دست‌اندازی به روزی حرام، روزی حلال را کاهش می‌دهد

به گزارش ایکنا، مراسم سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدباقر علوی تهرانی ظهر امروز، بیست و هشتم فروردین‌ماه مصادف با پانزدهم ماه رمضان در مسجد حضرت امیر(ع) برگزار شد.

گزیده مباحث این جلسه را در ادامه می‌خوانید؛

یک نکته که در بحث رزق و روزی وجود دارد این است که انسان‌ها در روزی با هم تفاوت دارند. قرآن می‌فرماید خداوند از نظر روزی بعضی از شما را بر بعضی دیگر برتری داده است. پس در بین خلایق تفاوت در روزی وجود دارد. تفاوت لازمه آفرینش است. خداوند در گونه انسانی این تفاوت را لحاظ کرده است. این تفاوت در همه چیز هست، در رنگ و چهره هست، در زبان هست، در جنسیت هست، در روحیات هست، در ظرفیت‌ها هست، حتی در اثر انگشت هم هست. یکی از تفاوت‌ها هم تفاوت در رزق است منتهی تفاوت در رزق در دو بخش است. یک بخش تفاوت تکوینی است یعنی خدا اراده کرده است، یک بخش تفاوت مربوط به ذات اقدس اله نیست بلکه از باب ظلم ظالم است. خداوند روزی را مقرر کرده است اما موانعی وجود دارند که نمی‌گذارند این روزی به دست مردم برسد. کسانی هستند که مبادی قدرت را در اختیار دارند و اسمش را هم مافیا می‌گذاریم ولی ما به این مورد کاری نداریم. با این حال خدا بر اساس حکمت بالغه‌اش این اختلاف را لازم دانسته و انجام داده است. اگر یک نفر را پایین آورده است برایش ظرفیت‌هایی ایجاد کرده و اگر یک نفر را بالا برده است برایش مسئولیت‌هایی ایجاد کرده است، پس اختلاف در روزی وجود دارد.

این تفاوت‌ها بر اساس توانایی افراد، ایمان و کفر و ... نیست بلکه بر اساس مصالح است. خداوند در حدیث قدسی به ما می‌فرماید: صلاحتان را به من یاد ندهید، من نسبت به صلاح شما دانا هستم و بخیل هم نیستم. چیزی که در مسئله روزی به ذهن ما می‌آید این است که فکر می‌کنیم مصلحت ندادن پول این است که فاسد نشویم. نه، هزاران مصلحت است یکی از آنها این است. خداوند زندگی ما را بر اساس مصالح مقدر کرده است ولی هیچ وقت آن مصالح را بیان نمی‌کند. فرموده نماز واجب است ولی نفرموده چرا نماز واجب است فقط یک کلام فرموده مرا بندگی کنید. اینکه چه ارتباطی بین نماز و بندگی است را نمی‌دانیم. اینها چیزهایی است که در حکمت الهی لحاظ شده و به همان سبب بر ما تکلیف شده است. برخی می‌پذیرند ولی برخی قبول نمی‌کنند.

روزی انسان تضمین شده است

نکته دیگر که وجود دارد این است روزی مقدر شده و خدا می‌دهد و در عین حال تضمین شده است، تضمین کرده است یعنی تمام‌شدنی نیست. در سوره ذاریات می‌خوانیم: «إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ». روزی خدا اینطور نیست که تمام شود و همیشگی است. در روزی دادن خدا اشتباه راه ندارد و روزی هر کس به او می‌رسد. پس مقدار روزی، نوع روزی، زمان روزی به دست خدا است. مثلا خداوند برای خیلی از افراد فرزندی روزی نکرده است، برای برخی همسر روزی نکرده است البته بلای تجرد در ایران به خاطر نوع نگاه مردم به ازدواج است و اینکه جوانان ما نمی‌خواهند تعهد بپذیرند کما اینکه در حوزه کار هم تعهد نمی‌پذیرند.

هارون الرشید به بهلول گفت از امروز، روزی تو را تکفل می‌کنم. بهلول گفت پیشنهاد خوبی است ولی یک عیب دارد که اگر آن عیب نبود، حتما این پیشنهاد را می‌پذیرفتم. اول اینکه تو از کجا می‌دانی چه می‌خواهم که به من بدهی و چه نمی‌خواهم که به من ندهی، ثانیا تو از کجا می‌دانی که من کی می‌خواهم. بعد این آیه را خواند: «أَأَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِ آلِهَةً إِنْ يُرِدْنِ الرَّحْمَنُ بِضُرٍّ لَا تُغْنِ عَنِّي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا وَلَا يُنْقِذُونِ؛ آيا به جاى او خدايانى را بپرستم كه اگر [خداى] رحمان بخواهد به من گزندى برساند نه شفاعتشان به حالم سود مى‏ دهد و نه مى‏ توانند مرا برهانند». دیگران نمی‌توانند متکفل روزی شوند ولی می‌توانند مانع روزی دیگران شوند. مثلا پولت را از بانگ گرفتی، یک نفر پول را از شما می‌دزدد، این مانع رزق است.

رزق حلال حد و مرز ندارد

نکته دیگر اینکه رزق حلال حد و مرز ندارد. در حدیثی قدسی می‌خوانیم اگر همه مردم جمع شوید و همه آرزوهایتان را از من بخواهید و من به شما عنایت کنم، در خزانه من به چشم نمی‌آید و مثل این است که شما سوزنی را در آب دریا بکنید و بیرون بکشید. من سخی و دارا هستم و تنها کسی هستم که این خصوصیت را دارد. بنابراین خداوند می‌تواند به صورت نامحدود مال حلال به انسان بدهد. آیا تاکنون خدا برای کسی این کار را کرده است؟ بله، در سوره قصص می‌خوانیم: «إِنَّ قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسَى فَبَغَى عَلَيْهِمْ وَآتَيْنَاهُ مِنَ الْكُنُوزِ مَا إِنَّ مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ؛ قارون از قوم موسى بود و بر آنان ستم كرد و از گنجينه‌ها آن قدر به او داده بوديم كه كليدهاى آنها بر گروه نيرومندى سنگين مى‌آمد آنگاه كه قوم وى بدو گفتند شادى مكن كه خدا شادى‌كنندگان را دوست نمى‌دارد‌». به فرموده قرآن، صندوق‌های ثروت قارون را چهل نفر آدم نیرومند جابجا می‌کردند. این ثروت را خدا از راه حلال به قارون داده بود. وقتی خداوند می‌تواند ثروت بی‌حد و حصر را از راه حلال به انسان بدهد چرا یک عده رانت می‌خورند، چرا یک عده رشوه می‌دهند، چرا یک عده مبادی شغلی انتخاب می‌کنند که حرام است؟

امام باقر(ع) فرمودند: هیچ کس نیست مگر اینکه خدای عزوجل برای او رزقی مقدر کرده است که برای هر کس در عافیت و سلامت می‌آید، ولی در کنارش به همان میزان یک مال حرام هم گذاشته است، اگر دست انداختی از آن حرام برداشتی به همان میزان از روزی حلالت کم کرده‌ای. پس تو هستی که دنبال حرام می‌روی والا خداوند به همان میزان روزی حلال به انسان می‌دهد.