سنگ کلیه یکی از دردناکترین اختلالات دستگاه ادراری محسوب میشود که ممکن است دارای چندین ترکیب شیمیایی مختلف باشد. معمولترین نوع سنگ، حاوی کلسیم در ترکیب با اگزالات و یا فسفات است که تحت عنوان اگزالات کلسیم یا فسفات کلسیم شناخته میشود.
این سنگها بیشتر در وضعیتهایی که ادرار فوق اسیدی یا فوق بازی است، تشکیل میشود. در حقیقت سنگهای کلیوی زمانی که تعادل طبیعی آب، نمک، مواد معدنی و سایر عوامل مؤثر دیگر تغییر می کنند، در ادرار ایجاد میشود. معمولترین عاملی که سنگهای کلیوی را ایجاد میکند، عدم نوشیدن مقدار کافی آب است.
- تخصص ممکن است مصرف مواد غذایی حاوی مقادیر زیاد اگزالات را در افرادی که مستعد تشکیل سنگهای کلسیم اگزالاتی هستند، منع کند .این مواد غذایی شامل کلم، ریواس، اسفناج، چغندر، گندم، سویا، بادام زمینی، بامیه، شکلات، چای سیاه هندی و سیب زمینی شیرین است.
- غذاهای حاوی مقادیر متوسط اگزالات که بیماران میتوانند در حد مجاز استفاده کنند نیز شامل بلغور جو، انگور، کرفس، فلفل سبز، شاه توت، توت فرنگی و جگر است.
- کمبود مایعات به ویژه به صورت مزمن، از شایعترین علت سنگسازی به ویژه سنگهای کلسیمی است. افرادی که در طول شبانهروز ادرارشان کمتراز یک لیتر است در مقایسه با افرادی که ادرار آنها بیشتر از دو لیتر است بیشتر مستعد سنگسازی در کلیه هستند بنابراین افراد روزهداری که کلیه سنگساز دارند، لازم است به دریافت مایعات توجه کافی داشته باشند.
- نوع و اندازه سنگ بر تصمیمگیری فرد برای روزه گرفتن یا نگرفتن تأثیرگذار است، به طوری که افراد دارای سنگهای اسید اوریکی لازم است به طور مرتب مایعات بنوشند.
- فرد باید از افطار تا سحر مایعات کافی بنوشد و از غذاهای حاوی فیبر استفاده کند و از مصرف خیلی زیاد غذاهای حاوی پروتئین بالا مانند گوشت قرمز و غذاهای حاوی نمک زیاد خودداری کند.
- افراد با مصرف آش و غذاهای خورشتی در وعده سحری میتوانند درصدد تأمین کردن آب بدن خود باشند. همچنین در مدت زمان بین افطار تا سحری میتوان کمبود آب بدن را با مصرف میوهها و شربت سکنجبین نیز جبران کرد.
- به طور کلی افرادی که سنگ منفرد به مدت چند سال در کلیهشان دارند میتوانند روزه بگیرند، مشروط بر اینکه بین افطار و سحر دست کم ۸ لیوان آب بنوشند.
- توصیه میشود تا حد امکان دوغ را از بیرون تهیه نکنند و در منزل از ماست کم چرب؛ دوغ بدون نمک درست کنند.
- بعد از گذشت ۲ ساعت از افطار، در هر ساعت میتوانند آب و یا چای کم رنگ میل کنند.
- از آنجایی که کلسیم باعث میشود اگزالاتی که فرد استفاده کرده در روده کمتر جذب شود، مصرف لبنیات نیز در حد معمول توصیه میشود.
راضیه حسینی، کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز
انتهای پیام