تحقیق «کامل الزیارات» ثمره 27 سال کار حدیثی‌ام است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) ویرایش جدید کتاب «كامل الزيارات» ابن قولويه قمي با تصحیح، تحقیق و اعراب گذاری بهراد جعفری توسط انتشارات جعفری‌راد منتشر شد. در ویرایش جدید این کتاب، افزون بر تصحيح متن، به شرح اساتيد و شاگردان مرحوم «ابن قولويه» پرداخته شده است.

لازم به ذکر است در ویرایش جدید این اثر، متن كتاب به‌طور كامل اعراب گذاری شده است. هم‌چنین فرازهای دشوار کتاب، با بهره‌گیری از کتب شرح برخی از محدثین شیعه، مورد تبیین قرار گرفته است. مقدمه این كتاب نیز به قلم «السيد ثامر العميدي» استاد دانشگاه بغداد به رشته تحریر درآمده است.

کتاب «كامل الزيارات» ابن قولويه قمي، یکی از مهم‏‌ترين منابع روايى شيعه و يكى از معتبرترين مراجع كتاب‌‏هاى روايى در تشیع است که در طول هزار سال که از زمان نگارش آن می‌‏گذرد پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه واقع شده و روايات آن در منابع مهم روايى شيعه نقل شده و به آنها استناد شده است. چنانکه علامه مجلسی می‌گوید: «كتاب كامل الزيارات از اصول معتبر و مشهور ميان فقهاى شيعه است».

بهراد جعفری محقق و مصحح کتب روایی شیعه در گفت‌وگو با ایکنا در خصوص ویژگی‌های این اثر گفت: در این نسخه از کتاب کامل‌الزیارات، نظرات علما و محدثین از زمان شیخ صدوق تا زمان علامه امینی درباره فرازهای دشوار این کتاب، به صورت گزیده مورد استفاده قرار گرفته است؛ یعنی اگر جایی نیاز به توضیح داشته، مثل حدیث «من زار الحسین کمن زارالله فی عرشه»، از زمان شیخ صدوق که نسبت به این بخش حدیث نظر داشتند، هر کس نسبت به بخش‌های غامض حدیث بیانی داشته در این کتاب آورده شده است. از جمله این افراد می‌توان به فيض كاشاني، علامه مجلسي، ملاصالح مازندراني و علامه شعراني اشاره کرد.

وی درباره ارزش و جایگاه کتاب کامل‌الزیارات و شخصیت ابن قولویه خاطر نشان کرد: این کتاب به جهت مبارزه‌ای که در مسئله زیارت با عقاید وهابیت دارد مورد توجه است. علاوه بر آن، احادیثی که از ناحیه اهل بیت(ع) در رابطه با موضوع زیارت صادر شده است و در این کتاب گردآوری شده، بر ارزش و غنای کتاب کامل‌الزیارات افزوده است. در بزرگی شخصیت ابن قولویه همین بس که استادش شیخ کلینی و شاگردش شیخ مفید بوده است. شیخ طوسی در کتاب تهذیب‌الاحکام می‌گوید «حدثنی مفید»، شیخ مفید می‌گوید «حدثنی ابن قولویه» و ابن قولویه می‌گوید «حدثنی کلینی». یعنی این قولویه، واسطه شیخ کلینی و شیخ مفید در نقل حدیث است.

جعفری در پاسخ به این سوال که چقدر زمان صرف تألیف این اثر شده است، اظهار کرد: این کتاب ثمره 27 سال کار حدیثی بنده است. تألیف کتاب «تبیین الکافی فی مرآة العقول و الوافی» در 30 جلد در کنار تألیف حدود 40 جلد کتاب دیگر، که بخش اعظم آن تحت نظر مرحوم علی‌اکبرغفاری بوده است، در مجموع باعث شد که بیشترین خدمات را نسبت به این کتاب انجام دهم. به نحو خاص، تألیف این کتاب قریب به یک سال از سال 95 تا 96 طول کشیده است.

شاگرد علی‌اکبر غفاری در ادامه عنوان کرد: بنده تمام تلاشم را کردم که همه طبقات علمی بتوانند از این کتاب بهره ببرند. مثلا همین اعراب‌گذاری متن، شاید برای اساتید حوزه چندان اهمیت نداشته باشد اما برای طلاب علوم دینی که علاقه‌مند هستند متون را به صورت اعراب‌گذاری شده مطالعه کنند، حائز اهمیت است. همچنین امور فنی مثل تایپ و صفحه‌آرایی تحت نظر خودم بوده است. سعی کردم تمام نیازهایی که جامعه دینی نسبت به کتاب‌های حدیثی دارد را در این اثر اعمال کنم تا برای همه طبقات علمی جاذبه داشته باشد.

وی با اشاره به این نکته که در این اثر حساسیت‌های علی‌اکبر غفاری مدنظر قرار گرفته است، تصریح کرد: بنده 14 سال شاگرد مرحوم غفاری بوده‌ام. ما 21 سال پیش در محضر استاد غفاری روی این کتاب کار کردیم. بنده تمام حساسیت‌هایی ایشان را در انجام این کار رعایت کردم. به عبارتی بنده هم مثل استاد غفاری نسبت به ارتقای کتب حدیثی حساس شده‌ام. در خاطر دارم آن زمانی که در محضر مرحوم غفاری کار می‌کردم، دقت کار تا جایی بالا بود که از ساعت 6 صبح تا 6 غروب فقط 4 صفحه وزیری از کتاب تهذیب آماده چاپ می‌شد.

بهراد جعفری در خصوص دیگر آثار در دست تألیف خود توضیح داد: کتاب «مقتل شهدا» که ترجمه کتاب «مقاتل‌الطالبین» ابوالفرج اصفهانی است آماده انتشار است اما به دلیل مشکلات مالی هنوز چاپ نشده است. این اثر یک روایت سوزناک از شهادت فرزندان ابوطالب(ع) و شرح مبارزات ایشان است. یعنی می‌توان از آن با عنوان یک تراژدی یاد کرد. مقدمه این اثر نیز به قلم محروم علی‌اکبر غفاری نگارش شده است.

یادآور می‌شود، کتاب کامل الزیارات ابن قولویه قمی در 540 صفحه توسط انتشارات جعفری‌راد منتشر شده است و با قیمت 35 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.