داشتن نقشه راه کلان مهمتر از عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای است + صوت
تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل با مهم توصیف کردن سازمان همکاری شانگهای و عضویت دائم ایران در آن به منزله نشانه‌ای از نظم جدید در حال ظهور در نظام بین‌الملل گفت: در عین حال مسئله مهمتر از عضویت دائمی ایران در این سازمان، چگونگی بهره بردن از منافع و مواهب این حضور است و لذا تأمین منافع ایران از فرصت حضور در این سازمان بستگی زیادی به این دارد که چه طرح، برنامه و نقشه راه کلانی داشته باشیم.
رحمان قهرمان‌پور، تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره نگاه واقع‌بینانه به عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای و وجود نگاه‌‌های خطی و صفر و صدی در این باره گفت: یکی از مشکلات کشور، فقدان هماهنگی، پیوستگی و استمرار در سیاست خارجی است که این مشکل همچنان وجود دارد و حل نشده که در تحلیل‌ها پیرامون پیوستن ایران به این سازمان دیده می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه سازمان شانگهای به خاطر اینکه نشانه‌ای از نظم آینده بین‌المللی است، حتماً مهم است، گفت: به عبارتی همانطور که در سال 1945 تأسیس سازمان ملل امر مهمی بود و نشان‌دهنده نظم جدید در حال ظهور در نظام بین‌الملل بود الان هم سازمان شانگهای نهاد مهمی است و نفع ایران نیز در پیوستن به این سازمان است اما مسئله مهمتر از عضویت دائمی ایران در این سازمان، چگونگی بهره بردن از منافع و مواهب این حضور است.
بیشتر بخوانید:
قهرمان‌پور اظهار کرد: در حقیقت استفاده از فرصت‌ها در سیاست خارجی نیازمند اجماع نظر داخلی و داشتن تصویر روشن از وضعیت موجود و نقشه راهی است که مسیر حرکت ما را مشخص کند. به عبارتی اینکه سازمان شانگهای منافع ما را تأمین کند تا حد زیادی به این بستگی دارد که ما چه طرح، برنامه و نقشه راه کلانی داشته باشیم.
دو نگاه متفاوت به سازمان شانگهای
این تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل بیان کرد: اگر شانگهای را سازمانی در مقابل آمریکا فرض کنیم یک نگاه و اگر آن را سازمانی بدانیم که فرصت‌های اقتصادی زیادی را پیش روی ما قرار می‌دهد نگاه دیگری است که هر کدام از این نگاه‌ها، طرح و برنامه خاص خود را ایجاب می‌کند.
وی یادآور شد: لذا سازمان همکاری شانگهای و پیوستن ایران به آن به دلیل حضور چین، روسیه و هند بسیار مهم و نشانه نظم آتی جهانی است اما مهمتر از آن توانایی ایران برای استفاده از این فرصت است. لذا بدون نقشه راه کلان و اجماع داخلی در خصوص مسیر پیش رو، عضویت در سازمان‌های بین‌المللی حل‌کننده مسائل مد نظر ما نیست.
سازمانی له یا علیه آمریکا
قهرمان‌پور درباره واقعیت ماهیت سازمان همکاری شانگهای و اولویت امنیت یا اقتصاد در آن گفت: برخی نگاه‌ها در داخل به سازمان شانگهای همانند نگاهی است که به چین وجود دارد و آن را در مقابل آمریکا تفسیر می‌کنند. در حالی که عده‌ای در داخل معتقدند چین به دنبال ایجاد چالش با آمریکا نیست و می‌خواهد با آمریکا کار کند و در آخرین گزارش اتاق بازرگانی ایران هم ذکر شده چالش‌های ژئوپلیتیک میان چین و آمریکا چندان جدی نیست و جهت‌گیری کلان سیاست خارجی چین همچنان اقتصاد و توسعه است. با این نگاه سازمان شانگهای بخشی از پروژه کلی چین است و قرار نیست این سازمان در مقابل آمریکا بایستد.
وی ادامه داد: نگاه دیگر این است که به رغم همکاری گسترده اقتصادی چین و آمریکا اما با توجه به چالش‌های ایجاد شده بین دو کشور به ویژه در دوره سوم مسئولیت «شی جی پنگ»، چین به دنبال آن است که در مقابل آمریکا قد علم کند و آنها را به چالش بکشد و سازمان شانگهای، بانک توسعه زیرساخت‌های آسیایی و طرح «ابتکار کمربند و جاده» در راستای این سیاست کلان است.
قهرمان‌پور ابراز کرد: به عبارتی چین به موازات طرح «ابتکار کمربند و جاده» به منزله یک طرح اقتصادی برای رقابت اقتصادی با آمریکا، سازمان همکاری شانگهای را برای رقابت سیاسی با سازمان‌های مربوط به نظم لیبرال‌محور ایجاد کرده است.
وی بیان کرد: براین مبنا بسته به اینکه کدام یک از این دو دیدگاه در نظام تصمیم‌گیری کشور اولویت پیدا کند نگاه ما به نوع استفاده و بهره‌برداری از این سازمان تفاوت پیدا می‌کند. البته به اعتقاد من هر دو دیدگاه درست است و چین هم در حال همکاری گسترده با آمریکا است و قصد رقابت امنیتی و رو در رو ندارد و در عین حال از طرف دیگر سازمان همکاری شانگهای اگر تا یکی دو سال بعد رقیب سازمان‌های نظم لیبرال نشود بالاخره با توجه به جهت‌گیری کلان آن، رقیب آنها خواهد شد.
این تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل تأکید کرد: در حقیقت صحبت من این است در حال حاضر ما باید سطح انتظارات خود را از این سازمان با واقعیت‌ها متناسب کنیم و تصور نکنیم قرار است با پیوستن به این سازمان مشکلات سیاست خارجی و اقتصادی کشور کاملا حل شود.
امکان رفع تحریم‌ها با پیوستن ایران به سازمان‌های بین‌المللی؟
قهرمان‌پور در خصوص تأثیر پیوستن ایران به سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای متنوع مانند شانگهای، اوراسیا و بریکس در بالا رفتن هزینه تحریم‌ها علیه ایران برای غرب و راهماری برای خنثی‌سازی تحریم‌ها و جلب حمایت کشورهای عضو این سازمان‌ها از ایران در مقابل تحریم‌ها گفت: درست است که سازمان‌های بین‌المللی مهم هستند اما در نهایت منافع کشورها تعیین‌کننده است و هیچ کشوری منافع خودش را قربانی منافع یک کشور دیگر نمی‌کند.
وی یادآور شد: در مسئله دور زدن تحریم‌های غرب نیز سیاست چین در خصوص ایران برقراری یک رابطه تجاری حداقلی بوده و معمولا هم آن تجارت حداقلی در نقاطی است که با آمریکا تقابل شدید ایجاد نکند. براین مبنا پیوستن ایران به سازمان شانگهای در این سیاست چین و حتی روسیه تغییر خاصی ایجاد نمی‌کند.
قهرمان‌پور اظهار کرد: بنابراین تصور اینکه با پیوستن ایران به سازمان شانگهای مسئله تحریم‌ها حل می‌شود چندان درست نیست. شاید به واسطه تشدید رقابت آمریکا با چین و روسیه بعد از جنگ اوکراین، چین کمی بیشتر از گذشته با ایران همراهی می‌کند اما اینکه چین بدون توجه به فشارهای آمریکا کاملا مطابق خواست ایران عمل کند، دور از ذهن است.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
