در پی فرمان رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره)، مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی، ستاد مزبور به منظور تحقق بخشیدن به اهداف انقلاب فرهنگی، جهاددانشگاهی را به عنوان یک نهاد انقلابی و برخاسته از انقلاب فرهنگی تأسیس کرد. پس از تبدیل ستاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساسنامه این نهاد مورد تجدید نظر قرار گرفت و با حذف وظیفه مشارکت در مدیریت اداره دانشگاهها و تأکید بر انجام فعالیتهای فرهنگی و تحقیقاتی به منظور اسلامی شدن دانشگاهها به تصویب رسید. بار دیگر شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به شرایط جدید دانشگاهها در سال ۱۳۶۹ مصوبهای را به تصویب رساند که در آن جهاددانشگاهی به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعتی و خدماتی کشور معرفی شد.
به هر ترتیب جهاددانشگاهی نهادی انقلابی با هویت اسلامی، برخوردار از منابع انسانی متعهد و کارآمد، الهامبخش و مؤثر در کشور و نیز پیشگام در توسعه علم، فناوری و فرهنگ همراه با تعامل سازنده در عرصه ملی و بینالمللی است.
در آستانه فرارسیدن ۱۶ مرداد، سالروز تشکیل جهاددانشگاهی، خبرگزاری ایکنا با سعید پورعلی، معاون اسبق فرهنگی جهاددانشگاهی و مدیرعامل اسبق ایسنا در مورد دستاوردهای این نهاد انقلابی و چگونگی تأثیرگذاری آن برای تحقق شعار سال گفتوگو کرده است که در ادامه میشنوید و میخوانید.
ایکنا ـ بیش از 40 سال از عمر جهاددانشگاهی میگذرد. این نهاد انقلابی تاکنون چه مسیری را پیموده است؟
امروز 42 سال از عمر بابرکت جهاددانشگاهی میگذرد و در طول این سالها جهاددانشگاهی دستاوردهای بزرگی را در حوزههای فرهنگ، پژوهش، فناوری، آموزش و اشتغال کسب کرده است. شاید برای اشاره به دستاوردهای جهاددانشگاهی هیچ کلامی رساتر و گویاتر از سخنان مقام معظم رهبری در دیدار با جهادگران کارایی نداشته باشد.
ما شاهد تأیید حرکت جهاددانشگاهی از سوی مقام معظم رهبری بودیم. ایشان تعابیر ارزشمندی را در حمایت و توصیف دستاوردهای جهاددانشگاهی بیان کردند که شاید یکی از مهمترین آنها این باشد که رهبر معظم انقلاب اسلامی جهاددانشگاهی را به عنوان یکی از ستونهای بلند انقلاب نامگذاری کردند و فرمودند که بحمدالله آن نهال نورس اميدبخش (جهاددانشگاهی) امروز به درخت تناور و ثمربخشی تبديل شده است. امروز حضور جهاد کشور را گلستان کرده است. از سوی دیگر ایشان بر جهتگیریهای ایمانی، دینی و انقلابی جهاددانشگاهی تأکید کردند، به ویژه با این کلام که انقلابی بمانید و تأکید کردند که ما در مسیری که آن را از 42 سال قبل آغاز کرده بودیم، پایدار و استوار بمانیم.
امروز میتوانیم به برخی از دستاوردهای جهاددانشگاهی در قالب فعالیتهای شاخص و ارزنده واحدها بنگریم. شاید یکی از مهمترین دستاوردهای آن ورود به حوزههای جدید در مرز دانش مانند حوزههای سلولهای بنیادین، ژنتیک، سرطان، انتقال فناوریهای استراتژیک و پیچیده است. ارزشآفرینی در حوزه منابع انسانی نیز یکی از دستاوردهای مهم آن است. امروز یکی از افتخارات بسیاری از مدیرانی که در سطوح میانی و ارشد کشور فعالیت میکنند این است که در دوران دانشجویی و فعالیتهای اولیه خود در جهاددانشگاهی حضور داشتند.
ارزشآفرینی در حوزه اعتماد و سرمایه اجتماعی نیز یکی دیگر از دستاوردهایی است که جهاددانشگاهی توانسته است طی 42 سال بدان دست پیدا کند. امروز این نهاد در نزد مردم به منزله یکی از نهادهای فاخر علمی، پژوهشی و فرهنگی کشور محسوب میشود و این اعتماد و سرمایه اجتماعی به دلیل رویکردهای ایمانی و انقلابی آن است.
بحث تأثیرگذاری در فرایندهای تصمیمسازی و تصمیمگیری در سطوح کلان کشور نیز یکی از دستاوردهای جهاددانشگاهی است. حضور در فرایندهای تصمیمسازی به ویژه از طریق حوزههای رسانه و افکارسنجی و شناخت مطالبات مردم توانسته است به حوزه تصمیمگیری کمک کند تا این یافتهها را به کار گیرد. در حوزه توسعه ساختارهای فرهنگی، پژوهشی و علمی و فناورانه نیز جهاددانشگاهی طی 42 سال اخیر دستاوردهای بسیار خوبی داشته و در مقام یک الگو و الهامبخش در کشور مطرح شده است.
نباید فراموش کرد که جهاددانشگاهی اولین نهادی بود که توانست انحصار رسانهای در کشور را از بین برده و با الگوی موفق چند رسانه ورود بخشهای دیگر را نیز به حوزههای رسانهای هموار کند. همچنین، در حوزه ساختارسازی صنایع نرم و پارکهای فناوری فرهنگی الگو بوده و توانسته است رونقی را در حوزه صنایع فرهنگی و نرم ایجاد کند. توسعه ساختارها با رویکرد تقویت نقش حوزه فرهنگ در اقتصاد ملی نیز یکی از دستاوردهای مهم جهاددانشگاهی است. این دستاوردها استمرار خواهد داشت و ما در سالهای پیش رو شاهد نوآوریهای ویژهای هم در حوزههای پزشکی و هم در حوزههای فنی، مهندسی، فرهنگی و علوم انسانی خواهیم بود.
ایکنا ـ جهاددانشگاهی امروز در حوزه فرهنگی بیشتر باید به چه عرصههایی ورود کند تا در جامعه مثمرثمر باشد؟
اولاً باید ساختارهای فرهنگی موجود را حفظ و تقویت کنیم و آنها را گسترش دهیم. این ساختارها به مثابه دستاوردهای جهاددانشگاهی هستند و بسیاری از آنها به حفظ پیوندهای دانشجویی و استمرار فرایندهای عضوگیری دانشجویی از طریق حوزه فرهنگی کمک میکنند. اشتباه استراتژیکی است که بخواهیم با محدودسازی و ادغام یا انحلال، این ساختارها را از دست بدهیم. بر این اساس، یکی از مهمترین رویکردهای پیش روی ما تقویت و تعمیق ساختارهای فرهنگی موجود و گسترش آنهاست.
تقویت خلاقیت و نوآوری در جهاددانشگاهی نیز با حضور دانشجویان نشاط لازم را خواهد داشت. حفظ فرایندهای ارتباط با دانشجویان یکی از مهمترین وظایف ساختار فرهنگی جهاددانشگاهی است و اگر ما به دنبال تقویت خلاقیت و نوآوری هستیم، این ارتباط میتواند تأمینکننده این هدف باشد. همچنین، باید ساختار عضویت در جهاددانشگاهی را همانند 42 سال گذشته حفظ کنیم.
رصد مستمر منویات مقام معظم رهبری در حوزههایی که مخاطب آن جهاددانشگاهی است از جمله حوزه فرهنگ، علم، فناوری و نوآوری نیز یکی از وظایفی است که باید مدنظر مدیریت آن باشد و مهمتر از آن واکنش به موقع برای تحقق منویات مقام معظم رهبری است. حوزه فرهنگی این نهاد باید با چابکی و نشاط عمل کند. بحث ساختارسازی دانشجویی و برجستهسازی فعالیتهای داوطلبانه نیز یکی از موضوعاتی است که حوزه فرهنگی باید بدان توجه کند و حضور مؤثر در نهادها و شوراهای تصمیمساز ملی و استانی نیز از مواردی است که باید بدان عنایت داشت.
شناسایی نیازها و مطالبات ملی نیز یکی از وظایف حوزههای مختلف جهاددانشگاهی است. بنا به تعریفی که از مفهوم جهاد وجود دارد، باید داوطلب مأموریتهای سخت و استراتژیک در کشور باشیم؛ یعنی مأموریتهایی که باعث ناامیدی دشمنان شود. جهاددانشگاهی میتواند با اتکا به توانمندیهایی که ایجاد میکند، حلقه نیاز کشور را مرتفع کرده و با بهرهگیری از توانمندیهای داخلی خود از توان نخبگان علمی و دانشگاهی و جوانان خلاق استفاده کرده تا این مهم را به سرانجام برساند. همچنین، شکلگیری بسیج ملی نخبگان و جوانان خلاق برای رفع نیازها و حل مشکلات کشور، وظیفه اصلی و جهادی این نهاد است و حوزه فرهنگی نیز باید فرهنگسازی کند.
ایکنا ـ برای اینکه جهاددانشگاهی بتواند به اهداف اصلی خود دست پیدا کند به چه زیرساختهایی نیاز دارد؟
باید یکی از اصلیترین و محوریترین فعالیتهای جهاد را حوزه فرهنگی بدانیم، زیرا حوزه کادرسازی و ارتباط با جامعه نخبگان و تأمین نیروهای جوان و دانشجوی جهادی است.
اهتمام به عضوگیری از بین دانشجویان نیز پیشنهادی برای تحقق اهداف است. همچنین باید جهاددانشگاهی را به عنوان نهاد حل مسئله و راهحلساز به نهادها و دستگاههای اجرایی و جامعه معرفی کنیم. این امر میتواند به تقویت نشاط و خلاقیت در جهاددانشگاهی کمک کند.
تقویت گفتمان انقلاب اسلامی و نهادی یکی دیگر از پیشنهادهاست که نباید آن را از دست بدهیم، بلکه باید روزبهروز آن را تقویت کنیم. حفظ شعار محوری و ریشهدار این نهاد به ویژه فرهنگ جهادی و نیز تعامل گسترده جهاد با ارکان حاکمیت و نهادهای اجرایی اهداف ما را محقق میکند. جهاددانشگاهی همواره خود را فراتر از جریانهای سیاسی تعریف کرده و به همین دلیل نباید اجازه دهیم که تعریف سیاسی از جهاددانشگاهی شکل گیرد.
جهاددانشگاهی یک نهاد انقلابی و خانه همه دلبستگان به نظام و انقلاب اسلامی بوده است. سایر نهادها نیز باید جهاد را به عنوان یک نهاد انقلابی بشناسند و از دستاوردهای جهاددانشگاهی برای کمک به اهداف ملی و منطقهای استفاده کنند.
جهاد یک نهاد کم هزینه ولی پردستاورد بوده و به همین دلیل مقام معظم رهبری آن را به عنوان یکی از رویشهای اصلی انقلاب اسلامی معرفی کردند. امیدواریم دولت، حاکمیت و نهادها بر بهرهمندی بیشتر از توانمندیهای این نهاد تأکید کنند. تاکنون حمایتها و رهنمودهای مقام معظم رهبری، که نشانه اوج اعتماد ایشان به جهاددانشگاهی بوده است، فرصتهای علمی و پژوهشی خوبی را ایجاد کرده است تا این نهاد بتواند به اهداف انقلابی، جهادی و ملی خود جامه عمل بپوشاند.
گفتوگو از فاطمه بختیاریخواه
انتهای پیام