سنگ‌اندازی مدیران بخشی از آسیب شعر معاصر است/ درهای شعر فجر به روی همه باز بود
دبیر علمی هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر با بیان آنکه بخشی از آسیب شعر معاصر به سنگ‌اندازی عمدی برخی مدیران بازمی‌گردد گفت: درهای جشنواره شعر فجر همواره به روی همه شاعران باز بود و ما بحث شعری شاعران منتقد را در اولویت برای پذیرش آثار قرار داده‌ایم.
به گزارش ایکنا، نشست خبری هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر صبح دوشنبه، 9 بهمن؛ با حضور علیرضا قزوه، دبیر علمی گام هجدهم جشنواره شعر فجر؛ حامد محقق، مدیر بخش شعر و ادبیات داستانی خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیر اجرایی این دوره از جشنواره شعر فجر و علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در محل خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.
سکان دبیری بار دیگر به بنیانگذار جشنواره شعر فجر سپرده شد
در ابتدای این نشست رمضانی در ابتدای این نشست با اشاره به آنکه آقای قزوه در سال 1385 به عنوان مؤسس و بنیانگذار جشنواره شعر فجر بود و امروز بعد از هفده دوره بار دیگر دعوت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را برای سکان‌داری این رخداد پذیرفته است گفت: یکی از اصلی‌ترین دلایل این دعوت نظر برگزارکنندگان و هیئت علمی این جشنواره بود تا بعد از گذار 17 دوره بتوانیم با نگاه مدیریت آسیب‌شناسی و کیفیت‌بخشی با رویکرد و نگرش آقای قزوه این جشنواره را پیش ببریم.
وی افزود: در گام هفدهم از استاد «قادر طهماسبی» تقدیر شد، در این دوره از حجت‌الاسلام‌والمسلمین زکریا اخلاقی به شکل ویژه‌ای در مراسم اختتامیه تجلیل می‌شود.
رمضانی با اشاره به آنکه اختتامیه هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر یازدهم بهمن از ساعت 18 در سالن سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار خواهد شد خاطرنشان کرد: به غیر از برگزاری محافل استانی به عنوان یکی از رویدادهای ویژه گام هجدهم جشنواره شعر فجر، تلاش کرده‌ایم تا طی این دو دوره اخیر با حضور اعضای هیئت علمی جشنواره به عیادت و دیدار پیشکسوتان حوزه شعر برویم و قدردان تلاش‌های آنها برای ماندگار کردن جریان شعر معاصر به‌عنوان آورده‌ای از داشته‌های تمدن‌ساز ایران باشیم.
شعر هنر اول ما ایرانیان است
در ادامه این نشست علیرضا قزوه؛ دبیر علمی هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر ضمن تقدیر از حضور خبرنگاران با بیان آنکه بهترین خاطره دوران حیات من به حضور بیش‌از یک دهه به عنوان روزنامه‌نگار و خبرنگار در روزنامه‌های جمهوری اسلامی و اطلاعات، قلم زدن در قالب اعضای هیئت تحریریه و سردبیری نشریات ادبی بازمی‌گردد تصریح کرد: همواره بر این نکته تأکید می‌کنم تا همگان بدانند که شعر هنر اول ما ایرانیان است. سرمایه اولیه ایرانیان و هویت ملی این سرزمین هنری است که تمام جهان ایران را با شعر و عرفان آن می‌شناسند. خیابان‌ها و میدان‌های فراوانی در سراسر کشور با نام شاعران این سرزمین زینت یافته‌اند و همه اینها نشان می‌دهد که شعر سرمایه اصلی کشور ما به‌شمار می‌رود.
وی با بیان آنکه در دوران وزارت صفارهرندی در وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 1385 طرحی را برای برگزاری جشنواره شعر فجر به او ارائه کردم که مورد پسند قرار گرفت یادآور شد: در قالب برگزاری جلسات متعدد با شاعران بزرگ کشورمان و درگیر کردن 20 استان در همان گام نخست، جشنواره‌ای را کلید زدیم که امروز گام هجدهم آن را به نظاره نشسته‌ایم.
مدیر دفتر شعر و موسیقی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران افزود: در همان گام نخست از اساتید بلندنام و زنده‌نامانی چون مهدی اخوان‌ثالث؛ قیصر امین‌پور؛ بیژن ترقی و طاهره صفارزاده به‌عنوان برگزیدگان شعر فجر تقدیر و تجلیل شد.
پخش رقابت شاعران کشور طی 30 شب ماه رمضان از شبکه چهارم سیما
قزوه با اشاره به آنکه هجدهمین گام جشنواره بین‌المللی شعر فجر با تیمی 20 نفره در قالب اعضای هیئت علمی و گروه‌های مشاور برنامه‌ریزی شده‌است خاطرنشان کرد: امسال برای نخستین بار تمام ایران را درگیر این جشنواره کرده‌ایم و طی پیشنهادی که در قالب 10 شب ماه مبارک رمضان برای برپایی بخش رقابتی میان شاعران سراسر کشور در قالب برنامه تلویزیونی ارائه داده‌ام؛ استقبال به‌گونه‌ای بود که طی 30 شب ماه رمضان از شبکه چهارم سیما شاهد رقابت جوانانی از این آب‌وخاک خواهیم بود که کوله‌بار آنها شعر و ادب به شمار می‌رود و این بخشی دیگر از ثمره جشنواره شعر فجر در گام هجدهم شناخته می‌شود.
وی هدف از همراهی جشنواره شعر فجر با تلویزیون را به خانه مردم بردن جریان شعر و در معرض قضاوت مخاطبان اصلی این رویداد قرار دادن حوزه شعر کشور دانست و افزود: برخی از اعضای هیئت علمی این جشنواره چون یوسفعلی میرشکاک؛ محمدکاظم کاظمی؛ ناصر فیض و محمدمهدی سیار؛ خود نشان می‌دهند که چه بار علمی با این جشنواره همراه است و این به اعتبار و افزایش شخصیت علمی این جشنواره می‌افزاید.
درهای جشنواره شعر به روی همه باز است
قزوه با بیان آنکه درهای جشنواره شعر فجر همواره به روی همه شاعران باز بود و ما بحث شعری شاعران منتقد را اولویت نگاهمان برای پذیرش آثار قرار داده‌ایم خاطرنشان کرد: بخش نهایی رقابت شاعران در قالب برنامه‌های تلویزیونی که به آن اشاره کردم به حضور هشت نفر برگزیده در فینال رقابت‌ها بازمی‌گردد که اهدای جوایز 200، 100 و 50میلیون تومانی را برای برگزیدگان در نظر گرفته‌ایم و این کمترین قدردانی از افرادی است که یادگار کهن ایرانیان و هنر اصیل آن یعنی شعر را امروز در کشورمان نمایندگی می‌کند.
«سیمرغ» حلال سینماگران باشد؛ گزینه ما «سرو» است
دبیر علمی هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر با اشاره به آنکه برای نخستین بار شاعران «سیمرغ» را در ذات ادبیات ایران آفریدند و ما سیمرغ را زاده تفکر شاعری بزرگ چون عطار می‌دانیم یادآور شد: اهالی سینما این واژه را برای خود برداشتند و حلالشان باشد. شاعران انسان‌های صبوری هستند و ما سرو را انتخاب کردیم که نماد اصالت ایرانی و آزادگی است. در اختتامیه جایزه سرو به برگزیدگان اهدا خواهد شد.
وی با اشاره به آنکه امسال سنگین‌ترین شکل رقابتی را میان افراد حاضر در هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر با ارسال بیش‌از 2600 کتاب در بخش‌های شعر بزرگسال (کلاسیک؛ نیمایی؛ محاوره‌ای)؛ شعر کودک و نوجوان و درباره شعر شاهد هستیم خاطرنشان کرد: همچنین در 30 مرکز استان رقابت شاعران استانی را شاهد خواهیم بود. 33 شهر علاوه‌بر 30 مرکز استان شامل شهرهای کیش، آبادان و مهاباد نیز به این جمع پیوسته‌اند و بیش‌از 2000 نفر درگیر شکل رقابتی جشنواره شعر فجر در گام هجدهم در سراسر کشور هستند.
آمارهای گام هجدهم شعر فجر؛ رقابت شاعران 30 تا 79 ساله
در ادامه این نشست حامد محقق، دبیر بخش شعر و ادبیات خانه کتاب و ادبیات ایران و همچنین دبیر اجرایی هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر با اشاره به آنکه 2626 کتاب در بخش رقابتی این جشنواره ازسوی 846 ناشر ارسال شد گفت: در حوزه شعر بزرگسال 1913 اثر که به تفکیک در بخش شعر نو 866؛ در شعر کلاسیک 997 و در بخش شعر محاوره 50 اثر؛ در بخش شعر کودک و نوجوان 424 اثر و در بخش درباره شعر، 289 اثر مجموعه کتاب‌های داوری شده در این دوره جشنواره را به خود اختصاص می‌دهند.
وی با اشاره به آنکه مسن‌ترین فردی که به بخش نهایی راه یافته شاعری 79 ساله و جوان‌ترین آنها شاعری 30 ساله است خاطرنشان کرد: هفت نفر از بانوان به بخش نهایی این رویداد راه یافتند. همچنین در میان افراد راه‌یافته به بخش نهایی دو نفر از اساتید دانشگاه، 13 نفر از افراد غیر تهرانی و درنهایت 28 نشر نمایندگی 23 فرد راه‌یافته به مرحله نهایی را برعهده دارند که از این میان سه تشر متعلق به دیگر استان‌ها است.
محقق با اشاره به اینکه یکی از نامزدهای بخش نهایی جشنواره شعر فجر هجدهم با نخستین کتاب خود وارد این عرصه شده است خاطرنشان کرد: تاکنون چهار محفل شعر فجر در استان‌های گیلان، قم، بوشهر و فارس برگزار شده و در طی روزهای پیش رو محفل بانوان در استان البرز و محافل بین‌المللی و جوانان را نیز میزبانی خواهیم کرد.
وی در فصل پایانی سخنانش با اشاره به آنکه شش نفر از اعضای هیئت داوران به شاعران غیر تهرانی اختصاص دارند تصریح کرد: گوشواره آموزشی «کلک خیال» امسال به عنوان یکی از بخش‌های جدایی‌ناپذیر جشنواره شعر فجر تنها در تهران متمرکز نبود و در شش استان با میزبانی از برگزیدگان استانی و همچنین برگزیدگان پایگاه نقد شعر برگزار شد. دوره متمرکز آن نیز طی روزهای 12 تا 14 بهمن با میزبانی از 10 کارگاه تخصصی برگزار خواهد شد.
سنگ‌اندازی عامدانه برخی مدیران در مسیر توسعه شعر معاصر
در ادامه این نشست خبری نوبت به پرسش خبرنگاران حاضر در جمع رسید.
علیرضا قزوه در پاسخ به پرسش خبرنگار ایکنا مبنی‌بر آنکه بعد از سپری کردن 17 دوره از جشنواره شعر فجر آیا می‌توانیم بگوییم که این جشنواره در به بلوغ رسیدن جریان شعر معاصر ما مؤثر بوده یا خود به بلوغ رسیده است خاطرنشان کرد: اگر نگاه کمی به حوزه شعر معاصر داشته باشیم باید بگوییم که در این عرصه دستانمان بسیار پر است. طی همین سالیان اخیر وضعیت شعر و ظرفیت کمی ما آمار بسیار بالایی را بازتاب می‌دهد؛ اما اگر بخواهیم بگوییم که آیا از حوزه کیفیت اشعار راضی هستیم یا توانسته‌ایم خوب جریان شعر معاصر را معرفی کنیم باید بگویم خیر!
وی با اشاره به آنکه مراکزی مانند صدا و سیما؛ و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ حوزه هنری و... به عنوان نهادهای دولتی که کار پشتیبانی شعر را داشته‌اند فعالیتشان با فراز و فرودهای مختلفی همراه بوده است. اگر بگوییم این نهادها در زمینه شعر وظیفه خود را به‌درستی انجام داده‌اند بازهم باید بگویم خیر! و شاهد کوتاهی‌هایی بوده‌ایم! تصریح کرد: حتی اگر بپرسید که این کوتاهی عامدانه بود یا خیر باید بگویم که شاید برخی از این رفتارها عامدانه بوده است. چرا که مدیران کمتر از جهان و جریان شعر اطلاع داشتند و گاه حتی شاهد بوده‌ایم که جلوی کار شاعران را می‌گرفتند.
دبیر هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر خاطرنشان کرد: حتی طی سالیان اخیر شاهد حضور افرادی هستیم که می‌گویند با رخدادها و رویدادهایی مانند جشنواره شعر فجر با عنوان جشنواره شعر جمهوری اسلامی ایران کار نکنید و در دل جوانان هراس می‌افکند اما برای ادامه فعالیت آنها پیشنهادی ارائه نمی‌دهند.
قزوه با اشاره به آنکه بار دیگر تأکید می‌کنم که از نظر توان بسیار بالا هستیم اما سهممان در معرفی این توانمندی‌ها به حد انتظارمان نبوده است یادآور شد: به‌همین سبب در جشنواره شعر فجر در گام هجدهم تلاش کردیم تا از در آشتی وارد شویم. در این مسیر به دیدگاه شاعران کاری نداشتیم و اثر مکتوب آنها که مجوز نشر گرفته را مورد مداقه قرار دادیم. یعنی به شعریت آنها احترام گذاشتیم و میان کسانی که آثار خود را برای ما فرستاده‌اند و حتی میان اعضای هیئت داوران نیز ما از افراد حوزه منتقد جریان شعر معاصر میزبانی کرده‌ایم. چراکه برای ما شأنیت شعر مشخص و اولویت داشت.
مدیر دفتر شعر، ترانه و موسیقی رسانه ملی در پایان با اشاره به آنکه درنهایت باید بگوییم که وضعیت امروز شعر معاصر خیلی راضی‌کننده نیست تصریح کرد: سهمی از این اتفاق را بر گردن مدیرانی باید انداخت که در حوزه توسعه شعر معاصر سنگ‌اندازی می‌کنند، یا هزینه نکرده‌اند و یا در قبال این هنر اصیل کارهایی که چندان سالم به نظر نمی‌رسد انجام داده‌اند که حاصلش آسیب‌های امروز است.
لزوم افزایش حمایت از ناشران شعر و شاعران
همچنین علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار ایکنا مبنی بر آنکه طبق آمارهای گفته‌شده 854 ناشر کتاب‌های شعر خود را برای این رویداد فرستاده‌اند و این نشان‌دهنده عدم شکل‌گیری نشر تخصصی خاصه با محوریت شعر با تمام ارج و قربی که میان ایرانیان دارد است و برای رفع این آسیب چه اقداماتی صورت‌گرفته یادآور شد: ارزیابی صنعت نشر که در کشور وجود داشته از باب حرفه‌ای بودن است؛ اما گاه در این ارزیابی‌ها کمیت آثار مورد رصد قرار گرفته است.
وی با بیان آنکه در دوره پیشین مدیریت خانه کتاب شاهد بودیم که طبق گزارش‌ها حدود 5000 ناشر حداقل یک کتاب را درطول سال چاپ و یا بازنشر کرده‌اند گفت: طبق همان تعریف مدیران پیشین، ناشر فعال ناشری بود که در طول سال یک اثر؛ ناشر پرکار ناشری بود که در طول سال 20 اثر و ناشر حرفه‌ای ناشری بود که در طول سال 50 اثر چاپ و یا بازنشر می‌کرده است.
رمضانی با اشاره به آنکه طبق آمار خانه کتاب و ادبیات در ابتدای دهه نود؛ 250 ناشر حرفه‌ای در کشور وجود داشته خاطرنشان کرد: این تعداد ناشر در تمامی حوزه‌ها در قامت نشر حرفه‌ای فعالیت می‌کردند. همچنین از جریان حمایت‌های ما در حوزه شعر و خرید آثار شعری نیز اطلاع دارید و امیدواریم که بتوانیم آسیب‌های مطرح‌شده را که ما نیز به آن اذعان داریم را در آینده نزدیک برطرف کنیم. هرچند نباید از این نکته غافل شد که استقبال از شاعران و ناشران جدید مرهون شناخته شدن این شاعران میان جوانان با اسباب و وسایل رساند است.
رمضانی با اشاره به آنکه تردیدی در این مسئله وجود ندارد که وضعیت آثار منتشرشده در کشور می‌تواند حرفه‌ای تر باشد و در این میان نقش ناشران؛ شاعران، رسانه‌ها و مسئولان چه در حوزه حمایت، معرفی و همچنین خرید آثار که بر گرده ما است بیش‌از پیش جلوه‌گری می‌کند و این‌گونه است که می‌توانیم به سمت نشر حرفه‌ای در کشور گام برداریم.
وی با بیان آنکه جشنواره شعر فجر گامی مهم در راستای حقوق نشر حرفه‌ای و نگاه حرفه‌ای به جریان شعر معاصر است تصریح کرد: با گسترده کردن هرچه بیشتر دامنه جشنواره شعر فجر و حضور در تمامی استان‌ها و همچنین برگزاری بخش آموزشی «کلک خیال» تمام تلاش خود را می‌کنیم تا این رویداد سکوی پرتابی برای معرفی شاعران موفق و جوان میان مردم و جریان ادبیات کشورمان باشد. هرچند که باید بگوییم که خانه کتاب نیز در این حوزه کم‌کاری داشته و باید بر افزایش توان خود در حوزه حمایت از جریان شعر خاصه با محوریت شعر معاصر و جوانان آن بیش از پیش گام برداریم.
انتهای پیام
