سیاست خارجی دولت سیزدهم براساس درک صحیح از نظم جدید جهانی است + صوت

سیدهادی سیدافقهی، کارشناس مسائل منطقه، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره ارزیابی عملکرد دو ساله دولت در حوزه سیاست خارجی و به ویژه در حوزه روابط با همسایگان و کشورهای اسلامی به منزله اولویت اصلی دولت در این عرصه گفت: شعار دولت سیزدهم در ابتدای کار در حوزه سیاست خارجی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی اولویت ارتباط با کشورهای همسایه و منطقه بود و این سیاست اعلامی و اعمالی دولت در سیاست خارجی است.    

 

وی افزود: بررسی واقع‌بینانه و منصفانه عملکرد دولت در این عرصه نشان می‌دهد این شعار در سیاست خارجی در حد قابل قبول و حتی فوق قابل قبول عملی شده و تبلور یافته است. مسئله احیای روابط ایران و عربستان سعودی با توجه به عمق زخم‌های بین دو طرف از یکدیگر از ابتدای انقلاب اسلامی و پرونده‌های مختلف منطقه‌ای، مسئله ساده‌ای نبود زیرا هم عربستان و هم ایران، دوستان، متحدان و شرکایی در منطقه و نفوذ راهبردی دارند. لذا بازگشت دو کشور به روابط در عین حال که مانند عصای جادوی حضرت موسی(ع) همه مسائل میان دو کشور را حل نخواهد کرد اما به تعبیر وزیر امور خارجه کشورمان، روابط دو کشور در حال حاضر در یک مسیر صحیح در حال پیشرفت و تکامل است.

سیدافقهی درباره وضعیت روابط ایران با کشورهای عربی منطقه در این دو سال گفت: رابطه ایران با قطر و عمان در سطح عالی است. رابطه با کویت و امارات یک رابطه عادی است که شاید گاهی به سردی گرایش پیدا کند اما در وضعیت فعلی کویتی‌ها و اماراتی‌ها سفرای خود را به ایران اعزام کردند و به شدت مایل هستند روابط خود را با ایران ارتقا دهند. رابطه با عربستان که کاملا قطع بود به سرعت و با وسعت و همه‌جانبه در حال پیشروی است اما مین‌هایی زیر پای هر دو کشور است که باید مراقب باشند که بر روی این مین‌ها حرکت نکنند.

 

وی اضافه کرد: تنها کشور عربی منطقه که هنوز با ایران رابطه برقرار نکرده، بحرین است اما آنها هم به شدت تمایل دارند که هر چه سریع‌تر روابط دیپلماتیک، تبادل سفرا و گشایش سفارتخانه‌ها را آغاز کنند و پیام‌های مستقیم و غیر مستقیم متعددی را ارسال کرده‌اند و ایران هم استقبال کرده است.

 

این کارشناس مسائل منطقه درباره وضعیت روابط با کشورهای مهم اسلامی از جمله مصر گفت: مصری‌ها در این خصوص به ویژه بعد از احیای روابط ایران و عربستان، پیشقدم شده‌ا‌ند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و ترور انور سادات و امضای قرارداد ننگین کمپ دیوید، روابط دو کشور تقریبا قطع شد و در سطح حافظ منافع ماند اما امروز می‌بینیم آقای «السیسی» پیام خود را به یک شخص مورد وثوق جمهوری اسلامی ایران، سلطان هیثم بن طارق؛ سلطان عمان می‌فرستد و برای عادی‌سازی روابط با ایران ابراز تمایل می‌کند و رهبر انقلاب نیز با جملات احترام‌امیز از این پیشنهاد و دعوت استقبال کردند.

وی درباره وضعیت روابط ایران با کشورهای آسیای میانه و حوزه قفقاز گفت: روابط ما با این کشورها نه به لحاظ دیپلماتیک بلکه از نظر کنشگری، داد و ستد، دیدگاه‌ها و تبادلات تجاری شبه قطع بود اما پس از سفرهای متعدد رئیس‌جمهور به این کشورها و هم مقامات عالی‌رتبه این کشورها به ایران این روابط از 45 تا 90 درصد افزایش یافت. حتی بعد از به قدرت رسیدن طالبان ایران برخورد عقلانی و واقع‌بینانه کرد و رهبر انقلاب نیز خط مشی ما را در ارتباط با افغانستان ترسیم فرمودند که روابط با مردم افغانستان دوستانه بوده و خواهد ماند و رابطه با طالبان متناسب با برخورد آنها با ایران است و هر چه آنها گام‌های رو به جلو بردارند ما هم با آنها همکاری می‌کنیم.

 

سیدافقهی درباره ارزیابی خود از روابط ایران با پاکستان در این دو سال گفت: با دیپلماسی عالی و واقع‌بینانه دولت روابط روز به روز در همین برهه دوساله در حال بهبود است.

 

وی یادآور شد: روابط با کشورهای فراقاره‌ای، از جمله کشورهای آمریکای لاتین بعد از یک دوره رکود در دوره قبل روابط با کوبا، ونزوئلا، نیکاراگوا، برزیل و آرژانتین در حال تقویت است و رؤسای جمهور این کشورها تمایل زیادی برای توسعه روابط به ویژه در قالب سازمان‌هایی مانند بریکس دارند.

 

این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به روابط با کشورهای آفریقایی در این دوره گفت: ایران همیشه روابط جسته و گریخته‌ای با کشورهای آفریقایی از شمال آفریقا تا عمق این قاره داشتیم اما با سفر رئیس‌جمهور به سه کشور آفریقایی و اعلام آمادگی دو طرف برای توسعه روابط راهبردی به ویژه در حوزه کشاورزی فرازمینی فصل جدیدی در روابط ایران و کشورهای آفریقایی گشوده شد و ایران می‌تواند با استفاده از ظرفیت آب، کارگر ارزان و خاک حاصل‌خیز این کشورها سرمایه‌گذاری‌های خوبی انجام دهد.

سیدافقهی درباره رویکرد دولت سیزدهم با کشورهای در حال تخاصم گفت: تکلیف آمریکا در این رابطه کاملا روشن است و آنها از سپیده‌دم انقلاب اسلامی در قالب کودتا، ترور، تحریم، جنگ تحمیلی و اغتشاش‌آفرینی بنای دشمنی با ما داشتند. کشورهای اروپایی هم تا قبل از حضور ترامپ در قدرت و خروج از برجام دو پلهو رفتار می‌کردند و یکی به میخ و یکی به نعل می‌زدند و با اینکه در برجام باقی ماندند اما به بهانه تحریم‌های آمریکا به تعهدات خود در برجام عمل نکردند. وقتی هم بحران اوکراین پیش آمد تحت عنوان ارسال پهپاد به روسیه از سوی ایران و نقض بی‌طرفی، بهانه خوبی برای اعمال تحریم علیه ایران پیدا کردند و در جریان اغتشاشات سال گذشته نیز مسئله حقوق زن را بهانه کرده و تحریم‌های جدیدی را به ویژه در حوزه حقوق بشر علیه ایران اعمال کردند.

 

وی یادآور شد: البته سطح خصومت همه کشورهای اروپایی با ما یکسان نیست بلکه برخی کشورهای اروپای شرقی سابق روابط معقول و متعادلی با ما دارند اما سه کشور لجوج و منافق از جمله انگلیس، فرانسه و آلمان با ما خصمانه برخورد می‌کنند و دولت هم تاکنون به خوبی در مقابل مواضع زیاده‌خواهانه آنها ایستاده و از موضع قدرت و عزت برخورد کرده است. 

سیدافقهی در خصوص مواجهه دولت سیزدهم با رژیم صهیونیستی و نوع حمایت از محور مقاومت گفت: ما هیچ مقولیت و مشروعیتی برای این رژیم قائل نیستیم و هر چه در توان داریم برای حمایت از محور مقاومت و سازمان‌های جهادی و ملت مظلوم فلسطین در مجامع منطقه‌ای و بین‌المللی به صحنه می‌آوریم و به تعبیر رهبر انقلاب هیچ خجالتی از این کمک‌ها و حمایت‌ها نداریم و به هیچ وجه این کمک ها را قطع نمی‌کنیم و هرچقدر می‌توانیم برای نابودی رژیم صهیونیستی به مردم فلسطین و گروه‌های مقاومت کمک می‌کنیم و اکنون در حال رسیدن به نتایج مطلوب این سیاست راهبردی هستیم و دولت هم به طور کامل و هماهنگ با سایر نهادها این سیاست را پیش برده است.

سیدافقهی درباره درک دولت از تغییر نظم حاکم بر جهان و پیوستن به سازمان‌ها و نهادهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای همچون شانگهای و بریکس و اوراسیا در این رابطه گفت: دولت مجری سیاست‌های کلی نظام است و پیوستن به این سازمان‌ها و نهادها در راستای این سیاست‌های کلی است که البته دولت با اراده و عزم قوی در حال اجرای آن است و خود را معطل روابط با غرب و برجام نکرده است.

 

وی افزود: ما با مجموعه‌هایی مانند بریکس و شانگهای کاملا و صد در صد همسو و هم‌نظر نیستیم و گاهی با روس‌ها در حوزه سوریه یا با چینی‌ها در زمینه نحوه اجرای توافقنامه‌ها اختلاف پیدا می‌کنیم و این یک امر طبیعی است اما امروز جهان به سمت حرکت به سمت یک نظم نوین چندقطبی است و این سازمان‌ها در راستی تحقق این مسئله هستند که با اهداف کلان جمهوری اسلامی در عرصه بین‌المللی کاملا همسو و همراستا است.

 

این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: رهبر انقلاب نیز بر این مسئله چندین بار تأکید کردند و معتقدند جهان بر روی یک ریل نظم جدید جهانی در راستای تغییر هندسه قدرت جهانی در حال حرکت است و حتی فرمودند هندسه جدید قدرت جهانی در حال شکل‌گیری است و در دیدار پوتین عبارات مهمی بیان کردند از جمله اینکه اولا شما اقدام هوشمندانه‌ای کردید و ثانیا جهان پس از بحران اوکراین به دوران قبل از این بحران برنمی‌گردد و نظم چندقطبی بر جهان حاکم خواهد شد و این باور و تحلیل از سوی سران چین و روسیه و برخی نظریه‌پردازان و مقامات اطلاعاتی آمریکایی مانند کیسینجر و برنز ارائه شده است.

 

وی ابراز کرد: در واقع آمریکا هر چند در تحولات جهانی تأثیرگذار است اما دیگر تنها ابرقدرت جهان نیست و حرکت به سمت یک نظم چندقطبی قابل مشاهده است. به عبارتی امروز زمینه‌ها و شرایط برای شکل‌گیری هسته‌های اولیه نظم جدید جهانی فراهم شده و آمریکای لاتین، آفریقا، اروپا و شرق هر یک در جستجوی مسیر حرکت مستقل آینده خود هستند. البته این اتفاق در شرق سامان و سازمان بهتری یافته و مجموعه‌هایی مانند شانگهای و اوراسیا در مقابل آمریکا و سلطه آن شکل گرفته‌اند و بریکس هم که با حضور قدرت‌های نوظهور از نقاط مختلف جهان از جمله شرق است حرکت جدی خود را آغاز کرده و در حال توسعه اعضای خود است.

 

سیدافقهی بیان کرد: همگی این سازمان‌ها در پی حذف دلار از مبادلات اقتصادی و تجاری و شکل دادن این نظم جدید هستند و حتی به زعم برخی صاحب‌نظران شکل‌گیری این نهادها و سازمان‌ها به این معناست که این نظم شکل گرفته و در حال پیشرفت و تکامل خود است.

 

این کارشناس مسائل منطقه در پایان اظهار کرد: دولت سیزدهم نیز به خوبی و بر پایه عقلانیت در مسیر سیاست‌های کلی و درک درست از این تحولات جهانی گام به گام در حال حرکت و پیوستن به این سازمان‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با هدف دلارزدایی، بی‌اثر کردن تحریم‌ها و در نهایت از بین رفتن زمینه سلطه آمریکا است.