تلاش برای تقویت زیرساخت‌های آموزش مجازی قرآن و تحقق «عدالت آموزشی»

یکی از مشکلاتی که همواره گریبانگیر استان‌های دور از مرکز و به خصوص شهرستان‌ها، شهرها و روستاهای کوچک است، عدم دسترسی به اساتید کشوری و بین‌المللی قرآنی است. هرچند امروزه توسعه فضای مجازی، بستر گسترش فعالیت‌های قرآنی اعم از برگزاری کلاس‌های آنلاین، مسابقات مجازی و فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی قرآنی را فراهم کرده و بسیاری از قرآن‌آموزان می‌توانند از این ظرفیت برای ارتقای سطح دانش خود استفاده کنند اما هنوز بسیاری زیرساخت‌ها برای دسترسی عادلانه همه قرآن‌آموزان به فضای مجازی فراهم نیست.

در این خصوص ایکنای هرمزگان، با حجت‌الاسلام مهدی اخوان‌صباغ، رئیس سازمان دارالقرآن الکریم، گفت‌وگویی داشته است که در ادامه می‌خوانید:

بیشتر بخوانید:

• قرآن آموزان هرمزگانی به اساتید کشوری و بین‌المللی دسترسی ندارند
• فضای مجازی؛ فرصتی برای دسترسی به اساتید قرآنی کشوری و بین‌المللی
• تقویت سطح اساتید قرآنی با استفاده از فضای مجازی
• تمرین ناکافی؛ دلیل عدم پیشرفت قرآنیان هرمزگان
• کسب رتبه‌های ممتاز قرآنی در نبود اساتید مجرب امکان‌پذیر نیست
• تربیت اساتید تراز اول قرآن مستلزم برگزاری دوره‌های مستمر است
• دسترسی حضوری به اساتید بین‌المللی قرآنی در عصر ارتباطات ملاک نیست

حجت‌الاسلام مهدی اخوان‌صباغ، به خبرنگار ایکنا، گفت:  ما در راستای ایجاد یک «عدالت آموزشی» در کشور در حال تمرین در عرصه‌های مختلف هستیم و فعالیت‌های خوبی را نیز در پیش گرفته‌ایم. عرصه اول ایجاد یک زیرساخت LMS یا سیستم مدیریت یادگیری با حضور اساتید، نخبگان و پیشکسوتان قرآنی کشور است.

وی افزود: این زیرساخت در فضاهای آموزشی قرآنی به صورت خاص فعالیت خود را آغاز کرده، در اختیار کل جامعه قرآنی قرار خواهد گرفت و مخصوص سازمان خاصی نیست و خوشبختانه در مراحل نهایی شدن است. با ایجاد این ظرفیت با مشکل دسترسی به اساتید بین‌المللی قرآن در استان‌های دور از مرکز از جمله هرمزگان مواجه نخواهیم بود.

رئیس سازمان دارالقرآن الکریم تصریح کرد: راه‌اندازی گروه‌های جهادی قرآنی نیز از دیگر اقدامات ما در این زمینه بوده است. برای ریشه‌کنی بی‌سوادی قرآنی و رفع محرومیت آموزش‌های قرآنی در فضاهایی که حتی امکان استفاده از زیرساخت‌ها نیز برای آنان امکان‌پذیر نیست، تقویت گروه‌های قرآنی جهادی بسیار تأثیرگذار خواهد بود. این طرح دو بال دارد و در آن هم گروه‌های قرآنی باید کار جهادی انجام دهند و هم گروه‌های جهادی کار قرآنی انجام دهند.

اخوان‌صباغ ادامه داد: طبق تفاهم‌نامه‌ای که با سازمان بسیج سازندگی در حال انعقاد هستیم، بستری را در کشور فراهم خواهیم کرد که از ظرفیت گروه‌های جهادی و قرآنی برای ریشه‌کنی بی‌سوادی قرآنی و تقویت زیرساخت‌های قرآنی روستاها و مناطق محروم و کم برخوردار استفاده کنیم.

وی عنوان کرد: اتفاق مبارک دیگری که در چند سال اخیر افتاده، ایجاد کاروان قرآنی انقلاب بوده که با نگاه به حضور در مناطق محروم رقم خورده است. حضور قاریان ممتاز، پیشکسوتان و اساتید بزرگ قرآنی در مناطق محروم بدون هیچ چشمداشت و هزینه‌ای، ظرفیت مناسبی برای ترویج فرهنگ قرآنی و دسترسی به نخبگان قرآنی سراسر کشور به وجود آورده است. بنا داریم کاروان قرآنی انقلاب را در فضاهای استانی و شهرستانی نیز ایجاد کنیم تا تمام مناطق کشور بتوانند از ظرفیت اساتید قرآنی استفاده کنند.

ضرورت استفاده از ظرفیت بانوان قرآنی

رئیس سازمان دارالقرآن الکریم در ادامه به ضرورت استفاده از ظرفیت بانوان قرآنی تأکید کرد و افزود: ما در کشور ظرفیتی تحت عنوان «بانوان قرآنی» داریم که بسیار فعال و باانگیزه، پای‌کار هستند. عمده ظرفیت مؤسسات قرآنی و مخاطبان قرآنی ما نیز بانوان هستند که نقش خوبی را در توسعه فرهنگ قرآنی ایفا می‌کنند.

اخوان‌صباغ بیان کرد:  خوشبختانه در فضای اجرا، نقش بانوان قرآنی کشور بسیار پررنگ است اما در فضای برنامه‌ریزی، طرح‌ریزی و نگاه راهبردی به فعالیت‌های قرآنی، نقش آنان را کمرنگ دیدیم. به همین سبب از بانوان قرآنی که سابقه فعالیت‌های تربیتی، فرهنگی و قرآنی دارند، بانوان فعال در حوزه علمیه خواهران، بانوان فرهیخته استان‌ها و بانوانی که نقش مؤثری در فضای قرآن دارند دعوت کردیم تا در قالب «هیئت‌های اندیشه‌ورز بانوان قرآنی» فعالیت‌های قرآنی را در استان خود بومی‌سازی و  با یک نگاه بومی به فعالیت‌های مختلف قرآنی و برنامه‌های پیشنهادی از سوی مرکز و همچنین برنامه‌های الگویی سطح استان برای ارائه به کشور با ما همکاری کنند.

وی اضافه کرد: حدود 300 نفر از بانوان فرهیخته کشور در این راستا ساماندهی شده‌اند و در هر استان حدود 10 نفر پای‌کار هستند. این طرح قابلیت توسعه تا شهرستان‌ها و شهرهای مختلف را نیز دارد که در آینده‌ای نزدیک، آن ظرفیت را نیز ساماندهی خواهیم کرد. این طرح در راستای پیدا کردن نقطه‌های الگویی، ایده‌های برتر و ارتباط با متفکرین فضای قرآنی کشور برنامه‌ریزی شده است. البته غیر از اندیشه‌ورزی، یک نقش عملیاتی نیز برای بانوان قائل شدیم تا برنامه‌هایی که قابلیت اجرایی شدن دارند را طراحی کرده و به صورت جهادی و خودجوش، مجری آن برنامه‌ها باشند.

رئیس سازمان دارالقرآن الکریم بیان کرد: رویکرد اصلی هیئت‌های اندیشه‌ورز بانوان قرآنی، توسعه فعالیت‌های قرآنی است که قطعاً در این راستا باید فضاهای مختلف و عمومی بیشتری را برای آن در نظر بگیریم. ما ظرفیت‌های خوبی در کشور تحت عنوان مؤسسات قرآنی بانوان و جلسات قرآن خانگی داریم اما برای توسعه این فضا باید نگاهمان به خانه، خانواده، مادران و همسرانی که در منزل زحمت می‌کشند باشد و همه ظرفیت‌های موجود را در این راستا فعال کنیم.

اخوان‌صباغ اظهار کرد: ما خانواده را به عنوان یک رکن اساسی در ترویج و گسترش فعالیت‌های قرآنی می‌بینیم و برای ایجاد یک جامعه قرآنی و اسلامی پیشرفته، نیاز داریم همه بانوان کشورمان در کنار بانوان فرهیخته قرآنی در این راستا گام بردارند. در زمینه محتوایی نگاه ما این است که در کنار توسعه جلسات قرآن خانگی، ترویج و تبیین سبک زندگی قرآنی و اسلامی را نیز به صورت ویژه به عنوان نرم‌افزار این فعالیت تعریف و اجرا کنیم.

نقش نهادهای آموزشی در توسعه فضای آموزش عمومی قرآن

وی با اشاره به نقش نهادهای آموزشی در کنار نهادهای فرهنگی در توسعه فضای آموزش‌های عمومی قرآن، تصریح کرد: نهادها و سازمان‌های آموزشی و فرهنگی مختلفی چون تبلیغات اسلامی، آموزش‌وپرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و صدا و سیما تکلیف بسیار سنگینی در زمینه آموزش‌های عمومی قرآن دارند و فعالیت‌ها باید بسیار گسترده‌تر از این پیش رود. البته ظرفیت‌های خوبی ایجاد شده اما فضای آموزش عمومی کشور با توجه به کثرت جمعیت، نیاز به کثرت ظرفیت‌ها دارد. قطعاً باید مؤسسات و خانه‌های قرآنی ما چند برابر شده و افراد تکلیف‌مدار وارد میدان آموزش قرآن شوند.

رئیس سازمان دارالقرآن الکریم با تأکید بر اینکه هیچ کاری بالاتر از معلمی قرآن نیست، عنوان کرد: رسول گرامی اسلام(ص) فرمودند: «خَیرُکُم مَن تَعَلّمَ القُرآنَ و عَلّمَه؛ بهترین شما کسی است که قرآن را فرا گیرد و به دیگران بیاموزد» و همه ما می‌توانیم در این مسیر قرار بگیریم. همه افرادی دغدغه‌مند و با انگیزه در حوزه قرآن این ظرفیت را دارند و ما آمادگی باز کردن آغوش برای پذیرش این افراد دغدغه‌مند را داریم.

اخوان‌صباغ با بیان اینکه برای داشتن جامعه‌ای قرآنی باید تمام مردم جامعه «آموزش عمومی قرآن» را به عهده بگیرند، افزود: بسیاری از ما قرآن را از معلم‌های قرآن مسجدی یا پدر و مادرمان در منزل یا اساتیدی در فضای قرآنی یاد گرفتیم. این فضا باید برای همه ایجاد شود، چراکه ممکن است همه افراد به مؤسسات قرآنی مراجعه نکنند و نیازمند آن هستیم که ظرفیت آموزش قرآن در مدارس و خانه‌ها ایجاد شده و گسترش یابد.

وی ادامه داد: ظرفیت آموزش‌وپرورش در آموزش قرآن بسیار بزرگ و ارزنده است و امید داریم این جریان با جدیت بیشتری پیگیری شود. نسل آینده ما به صورت تعریف‌شده‌ای در اختیار آموزش‌وپرورش است و امیدواریم با برنامه‌ریزی بیشتر، کمیت و کیفیت آموزش قرآن در این فضا افزایش یابد. البته زحمات بسیاری کشیده شده و محصولات خوبی در فضای نسل جوان و نوجوان شاهدیم اما باید ظرفیت‌هایی ایجاد کنیم که همه مردم بتوانند از سایه قرآن بهره‌مند شوند.

وضعیت هرمزگان در حوزه فعالیت‌های قرآنی

رئیس سازمان دارالقرآن الکریم در ادامه به وضعیت استان هرمزگان در حوزه فعالیت‌های قرآنی اشاره کرد و افزود: خوشبختانه ظرفیت‌های بسیار خوبی در هرمزگان در راستای تقویت فضای قرآنی ایجاد شده است. مؤسسات و خانه‌های قرآنی بسیار خوبی شکل گرفته‌اند و اتفاقات مبارکی هم در فضای آموزش‌های تخصصی قرآن مانند قرائت، تلاوت و حفظ قرآن و تربیت داوران و مربیان قرآنی و هم در فضای آموزش‌های عمومی بین اهل تسنن و تشیع افتاده است.

اخوان‌صباغ خاطرنشان کرد: استان هرمزگان نسبت به جمعیتش تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله دارد اما در مسیر رشد و توسعه فعالیت‌های قرآنی است و امید داریم این توسعه با ظرفیت‌یابی و ظرفیت‌سازی‌های جدید شتاب بیشتری به خود بگیرد. باید از حضور چهره‌های مختلف فرهنگی اعم از گروه‌های جهادی، گروه‌های هنری، رسانه‌ای، معلمین قرآن برای توسعه فرهنگ قرآنی در این استان استفاده شود.

وی ادامه داد: با توجه به بوم مذهبی و نگاه متدینانه‌ای که در این استان حاکم است، ظرفیت کافی برای ایجاد یک جامعه قرآنی وجود دارد و کارهای خوبی نیز تاکنون انجام شده است اما کارهای بزرگ‌تر نیاز به ظرفیت‌سازی‌های بزرگ‌تر دارد. نماینده ولی‌فقیه در هرمزگان و امامان جمعه اهل شیعه و سنت استان نیز در حوزه قرآن بسیار پیگیر هستند و قول‌های مساعدی در این زمینه داده‌اند که امیدوارم با وحدتی که بین شیعه و سنی در این استان وجود دارد، شاهد شکل‌گیری یک جامعه قرآنی فعال در عرصه‌های ملی و بین‌المللی باشیم.