به گزارش
ایکنا، نشست تخصصی ـ وبیناری «قرآن، فضای نزول و دادههای باستانشناختی»، شامگاه سهشنبه، 8 خردادماه، با حضور عبدالکریم بیآزار شیرازی، پژوهشگر مطالعات قرآنی و دینی کشورمان و عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و محمدعلی خوانینزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در سالن اجتماعات بخش بینالملل بیست و ششمین دوره نمایشگاه بینالمللی قرآن برگزار شد.
عبدالکریم بیآزار شیرازی در این نشست با موضوع «قرآن کریم و باستانشناسی آثار حضرت ابراهیم(ع)» سخنرانی کرد و در ابتدای سخنان خود گفت: قرآن کریم در 13 آیه بر سیر و سیاحت در زمین و تفکر در آثار گذشتگان تأکید کرده، همچنان که امام علی(ع) نیز در نهج البلاغه بر تفکر در آثار پیشینیان تأکید کرده است.
وی گفت: باستانشناسی، علمی برای مطالعه آثار غیرمکتوب پیشینیان است که هدف از آن شناخت نسبت به تمدن گذشتگان است و این علم باعث میشود که مفسران به جای اسرائیلیات با تاریخ واقعی آشنا شوند.
عبدالکریم بیآزار شیرازی با اشاره به این که باستانشناسی، اعجاز علمی قرآن در بُعد تاریخی را نشان میدهد، گفت: بسیاری از کشفیات حوزه باستانشناسی مطابق با آیات قرآن است و در حقیقت از طریق باستانشناسی میتوانیم نقش پیامبران در تمدن انسانی و تمدن فاضله بشری را مشاهده کنیم.
وی در بخش دیگری سخنان خود با اشاره به این که وی شخصا و به صورت میدانی درباره آثار مربوط به دوران حضرت ابراهیم(ع) در شهر حران واقع در استان «شانلی اورفه»(جنوب شرقی ترکیه) تحقیق کرده است، گفت: حضرت ابراهیم(ع) با تمام دلایل محکم و معجزه بزرگی خود که تبدیل کردن آتش به گلستان بود، اما تنها دو نفر به نامهای سارا و لوط به وی ایمان آوردند.
عبدالکریم بیآزار شیرازی در بخش دیگری از این گفتوگو با اشاره به این که حضرت ابرهیم(ع) برای اصلاح قوم صائبین در شهر «حران» واقع در استان کنونی «شانلیاورفه» ترکیه مبعوث شدند، گفت: صائبین در ابتدا خداپرست بودند، اما سپس ستارهپرست شدند و در حقیقت، هدف از بعثت حضرت ابراهیم(ع) اصلاح این قوم بود.
وی گفت: صائبین قومی بودند که روزی چند نوبت غسل و شست وشو بخشی از شعایر دینی آنها بود و به همین خاطر در کنار رودخانهها زندگی میکردند.
عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در پایان گفت: تمامی آثار باستانی مربوط به دوران حضرت ابراهیم(ع)، منطبق با آیات قرآن است که میتواند درسهایی ارزشمند برای اعجاز علمی قرآن در زمینه تاریخ و اخبار غیبی باشد.
نقش باستانشناسی در واکاوی پیشینه داستانهای قرآنی
محمدعلی خوانینزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی، دومین سخنران این نشست بود که با موضوع «کاربرد باستانشناسی شبه جزیره عرب در مطالعات اسلامی» سخنرانی کرد.
وی با معرفی کتیبههای متعددی در شبهجزیره عربستان تأکید کرد که برخلاف بسیاری از اعتقادات و باورها، در عربستان قبل از اسلام، شرایط سیاسی و دینی چیزی غیر از مطالب ذکرشده در منابع مکتوب است و این را میتوان از طریق کتیبههای متعدد در شبه جزیره عربستان بهویژه در جنوب این منطقه فهمید.
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی با اشاره به این که باستانشناسی، شناخت پیشینه جوامع بشری و تحولات آن در گذر زمان است، گفت: پیشینه باستانشناسی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی به نیمه قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم میلادی برمیگردد و نخستین کاوشهای باستانشناسی در یونان و ایتالیا بود، اما نخستین کاوشهای باستانشناسی در جنوب عربستان در نیمه قرن نوزدهم میلادی و در کتیبههای این منطقه رخ داده است.
خوانینزاده گفت: برای بازسازی تاریخ شبه جزیره عربستان پیش از اسلام، اطلاعات منابع مکتوب بسیار ناچیز است، این درحالی است که کاوشهای باستانشناسی و بازخوانی شرایط فرهنگی و اجتماعی نزول قرآن بسیار مهم است.
وی اضافه کرد: زمانی که کتیبههای شبه جزیره عربستان قبل از اسلام را بررسی میکنیم، مطلع میشویم که 14 قرن پادشاهی در عربستان وجود داشته به طوری که در پایان قرن سوم میلادی دولت «حمیر» تسلط خود را بر تمامی مناطق عربستان اعلام میکند.
محمدعلی خوانین زاده گفت: براساس کتیبههای کشفشده، شرایط دینی در شبه جزیره عربستان از قرن سوم میلادی از چندگانه پرستی به سمت یکتاپرستی در جریان بود و دولت حمیر یک پادشاه یهودی بود و پادشاهان آن به یهودیت گرایش داشتند، این در حالی است که دین پادشاهان حمیر در قرن ششم میلادی مسیحی شد، بنابراین براساس یافتههای باستانشناسی یهودیت و مسیحیت حتی در حجاز بهعنوان مناطق مرکزی عربستان نیز وجود داشته است.
وی گفت: همچنین، در منطقه نجران در مرز عربستان و یمن، کتیبههایی کشف شده است که به الفبای قدیمی عربی نگاشته شده و 150 سال قبل از ظهور اسلام قدمت داشته است و کشف این کتیبه، برخی دیدگاهها مبنی بر ظهور زبان عربی با نزول قرآن را در ابهام قرار میدهد.
انتهای پیام