارگروهی طرحی را تصویب کند و اعتباری در اختیار کسی قرار دهد، وظیفه نظارت هم بر عهده او هست. همه دستگاهای فرهنگی، یک وظیفه عام نظارتی دارند؛ مثلا مؤسسه‌ای که از ارشاد، مجوز مؤسسه فرهنگی هنری یا قرآنی گرفته است، وظیفه نظارت بر آن، بر عهده ارشاد است.

منادی گفت: امسال به پیشنهاد اعضای کارگروه، قرار شد سازمان تبلیغات اسلامی در استان ناظر طرح‌های جدول 17 باشد.

گزارشی از هزینه‌کرد اعتبارات طرح‌های قرآنی 

حجت‌الاسلام حردانیان، رئیس اداره امور قرآنی تبلیغات اسلامی خوزستان در پاسخ به ایکنا درباره روند نظارت بر اجرای طرح‌های قرآنی جدول 17 گفت: شیوه نظارت بر طرح‌ها این است که با مسئول موسسه نشستی برگزار می‌شود تا بتواند مستندات طرح و چگونگی هزینه‌کرد اعتبارات را توضیح بدهد.

وی اظهار کرد: از سوی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان که دبیرخانه طرح جدول ۱۷ هست نظارت بر اجرای ۵ طرح به دارالقرآن تبلیغات اسلامی استان سپرده شده است؛ یکی از این طرح‌ها «برگزاری دوره‌های آموزشی قرآن و آموزش تواشیح و نغمه‌های قرآنی» است که توسط مؤسسه فرهنگی دیار نیک ارائه شده است. این مؤسسه ۵۰ میلیون تومان بودجه دریافت کرده است که مستندات هزینه خود را ارائه کرده و صورت‌جلسه شده است. این مؤسسه در عین دو فعالیت می‌کند. این دوره‌های آموزشی برای ۱۲۰ نوجوان با موضوع آموزش قرآن، تواشیح و جلسات خانگی تفسیر برگزار می‌شود.

حردانیان افزود: طرح دیگری که توانست از حمایت جدول ۱۷ برخوردار شود اپلیکیشن قرآنی «حقیق» نام دارد که موسسه نورالهادی خرمشهر آن را تولید کرده و ۵ میلیارد تومان برای آن هزینه کرده است. این موسسه مبلغ ۱۱۰ میلیون تومان برای تولید این اپلیکیشن از جدول ۱۷ جذب کرده است.

به مستندات یک طرح اشکال گرفتیم و یک مؤسسه نیز پاسخگو نبود

رئیس اداره امور قرآنی تبلیغات اسلامی خوزستان ادامه داد: مؤسسه دیگر، مؤسسه نورالزهرا راه نجات به مدیریت ندا پورسیاحی است که مبلغ 150میلیون تومان برای برگزاری نمایشگاه قرآن و تکریم قاریان دریافت کرده است. ما به عنوان ناظر به مستندات این طرح این اشکال را گرفتیم که تکریم قاریان در نمایشگاه قرآن به صورت کامل اتفاق نیفتاده است.

وی گفت: موسسه دیگر، موسسه طلیعه درخشان افق اهواز به مدیریت عباس ساعدی است که برای برگزاری محافل انس با قرآن در نمایشگاه قرآن ۱۵۰ میلیون تومان از جدول ۱۷ بودجه دریافت کرده و تاکنون پاسخگوی تلفن‌های دارالقرآن نبوده است.

به گفته حردانیان، طرح پنجم، کادرسازی قرآنی تمدن سازان بینات از طرف مؤسسه قرآنی نور بینات خوزستان است که ۱۵۰ میلیون تومان از جدول ۱۷ مبلغ دریافت کرده‌اند. این مدرسه که نخستین مدرسه قرآنی صدرا در استان است به مدیریت ابراهیم ساعدی افتتاح شده و مستندات آن نیز ارائه شده است.

سید کریم موسوی، مدیرگروه قرآن و عترت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان نیز در گفت‌وگو با ایکنا گفت: طرح‌های قرآنی پذیرفته شده در جدول 17، تنها 5 طرح بودند. 

وی درباره اختصاص بخشی از بودجه جدول 17 به نمایشگاه قرآن گذشته نیز گفت: سه طرح به مؤسسات قرآنی واسپاری شد و آنها طرح‌های خود را در نمایشگاه قرآن اجرا کردند.

طبق جدول بالا، مؤسسات قرآنی بیشتری از مبالغ این جدول بهره‌مند شده‌‍اند، اما از آنجا که موضوع فعالیت آنها فرهنگی است، در شمار طرح‌های قرآنی جای نگرفته‌اند.

بر این اساس یک نگاه کلی به جدول 17 و مؤسسات قرآنی بهره‌مند از این طرح در استان خوزستان، می‌تواند ما را با واقعیت‌های کاری فضای مؤسسات قرآنی و همچنین دستگاه‌های متولی این فعالیت‌ها مواجه کند و دو نکته مهم را بیش از پیش برای ما نمایان کند: 

نکته اول، آمادگی پایین مدیران مؤسسات قرآنی استان جهت بهره‌مندی از این طرح‌ها است. چه تعداد از مدیران مؤسسات قرآنی ما از فراخوان طرح مطلع شدند؟ چه تعداد از مدیران توانایی نوشتن طرح و پروپوزال برای این طرح را داشتند؟ کدام مؤسسات ما واقعا صاحب ایده بودند؟ در دیدار اخیر ابراهیم کرمانی‌نژاد، معاون توسعه آموزش معاونت قرآن و عترت ارشاد با تعدادی از مدیران مؤسسات قرآنی استان، تعدادی از مدیران به این موضوع تصریح کردند که ما هنوز نمی‌دانیم ارشاد برای ما چه امکاناتی دارد و از طرح بودجه 17 بی اطلاع بودند. 

آن دسته که اطلاع داشتند نیز آشنایی با پروپوزال نویسی نداشتند و از اطلاعات حقوقی لازم در این زمینه بی‌بهره‌ بودند و برخی نیز هنوز در مراحل دریافت مجوز و تمدید آن با مشکل مواجه هستند و به طور طبیعی از این طرح محروم می‌مانند. در اینجا این نکته را نیز باید اضافه کرد که عدم پیگیری به موقع مراحل لازم برای تمدید مجوز و ثبت در سامانه‌های مربوطه یکی از گلایه‌های دائمی متولیان قرآنی نسبت به مؤسسات قرآنی است. 

نکته دوم این است که اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خوزستان، تبلیغات اسلامی اسلامی و اتحادیه مؤسسات قرآنی استان به خوبی از سطح پایین دانش و مهارت مدیران مؤسسات قرآنی در این زمینه مطلع هستند و به خوبی می‌دانند که به جز معدود مدیران، سایر مؤسسات شرایط بهره‌مندی از این بودجه را به دلایل مختلف از جمله سطح پایین دانش حقوقی، عدم آشنایی با مهارت‌های لازم چون طرح نویسی و ... ندارند.

گرچه بخشی از این مسائل به عدم پیگیری مؤسسات قرآنی نسبت به حق و حقوق خود باز می‌گردد، اما با توجه به این مسائل روشن است که یکی از اقدامات ضروری برای ارتقای مؤسسات قرآنی و بهره‌مندی حداکثری مؤسسات قرآنی از چنین حمایت‌هایی این است که مجموعه‌های متولی فعالیت‌های قرآنی مقدمات لازم برای آشنایی مدیران مؤسسات قرآنی با این گونه طرح‌ها را فراهم و جلسات آموزشی و توجیهی لازم را برای آنها برگزار کنند تا در فرصت‌های آینده، مؤسسات بیشتری بتوانند از چنین اعتباراتی بهره‌مند شوند.

گزارش از کامله بوعذار