پرداختن به مسائل فرهنگی در دانشگاه نیازمند اقدامات جبرانی است
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی گفت: یکی از دل‌نگرانی‌های امروز دانشگاه، اولویت نداشتن مسائل فرهنگی است که باید به آن توجه جدی شود و برای رفع تبعات آن نیازمند اقدامات جبرانی است.
علیرضا کلانتر مهرجردی، معاون فرهنگی جهاددانشگاهی، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، در پاسخ به این پرسش که مهم‌ترین چالش‌های فرهنگی دانشگاه چیست، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در دهه گذشته این بوده که مسائل و محیط فرهنگی دانشگاه نسبت به حوزه پژوهش و آموزش توازن لازم را نداشته است. به عبارتی در اولویت قرار نداشتن مسائل فرهنگی در دانشگاه و نتایج آن یکی از دل‌نگرانی‌ها در زمانه اخیر است که باید با جدیت به آن پرداخت و به اقدامات جبرانی نیاز دارد.
وی ادامه داد: دانشگاه در پس انقلاب اسلامی اولین مأموریتی که یافته بود، بومی‌شدن مبتنی بر مبانی و نیاز جامعه ایرانی بوده و در شناسایی مرکزیت این قصه، در اولویت قرار گرفتن مسائل فرهنگی دانشگاه مفروض است.
کلانتر مهرجردی در مقایسه بودجه حوزه پژوهش با حوزه فرهنگی بیان کرد: با ارزیابی دقیق حوزه پژوهش نه به معنای نادیده گرفتن دستاوردهای این حوزه، بلکه قدرت پاسخ‌گویی پژوهش در قبال هزینه و بودجه، نشان می‌دهد اگر مقداری از این بودجه را در حوزه فرهنگی صرف می‌کردیم، هم به پژوهش کمک می‌شد و هم حوزه فرهنگی دانشگاه در تراز قابل قبول‌تری عمل می‌کرد، بنابراین یکی از دغدغه‌ها متناسب با سند تحول در گام دوم انقلاب، قرار گرفتن اولویت‌دار حوزه فرهنگ در دانشگاه‌هاست.
وی افزود: با نگاه به شکل‌گیری نهادها و ساختارهایی که فعالیت‌های فرهنگی را در چهارچوب مأموریت خود دنبال می‌کنند، یک ضعف شناسایی می‌شود و آن این است که هماهنگی و هم‌افزایی ساختارهای فرهنگی دانشگاه را کمتر داشته‌ایم. لذا باید برنامه ارتقای همکاری‌های فرهنگی در دانشگاه شکل بگیرد و از حس رقابت در حوزه فرهنگی دور شویم، زیرا قرار است یک‌دست شویم و همه نهادهای فرهنگی دانشگاه در مورد مسائل و موضوعات با توجه به تجربه و ظرفیت‌ها به توافق می‌رسند که چه برنامه و چه موضوعی توسط چه نهادی مدیریت شود، در عین اینکه همکاری در موضوع مورد نظر را داشته باشند.
تغییر نظام مسائل فرهنگی با تغییر دولت‌ها
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی ادامه داد: یکی دیگر از مسائلی که بیشتر ناشی از تغییر و تحولات دولت‌ها در دانشگاه اتفاق افتاده، این است که نظام برنامه فرهنگی در دانشگاهها، با روی کار آمدن دولت‌ها دچار تغییرات و افت و خیز جدی شده است، لذا لازم است دانشگاه براساس نظام مسائل، برنامه خودش را داشته باشد که معیار آن می‌تواند «نظام فرهنگ دانشگاهی» باشد و مفروض این است که شاخص‌های فرهنگ دانشگاهی، متأثر از نگاه انقلاب اسلامی است که هدف آن رسیدن به دانشگاه تراز در تمدن‌سازی است.
وی کم‌توجهی به سلایق و ذائقه دانشجویان در برنامه‌های فرهنگی را از دیگر چالش‌های حوزه فرهنگ برشمرد و گفت: کنشگری با دو پایه هم‌زبانی و هم‌زمانی باید همواره مد نظر باشد، چنانکه اخیراً مقام رهبری درباره این موضوع تذکر داده‌اند که زبان نسل جدید متفاوت از نسل‌های گذشته است. لذا برای حضور داشتن آن‌ها باید برنامه‌ها را متناسب با سلایق آنان و با تدبیر هدایتگرانه بخش فرهنگی دانشگاه طراحی کنیم.
توجه ناکافی به سلیقه دانشجو
کلانتر مهرجردی اظهار کرد: وقتی به ذائقه و سلایق دانشجو کم‌توجه باشیم و طبق چارچوب و سنت طراحی شده پیشین عمل کنیم، به کاهش حضور دانشجویان در فعالیت‌ها منجر می‌شود. حضور کمرنگ دانشجویان و اساتید در برنامه‌های فرهنگی می‌تواند معلول بی‌توجهی به سلایق مختلف باشد و در واقع باید در فرایند فعل و فعالیت فرهنگی، ذهن دانشجویان و اساتید را درگیر کنیم و همگی با هم زیست‌بوم فرهنگی را پیش ببرند.
وی تصریح کرد: بعد از انقلاب اسلامی، هدف اساسی که در دانشگاه طراحی شده بود، رسیدن به دانشگاه تراز بوده است و آنچه قرار بود گفتمان دانشگاه تراز انقلاب اسلامی را تئوریزه کند، سند دانشگاه اسلامی بود. واقعیت این است که در گفتمان‌سازی اجرای این سند، ضعف‌ها و کاستی‌هایی را شاهد هستیم و برای تحقق این سند و کنشگری در این حوزه، باید ابتدا گفتمان در سطح نخست اتفاق افتد، در حالی که کمتر کار جدی در گفتمان‌سازی برای تحقق سند دانشگاه اسلامی در حوزه فرهنگی و تربیتی شاهد بوده‌ایم، نه به این معنا که این حوزه فعال نیست، بلکه به شکل نظام‌مند در محیط دانشگاه پیگیری نمی‌شود.
در دانشگاه گسل هویتی و نسلی نداریم
کلانتر مهرجردی بیان کرد: وقتی راجع‌به هویت در دانشگاه صحبت می‌شود، به سبب فضای علمی به مسائل ضریب بالاتری می‌دهند و مسائلی را برجسته و برخی مسائل را کمرنگ می‌کنند. پس از انقلاب اسلامی در دانشگاه، گسل هویتی و نسلی نداریم، اگرچه شکاف بین نسلی داریم و به‌عنوان یک کنشگر فرهنگی معتقدم که در برخی مسائل فرهنگی در دانشگاه موفق عمل نکرده‌ایم و باید آن را با ابزارها و تدابیر به‌‌روز ترمیم کنیم.
وی با اشاره به علت این شکاف تصریح کرد: بخشی از این شکاف، تا حدی یک واقعیت و امر حادث در تمام دانشگاه‌های دنیا و جهانی است، اما در جامعه ایران پس از انقلاب با یک، دیگری و دشمنی مواجه هستیم که همواره درصدد ایجاد شکاف است و این موضوع را نباید نادیده گرفت. بنابراین با تأیید ضعف در بخشی از کنشگری ما باید دانست که بخشی از این شکاف ناشی از اتفاقات جدیدی است که دیگری و دشمن پیش می‌آورد.
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی ادامه داد: فناوری‌های نوین، ماهواره و رسانه‌های گرم، ابزار قدرتمند دیگر هستند و تلاش فزاینده‌ای در این بستر می‌کنند، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مگر لحظه‌ای آرام داشته‌اند و مکرر با ابزارهای متنوع فرهنگی، اقتصادی و سیاسی فشار بر ایران به‌عنوان صراط دائم بوده است. آمریکایی‌ها پس از سقوط شوروی همواره تلاش کردند جبهه جدیدی شکل نگیرد و موفق نبودند، اما با پارازیت‌های متنوع موجب بدکارکردی نظام سیاسی و اجتماعی شده‌اند، همان‌گونه که در کف جامعه می‌بینیم و آنچه گاه در فضای دانشگاه و جامعه می‌بینیم، به معنای دشمن نیست، بلکه ضعف‌ها و آسیب‌هاست.
شناخت واقعیت‌های غرب
وی افزود: بنابراین بخشی از این واقعیت بر مؤثرتر کردن کارکردهای فرهنگی در دانشگاه و جامعه اشاره می‌کند. در بخشی دیگر باید واقعیت بیرونی را در نظر گرفت و برای آن کنش بیرونی چاره‌اندیشی کرد، چنانکه اخیراً در جهاددانشگاهی با هدف اینکه واقعیت غرب و نظام سلطه را در معرض دید دانشجویان قرار دهیم، دوره آموزشی و فرهنگی با رویکرد تبیین اجرا شد.
کلانتر مهرجردی با اشاره به ضرورت طراحی دوره آموزشی فرهنگی «شناخت واقعیت‌های غرب و نظام سلطه» بیان کرد: یکی از کنش‌های فرهنگی مورد انتظار این است که واقعیت‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بخشی از غرب که همیشه با ما عناد داشته‌اند را پذیرفت و برای آن فکری کرد. این کشورها، خوبی‌ها و جذابیت‌هایی برای جوانان ما دارند، زیرا بسیار خوب خود را ارائه می‌دهند، با بیان واقعیات، تعادل ایجاد می‌شود و شکاف موجود کم خواهد شد و برای این کار در فضای نوین رسانه‌ای (رسانه اجتماعی) که تقویت این موضوع را موجب شده است، باید قدرت خود را بالا ببریم. جهاددانشگاهی که از ابتدای تأسیس، مبدع حوزه رسانه‌ای در بستر دانشگاهی بوده است باید رسانه‌اش مؤثرتر در فضای دانشگاهی عمل کند و مدیران و دانشگاهیان در این راه، کمک و حمایت بیش از پیش کنند.
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی در خصوص هم‌افزایی میان فعالان فرهنگی دانشگاه بیان کرد: در دوره جدید تلاش کرده و می‌کنیم در قالب شورای هماهنگی فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه، ارتباطمان را افزایش دهیم، اما با نقطه مطلوب فاصله داریم و تلاش می‌کنیم با گفت‌وگو و تعامل مجموعه فعالیت‌های ریشه‌دار که در ادوار گذشته بوده است را در قالب طرح‌های ملی، منطقه‌ای و هماهنگ به‌صورت کیفی‌تر با مشارکت دانشگاهها دنبال کنیم.
کلانتر مهرجردی با تأکید بر تقویت حضور دانشجویان، افزود: تلاش کردیم برنامه‌های فرهنگی این نهاد را بیش از پیش _ یک دهه گذشته - به‌سمت فضای دانشجویی هدایت کنیم، زیرا حضور فعال دانشجو در فرآیند شکل‌گیری فعالیت‌های فرهنگی از ایده تا رسیدن به نتیجه و اختتام با همکاری و همراهی دانشجویان ضرورت دارد و حضور این نهاد تنها در پشتیبانی و هواداری باشد تا دانشجو احساس کند خودش تعریف می‌کند و پیش می‌برد. با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حال رصد و استخراج مسائل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه هستیم که در قالب یک کار علمی انجام می‌شود و خروجی این کار می‌تواند چراغ راه و مسیر را در حوزه فعالیت‌های فرهنگی روشن کند و اثربخشی آن را بسنجد.
وی با تأکید بر افزایش امید در دانشگاه، به‌عنوان محور و هدف فعالیت‌ها اظهار کرد: ارتقای امید به این معنا که باید حواسمان به دیگری باشد، زیرا کنشگرانی هستند که دائماً ناامیدی را در دانشگاه تزریق می‌کنند و باید گفت در مواجهه با مسائل فرهنگی، برنامه داشتن بسیار مهم است.
کلانتر مهرجردی در پایان درباره لزوم همکاری میان نهادها برای اجرا و ارتقای فعالیت‌های فرهنگی و پرهیز از تنگ‌نظری گفت: چنانکه مقام معظم رهبری بیان کردند، باید الگوی کارها را از شهدا بگیریم. شهدا نماد متکامل عبور از تنگ‌نظری‌ها هستند و هدف ما عملکرد درست دانشگاه است، اما غرور بی‌جا و تنگ‌نظری از موانع این راه است و انتظار می‌رود در گام دوم برطرف شود.
انتهای پیام
