خلأهای معنوی انسان مدرن و بحران‌های اجتماعی؛ عامل رویش معنویت‌های انحرافی
حجت‌الاسلام سبحانی با تأکید بر اینکه باید زمینه بروز معنویت‌های نوظهور خشکانده شود، گفت: باید بپذیریم که دستگاه فلسفی، الهیاتی، فقهی و اخلاقی حوزه نتوانسته است خلأ معنوی این انسان جدید را پر کند و فرد وقتی به مجموعه میراث ما مراجعه می‌کند، دستش خالی است. دلیل دیگر، مسائل اجتماعی و سیاسی است؛ زیرا پدیده‌های معنویت‌گرا و باطن‌گرا از یک بستر اجتماعی ناسالم یا بحران اجتماعی سود می‌برند.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی، رئیس همایش ملی «معنویت‌های نوظهور، شاخصه‌ها و نقدها»، امروز، 18 شهریورماه، در مراسم افتتاحیه این همایش در دانشگاه باقرالعلوم(ع)، گفت: دفتر تبلیغات اسلامی از حدود شش هفت سال قبل رویکرد تازه‌ای را با ایجاد قطب‌های علمی آغاز کرده که آثار و برکاتش به تدریج ظاهر خواهد شد، از جمله کاری در عرصه تعمیق ایمان و باورهای دینی و مقابله با جریان‌ها و فرق انحرافی با ایجاد قطبی به همین نام در حال انجام است.
وی با تأکید بر نگاه مسئله‌محورانه دفتر تبلیغات به عرصه فکر و فرهنگ کشور و با بیان اینکه سازمان‌ها معمولاً نگاه محصول‌محوری دارند، افزود: اگر فعالیت‌های علمی معطوف به رفع یک نیاز و مسئله‌ای از مسائل مرتبط با جامعه و مردم نباشد، در انجام وظایف خود به هدف اصلی نرسیده‌ا‌‌یم.
آسیب‌شناسی جریان‌های فکری ناسالم
سبحانی افزود: قطب تعمیق باورهای دینی و مقابله با جریان‌ها و فرق انحرافی با تشکیل میزهای مختلف تلاش می‌کند تا در حوزه تعمیق و ریشه‌دار کردن اندیشه‌ها و باورهای عمومی جامعه و آسیب‌شناسی جریان‌های فکری ناسالم و مواجهه با آنها، فعالیت علمی درخوری را ارائه دهد که برگزاری همایش یکی از این فعالیت‌هاست. در این همایش جلوه‌ای از تفکرات و نوع نگرش این جریانات، آسیب‌های آنها و میزان نفوذشان در کشور و راه‌های مقابله با آنها از سوی متخصصان امر بررسی می‌شود. البته فعالیت‌ها از 5 سال قبل شروع شد و حتی برای رصد جریان‌های نوظهور مطالعه میدانی خوبی صورت گرفته است.
رئیس همایش ملی «معنویت‌های نوظهور، شاخصه‌ها و نقدها» با بیان اینکه با وجود این فعالیت‌ها و همایش، در ابتدای راه هستیم، تصریح کرد: در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و دانشگاه باقرالعلوم(ع) این موضوعات در قالب پایان‌نامه‌ها و مقالات و آثار علمی پی گرفته خواهد شد. گرچه متولی کار هستیم، این دست فعالیت‌ها منحصر به دفتر تبلیغات اسلامی نیست و مراکز دیگر هم می‌توانند از ظرفیت خود در این راه بهره ببرند.
وی با بیان اینکه توجه به ریشه‌ها و بنیادهای شکل‌گیری این جریانات در دوره معاصر مهم است، اظهار کرد: سؤالی که معمولاً در اذهان شکل می‌گیرد این است که در دنیای امروز چرا در گوشه و کنار جهان فرقه‌هایی ایجاد می‌شوند که قاعدتاً در دنیای مدرن انتظار منسوخ شدن آنان وجود دارد و جالب اینکه طرفداران قابل توجهی هم پیدا می‌کنند؟
حذف معنویت در مدرنیته
سبحانی اضافه کرد: یکی از دلایل پیدایش این تفکرات آن است که مدرنیزم در عصر جدید با شعار پایان یافتن انواع باطن‌گرایی و رمزگرایی و خاتمه حرکت‌های متعالی و غیرحسی و تجربی به میدان آمد و معنویت را به محاق برد؛ لذا شاهد دین‌نماهایی هستیم که به ظاهر با شعارهای دوره مدرنیته در تقابل است.
وی با بیان اینکه رفتار بسیاری از این فرقه‌ها تداعی‌گر اسطوره‌های ماقبل عقل‌گرایی بشر است که با فضای ادعایی دوران مدرنیته در تقابل است، تصریح کرد: اگر می‌خواهیم یک مواجهه جدی و بنیادی داشته باشیم، باید ریشه‌های این جریانات خشکیده یا لااقل تضعیف شوند. برای مقابله با این جریانات باید بسترشناسی شکل‌گیری آنها و اینکه چرا انسان جدید حتی در جامعه‌ای دینی مانند ایران گرفتار چنین پدیده‌های انحرافی و بی‌ریشه‌ای می‌شود بررسی شود.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه نیاز معنوی انسان و گرایش عمیق فطری او به امور متعالی یکی از این زمینه‌هاست، اضافه کرد: باید بپذیریم که دستگاه فلسفی، الهیاتی، فقهی و اخلاقی حوزه نتوانسته است خلأ معنوی این انسان جدید را پر کند و فرد وقتی به مجموعه میراث ما مراجعه می‌کند، دستش خالی است. دلیل دیگر، مسائل اجتماعی و سیاسی است؛ زیرا پدیده‌های معنویت‌گرا و باطن‌گرا از یک بستر اجتماعی ناسالم یا بحران اجتماعی سود می‌برند و نسل جدید را به سمت خود جذب می‌کنند.
ریشه معنویت‌های انحرافی در تربیت است
رئیس همایش ملی «معنویت‌های نوظهور، شاخصه‌ها و نقدها» با اشاره به برخی عوامل مستقیم در این زمینه، بیان کرد: یکی از عوامل جدی شکل‌گیری این نوع معنویت‌ها، تربیت دینی جامعه است که بسیاری از آنها نه تنها مانعی برای شکل‌گیری معنویت‌های نوظهور نیست، بلکه عاملی تقویت‌کننده و تشویق‌کننده است.
وی افزود: براساس اطلاعات موجود مراجع رسمی و غیررسمی، نه افراد بی‌دین، بلکه نسل جوان و حتی خانواده‌های متدینی که رویکردهای دینی دارند به علت درآمیخته شدن باورهای دینی آنان با تفسیرهای غلط از دین و ارائه الگوهای نادرست، جذب این معنویت‌های انحرافی می‌شوند که جای تأسف بیشتری دارد.
انتهای پیام
