صلح در یمن به چیزی بیشتر از عادی‌سازی روابط تهران _ ریاض نیاز دارد
جرالد مایکل فایراشتاین گفت: درگیری در یمن اساساً یک جنگ داخلی بوده و برای دستیابی به صلح، خود یمنی‌ها باید مسائل مهم حاکمیتی و چالش‌ها را حل کنند؛عادی‌سازی روابط تهران _ ریاض نقش چندانی در تحقق صلح در یمن نخواهد داشت.
برقراری مجدد روابط سیاسی بین تهران و ریاض باعث شده که امیدواری‌های زیادی را برای کاهش بسیاری از تنش‌ها در منطقه غرب آسیا که مهمترین آنها جنگ یمن است به وجود آورد.
با وجود گذشت چند سال از آغاز جنگ یمن، به نظر می‌رسد هیچ کدام از طرف‌های درگیر و حامیان آنها نتوانسته‌اند به پیروزی چشمگیری دست پیدا کنند و این جنگ تبدیل به نبردی فرسایشی شده که تنها قربانیان آن مردم عادی هستند.
با وجود روند مثبت تحولات بعد از عادی‌سازی روابط، کارشناسان سیاسی می‌گویند که دستیابی به اهدافی مانند صلح در یمن نیازمند کارهایی جدی‌تر و اقدامات عملی بیشتری از سوی قدرت‌های منطقه‌ای و فرا‌منطقه‌ای است.
جرالد مایکل فایراشتاین(Gerald Michael Feierstein) متولد ۱۹۵۱ در شهر فیلادلفیا است. فایراشتاین از سپتامبر ۲۰۱۰ تا اکتبر ۲۰۱۳ سفیر ایالات متحده در یمن در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما بود و از دسامبر ۲۰۱۳ به عنوان دستیار معاون وزیر امور خارجه در امور خاور نزدیک فعالیت کرده است.
فایراشتاین از اکتبر ۲۰۱۶ به عنوان عضو ارشد و مدیر امور کشورهای حوزه خلیج فارس در انستیتوی خاورمیانه(Middle East Institute) نقش داشته و نوامبر ۲۰۱۸ هیئت مدیره این انستیتو وی را به عنوان معاون ارشد مؤسسه معرفی کرد. جرالد مایکل فایراشتاین در گفت‌وگو با ایکنا در مورد تحولات اخیر منطقه و تأثیرات عادی‌سازی روابط تهران _ ریاض بر جنگ یمن صحبت کرد که شرح آن در ادامه می‌آید:
ایکنا _ عادی‌سازی مجدد روابط تهران _ ریاض چه تأثیری بر مسائل منطقه خاورمیانه به‌ویژه در جنگ یمن خواهد داشت؟
به نظر من، قضاوت درباره تأثیرات عملی بازگشایی روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان سعودی خیلی زود است. حفظ سفیران در پایتخت‌های دولت میزبان به خودی خود راه حل نیست مگر اینکه دو دولت توافق کنند به مسائل اساسی رسیدگی کنند. در حالی که سعودی‌ها به صراحت گفته‌اند که تنها در صورتی سفیر خود را به تهران باز می‌گردانند که ایرانی‌ها متعهد به پاسخ‌گویی به نگرانی‌های عربستان باشند، ماهیت دقیق تعهد ایران مشخص نیست. به ویژه، اینکه مشخص نیست که این تعهدات شامل درگیری در یمن باشد. سعودی‌ها اعلام کرده‌اند که توافق در پکن اختلافات باقیمانده با ایران را حل نمی‌کند. حوثی‌ها همچنین اعلام کرده‌اند که به توصیه‌های ایران پایبند نخواهند بود.
ایکنا _ به نظر شما بزرگترین مانع در راه رسیدن به صلح در یمن چیست؟
درک این نکته ضروری است که درگیری در یمن اساساً یک جنگ داخلی بوده و برای دستیابی به صلح، خود یمنی‌ها باید مسائل مهم حاکمیتی و همچنین چالش‌های اقتصادی و اجتماعی را که مدت‌ها یمنی‌ها را دوپاره کرده حل کنند. طرف‌های خارجی از جمله سعودی‌ها و ایرانی‌ها نمی‌توانند این مسائل را حل کنند.
ایکنا _ به نظر شما عادی‌سازی روابط تهران و ریاض چه تأثیری بر نفوذ آمریکا و اسرائیل در منطقه غرب آسیا دارد؟
برای ایالات متحده، اثرات این کار پیچیده است. دولت بایدن از این توافق که با منافع ایالات متحده در کاهش تنش‌های منطقه‌ای سازگار است، استقبال کرده است. با این حال، با حذف عربستان سعودی از یک ائتلاف تندرو و ضدایرانی، اهرم فشار بر ایرانی‌ها برای دستیابی به توافقی در مورد بازگشت به برجام کاهش یافته که ماندگارترین ابزار برای رسیدگی به برنامه‌های هسته‌ای ایران است. برای اسرائیلی‌ها، (این توافق) باعث شده که تهدیدات (اسرائیل) در مورد پاسخ نظامی به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران کمتر مورد توجه قرار بگیرد.
ایکنا _ برخی معتقدند این توافق نشانه دور شدن آمریکا از منطقه خاورمیانه و جایگزینی چین به عنوان بازیگر جدید منطقه است. این نظریه چقدر درست است؟
من معتقدم موضوعات اساسی که ایالات متحده و دیگر بازیگران منطقه‌ای، به‌ویژه عربستان سعودی و امارات را به یکدیگر نزدیک می‌کند، تغییری نکرده است. تعهدات ایالات متحده در قبال امنیت و ثبات منطقه‌ای و همچنین نقش خاورمیانه در تضمین ثبات بازارهای جهانی انرژی همچنان سرجای خود هستند.
ایالات متحده همچنین یک شریک اقتصادی و تجاری بزرگ برای منطقه است. به اخبار روزهای اخیر مبنی بر خرید 37 میلیارد دلاری هواپیماهای بوئینگ توسط عربستان سعودی توجه کنید. این اهمیت رو به رشد چین به عنوان شریک تجاری شماره 1 منطقه را از بین نمی‌برد اما نقش ایالات متحده و چین در منطقه همچنان پایاپای است.
ایکنا _ با توجه به اینکه آمریکا میانجی عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی در چارچوب پیمان ابراهیم بود، فکر می‌کنید سرنوشت این توافق با توجه به توافق تهران _ ریاض چه خواهد شد؟
من همیشه نسبت به عادی‌سازی روابط سعودی‌ها و اسرائیل تردید داشتم. سعودی‌ها به طور مداوم اعلام کرده‌اند که موضع آنها در مورد عادی‌سازی با اسرائیل، طرح صلح عربی است که وعده می‌دهد روابط کاملاً عادی با اسرائیل پس از توافق اسرائیل و فلسطین و نه قبل از آن، عادی شود. تغییر این موضع برای سعودی‌ها سود چندانی نخواهد داشت. توافق عربستان و ایران این واقعیت _ پایبندی ریاض به طرح صلح عربی _ را تغییر نخواهد داد.
گفت‌وگو از محمدحسن گودرزی
انتهای پیام
