آیا نهادهای جامعه ما بر اساس اصول قرآنی عمل می‌کنند؟

 

ابتدا رحلت آیت‌الله حسن‌زاده آملی را تسلیت می‌گویم. بنده مدتی درس اسفار را در محضر ایشان خواندم. وی در برابر شاگردها همانند پدری مهربان بود. حالات تعجب‌آوری داشت و مخصوصاً بیداری‌هایشان در شب‌ها بسیار عجیب بود. خداوند متعال دست کسانی را‌که به سوی او می‌روند خواهد گرفت. ایشان اساتید زیادی را دیده و از ستارگان عالم علم جهان اسلام بودند. کارهایی که در توضیح، شرح و تصحیح کتب اصلی حکمت و عرفان انجام دادند بسیار ارزنده است و ان‌شاءالله برای سال‌های سال باقی خواهد ماند.

 

 

در وصف ائمه اطهار(ع) در زیارات می‌خوانیم: «السَّلامُ عَلَىٰ مَساكِنِ ذِكْرِ اللّٰهِ» چراکه امام مسکن ذکر خداوند است. حال این چه معنایی دارد؟ در همین نکته معرفت زیادی نهفته است و معلوم می‌شود که ذکر خداوند فقط لفظی نیست، بلکه با وجود امام تحقق پیدا می‌کند. وقتی زیارت جامعه کبیره را که مرور می‌کنیم خطاب به امام است، اما معرفت حق تعالی محسوب می‌شود. ائمه محل هبوط و نزول ملائکه هستند. در واقع باید از هر فرصتی برای تقرب به ساحت اهل بیت(ع) استفاده کنیم.

 

امام‌شناسی، خودشناسی محسوب می‌شود. امام انسان کاملی است، لذا اگر به منظور شناخت ائمه اطهار گام برداریم، به سمت شناخت انسان هم حرکت کرده‌ایم. برعکس آن هم درست است و معرفتِ حقیقتِ انسانی به شناخت و معرفتِ امام کمک می‌کند. عده‌ای اوصاف ائمه(ع) را که در زیارت مذکور هست غلو دانسته‌اند، اما این دیدگاه ناشی از نشناختن آدمی است. اگر بدانیم که حقیقت انسان صرفا‌ً بدن نیست، بلکه از سنخ دیگری است و بدن مَرکَبی برای حقیقت آدمی و اتصال حقیقت آدمی با بدن است، آنگاه مقامات اهل بیت(ع) را انکار نمی‌کنیم.

 

باید همه ما از ایام خاص برای شناخت اهل بیت و انس با این حقیقتی که در عالم هستی وجود دارد، برای تقرب به این حقیقت استفاده کنیم. باید با امام سخن بگوییم و از او استمداد کنیم. البته به فرموده برخی از اهل معنا، ما کجا و اهل بیت کجا؟ لذا بهتر است از افراد متقی بخواهیم که ما را شفاعت کنند تا مورد پذیرش ائمه اطهار(ع) قرار گیریم، چراکه اگر توانستیم این انس را ایجاد کنیم، امور ما از درون اصلاح می‌شود و این امر آثار شگرفی در پیشرفت و کمال انسان دارد. 

در طول این سال‌ها که در محضر اساتید و دانشجویان این دانشگاه بوده‌ام، تأکید کرده‌ام که وضعیت نظام اسلامی اقتضا می‌کند که دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه برای ساختار سیاسی و حکمرانی و مقام اجرا در کشور باید تربیت نسل و نیروی انسانی کارآمد، متدین و با اخلاص را مد نظر قرار دهند. در همه جای دنیا همین‌گونه است، اما تفاوت این است که ما با جهادِ جهادگران و تلاش بی‌وقفه امام راحل و خون شهدا، نظامی را برپا کردیم که براساس دین و توحید است.

در اصل دوم قانون اساسی تصریح شده که نظام جمهوری اسلامی ایران بر اساس «لا اله الا الله» است. همچنین بر نبوت، معاد و وحی تأکید شده و آمده است که این امور بر اساس اجتهاد مستمر دوام پیدا می‌کند. ما بنیان قانون اساسی را بر اساس قرآن و سنت گذاشته‌ایم، اما مشکل اساسی این است که بنیان بسیاری از علوم، غیردینی است.

 

 

آیا نحوه زندگی ما قرآنی است و آیا نهادهایی که در جامعه خلق می‌کنیم بر اساس اصول قرآنی عمل می‌کنند؟ فکر نمی‌کنم که بتوانیم اذعان کنیم که کاملاً اینگونه است و باید اعتراف کنیم که بخش‌هایی از مدیریت ما اینگونه نیست. آیا فاصله بین فقیر و غنی ناشی از اقتصاد صحیح و قرآنی است. اشکال کار علاوه بر مدیریت ناصحیح، ناشی از پشتوانه فکری اشتباه است. ذهن برخی از مدیران این‌گونه است که این مسائل کاری به دین ندارند و علمی هستند و علم هم بی‌طرف است. لذا معتقدند دینی کردن علوم همانند این است که قرآن را در داشبورد ماشین بگذارید. این امر ساده‌انگاری است و بطلان این حرف‌ها برای کسانی‌که در حوزه فلسفه کار کرده‌اند روشن شده است.

 

ما برای تحول مستمر باید علم را بشناسیم و مهمترین کار در این زمینه شناخت پیش‌فرض‌ها در علوم، مخصوصاً علوم اجتماعی است. اگر بررسی کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که بسیاری از نظریات پایه در علوم غربی، براساس نظریاتی است که ما قبول نداریم، اما الان در محصولات مدرنیته غوطه‌ور شده‌ایم. دانشگاه امام صادق(ع) یکی از مغتنم‌ترین فرصت‌ها برای ایجاد تحول در علوم انسانی است. لذا از همه اساتید، دانشجویان و ریاست دانشگاه درخواست می‌کنم که این موضوع را جدی‌تر دنبال کنند. البته این موضوع مختص این دانشگاه نیست، بلکه در هر دانشگاهی به این تحول نیاز داریم. دانشجویان این دانشگاه، علوم رسمی را در بالاترین سطح و نیز معارف اسلامی را یاد می‌گیرند و این بهترین راه برای تحول است. 

 

 

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین حسینعلی سعدی، رئیس دانشگاه امام صادق(ع)، در این مراسم سخنانی گفت که در ادامه می‌خوانید.

 

در زمینه تحصیلات تکمیلی اقدامات ارزنده‌ای را انجام داده‌ایم و با حفظ استانداردهای کیفی از منظر کمی، که از راهبرد‌های مقام معظم رهبری است، تحصیلات تکمیلی را بیش از دو و نیم برابر توسعه داده‌ایم. همچنین مجوز افزایش رشته‌ها و گرایش‌ها را از وزارت علوم گرفته‌ایم. در بخش آموزش نزدیک به دو سال است که گرفتار ویروس کرونا هستیم و ارتقای کیفیت آموزش از راهبردهای مقام معظم رهبری بود که با اقدامات همکارانمان شاهد کمترین آسیب در بخش پژوهش بوده‌ایم.

 

در ایام شیوع کرونا علاوه بر آموزش مجازی، حتی برخی از جلسات را حضوری برگزار کردیم. همه اینها ناظر به حل مسائل نظام است و اگر گزارشهای مبسوط را نگاه کنید، متوجه می‌شوید که سراغ مسائل انتزاعی نرفته‌ایم و دستاوردهای خوبی داشته‌ایم و تعداد زیادی از همکاران در اندیشکده‌ها مشغول فعالیت هستند. همچنین مقام معظم رهبری فرمودند که از ظرفیت‌ فارغ‌التحصیلان استفاده شود. در این باره نیز اقدامات ارزنده‌ای را انجام داده‌ایم و شعبات مختلف آماده هستند که با فروکش کردن کرونا، فارغ‌التحصیلان را گرد هم آورند و با کمک آنها انجمن‌های قدرتمند علمی را راه‌اندازی کنند.

 

 

ما در مورد حرکت‌های علمی پیش رو، که سنگین و سخت است، به یک وحدت گفتمان رسیده‌ایم و سه انجمن قدرتمند علمی را متشکل از اساتید و فارغ‌التحصیلان ایجاد کرده‌ایم و مقدمات راه‌اندازی نزدیک به ده انجمن دیگر هم انجام شده است. در زمینه تربیت انقلابی جوانان نیز تشکل‌ها را در تصمیم‌سازی دخالت دادیم و امروزه خرد جمعی مبنای تعامل و حرکت ماست. همچنین در زمان شیوع کرونا قرارگاهی را با عنوان فضای مجازیِ فرهنگی در دانشگاه  ایجاد و از انجمن‌های دانشکده‌ها و تشکل‌هایی همانند بسیج استفاده کردیم و این حرکت پربرکت منجر به بیانات ارزشمند رهبر حکیم انقلاب در اربعین شد که رسالت جهادِ تبیین را بر عهده جوانان فرهیخته این مرز و بوم گذاشتند. البته بخش زیادی از کار جهادِ تبیین با تأسیس این قرارگاه در دانشگاه امام صادق(ع) پیش رفته است. 

 

از همه دانشجویان و مدیران ستادی درخواست می‌کنم که در نقش‌آفرینی فراجناحی برای تبیین مؤلفه‌های انقلاب نقش‌آفرین باشند. دانشجویان و اساتید و سایر همکاران این اقدامات را در شرایط سخت بهداشتی انجام دادند که شایسته تقدیر است. امروز دانشگاه امام صادق(ع) با همدلی، همفکری و هم‌افزایی بی‌نظیری مواجه است و اساتید و دانشجویان و کارکنان زحمتکش آن همراه با این حرکت جهاد‌گونه علمی برای تحقق راهبردهای مقام معظم رهبری در میدان حضور دارند و هر کوتاهی از سوی بنده و هر دستاوردی حاصل همکاران است. 

 

از جناب آیت‌الله آملی آملی لاریجانی تقاضا می‌کنم که مسیر حرکت را تبیین کنند، چراکه تحول در علوم اجتماعی و انسانی، که راهبرد اصلی و فصل ممیز این دانشگاه از سایر مراکز علمی شمرده می‌شود، بسیار سنگین است. دانشگاه امام صادق(ع) ظرفیت بسیار خوبی دارد و باید با راهنمایی شما توسعه پیدا کند، چراکه درخواست امامین انقلاب از دانشگاه است و دانشگاه امام صادق(ع) بر تارک این جریان می‌درخشد و خوشبختانه توفیق بسیار خوبی در زمینه تربیت مدیران برای نظام حاصل شده است.