حوزه مبانی حقوقی و اخلاقی هوش مصنوعی را تدوین کند

به گزارش ایکنا، آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه، 15 تیر در همایش تبادل فناوری اطلاعات با علوم انسانی و اسلامی که در ساختمان دارالولایه حرم حضرت معصومه(س) برگزار شد با بیان اینکه حوزه قرار نیست جای فناوران بنشیند بلکه خادم دیگران است، گفت: تلاش ما این است که هوش مصنوعی و فناوری در خدمت معارف دینی و اسلامی قرار بگیرد و در این راستا دانشگاه‌های بزرگ و برخی مراکز حوزوی ورود کرده‌اند.

وی با اشاره به بعد تمدنی اسلام و نظرات افراطی و تفریطی در این باره افزود: طیفی از دیدگاه‌ها، اسلام را تمدنی نمی‌دانند و معارف فقهی و کلامی و حدیثی و تفسیری اسلام را حاشیه‌ای بر تمدن بشری موجود می‌دانند یعنی تمدن بشری ذات مستقلی دارد و تمدن اسلامی هم تعلیقه‌ای بر آن است. اینها تفسیری حداقلی از دین اسلام دارند و نافی تمدن اسلامی هستند.

اعرافی بیان کرد: در برابر این طیف اقلی، طیف حداکثری قرار دارند که چندان قابل دفاع نیست، اینکه اسلام را در برابر عقل و جایگزین آن بدانیم هم خطایی است که برخی دیدگاه‌های دیگر قائل به آن هستند.

حوزه افراط و تفریط درباره تمدن اسلامی را نمی‌پذیرد

مدیر حوزه علمیه با بیان اینکه ما نه به افراط و نه تفریط معتقدیم، تصریح کرد: ما نه نظریه اسلام اقلی و نفی تفسیر تمدنی از اسلام و نه تفسیر خشک و منجمد از تمدن اسلامی را قبول نداریم و معتقدیم اسلام اندیشه تمدنی و نظامات فکری، سیاسی و فرهنگی و اجتماعی است و معتقدیم این اندیشه جامع و فراگیر و هدایتگر بشر به‌گونه‌ای است که عقل و علم یکجا جمع می‌شوند و اثرگذار هستند.

عضو خبرگان رهبری با بیان اینکه این اندیشه فراگیر و راهبرنده مختص هزار و 700 سال قبل نیست، گفت: همانطور که اسلام در آن زمان تمدن ایجاد کرد و روح اسلام بر همه قالب حیات بشری نفوذ کرد و به زندگی بشر، رنگ خدایی داد، امروز و در آینده و تا پایان تاریخ این ظرفیت در اندیشه تمدن اسلامی وجود دارد و بر اساس این موضوع، احیای تمدن نوین اسلامی با همان وجه جامع و معقول مورد تاکید گفتمان امام و رهبری و علامه طباطبایی و بزرگان  با اندک تفاوت بین آنان است.

امام جمعه قم اظهار کرد: در این گفتمان هم به علم اسلامی و هم به علم انسانی و اسلامی در وجه صحیح و معقول آن معتقدیم و هم به فناوری‌ها در پرتو اندیشه و حیانی و الهی اعتقاد داریم؛ فناوری‌ای که در ذات و صلب آن اندیشه وحیانی نافذ باشد؛ کاربست فناوری در پرتو اخلاق و فقه اسلامی و ضوابط آن شکل بگیرد؛ فناوری‌ها در تبیین اندیشه اسلامی به کار گرفته و در علوم اسلامی و در قلب اجتهاد جامع عقلانی فعال شوند. بنابراین فناوری‌ای اسلامی است که واجد ویژگی‌های فوق باشد و در خدمت آرمان‌های بزرگ و علوم و معارف و متون اسلامی باشد.

حرکت در راستای نقشه جامع فناوری‌های هوشمند

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: این اهداف بزرگ جای آن دارد که برادران و خواهران حوزوی همسو با اندیشه انقلاب اسلامی و نهادهای فعال در یک منظومه منسجم با هم پیوند بخورند و هر کسی کار خود را در راستای نقشه جامع فناوری‌های هوشمند به ثمر برساند.

استاد حوزه علمیه اظهار کرد: 11 آبان امسال همایش صدمین سالگرد بازتاسیس و احیای حوزه علیمه قم برگزار  خواهد شد و دستاوردهای صدساله با تاکید بر چند دهه بعد از انقلاب اسلامی ارائه خواهد شد و قطعا محور فناوری و به کارگیری فناوری‌های نوین در معارف و علوم و متون اسلامی از محورهای مهم در فهرست بلند دستاوردهای حوزه قم تلقی می‌شود.

مدیر حوزه علمیه با بیان اینکه 20 محور دانشی و عملکردی دستاوردی در حوزه قم جدید از جمله هوش مصنوعی داریم، اضافه کرد: ما در ارتباط با فناوری‌های نوین و پیشرفته و هوش مصنوعی باید ورود کنیم هم برای خودمان و هم برای دیگران و صرفا کاربست آن را در قلمرو علوم ندانیم و باید با تدقیق در مبانی کلامی، فلسفی و فقهی و حدیثی و اخلاقی ناظر به فناروی‌ها، راهبر حرکت هوش مصنوعی نه تنها در ایران بلکه در دنیا باشیم؛ امروز غرب هم متوجه مبانی اخلاقی و فلسفی هوش مصنوعی شده است و ما هم باید از منظر اندیشه اسلامی این مسیر را دنبال کنیم.

تبیین مبانی حقوقی، اخلاقی و فلسفی هوش مصنوعی

اعرافی بیان کرد: بنابراین حوزه می‌تواند دو نوع رویکرد به فناوری‌های نوین داشته باشد؛ یکی کاربست این نوع فناوری‌ها و دیگری تبیین و تدقیق مبانی فلسفی و کلامی و اخلاقی، فقهی و حقوقی این فناوری‌ها برای جهت‌دهی به هوش مصنوعی و جلوگیری از راه‌های انحرافی در کاربست آنها.

وی افزود: حوزه قم نشان داده است که در کجا بخواهد می‌تواند وارد شود؛ امام(ره) به ما این شجاعت و شهامت و امکان کارهای بزرگ را آموخت و در این قلمرو هم اینطور است؛ ما برای دانشمندان خودمان ارزش و احترام قائل و در خدمت آنها هستیم. این مسیر نیاز به پیشگامی و فعال‌بودن دارد و اینکه نباید منفعل شویم و نیازمند انسجام و داشتن نقشه درست و هدایتگر است.