غفلت در پرداختن به بُعد تفسیر قرآن شهید مطهری

به گزارش ایکنا، نشست خبری همایش «بازخوانی اندیشه‌های شهید مطهری در مواجهه با مسائل روز» 11 بهمن با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد، دبیر علمی و محمدباقر خراسانی، دبیر اجرایی همایش در مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد.

حجت‌الاسلام مهدوی‌راد گفت: استاد شهید مطهری به تعبیر دقیق قرآنی، ذوالایدی است، ید در ادبیات عربی اصیل و در قرآن کریم کنایه از توانمندی است؛ او از معدود عالمانی است که در تمام ابعاد فکری تمدن اسلامی توانمندی علمی دارد.

وی با بیان اینکه به وجوه فهم و تفسیر قرآن شهید مطهری کم توجه شده است، افزود: با اینکه ایشان تفسیر مستقل قلمی و مکتوب جز حمد و مقدمات را ندارند، ولی به لحاظ گویشی، تفسیر وی چند جلد ضخیم می‌شود؛ همان طور که زوایای فکری ایشان که در خیلی از موارد بی‌نظیر است در تفسیر هم بی‌نظیر است.

مهدوی‌راد با بیان اینکه شهید مطهری در فلسفه و عرفان تبحر نظری و عملی داشت و به آن مرحله از طهارت روح رسیده بود، گفت: اگر نگاه کوتاهی به عناوین مقالات رسیده به این همایش بیندازیم، خواهیم دید که از 22 کشور مقاله درباره ایشان نوشته‌اند؛ از جمله افرادی مانند ادریس هانی که اگر نگوییم در فلسفه اخلاق در جهان عرب بی‌نظیر است، کم‌نظیر است یا عبدالمجید زراقط از عالمان بزرگ لبنان که در همایش حضور دارند.

استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه حضور حیرت‌آور شهید مطهری در فضای اندیشگی جهان بی‌نظیر است، اضافه کرد: مهمترین نتیجه این همایش همین حضور جهانی اندیشه شهید مطهری است؛ استاد مطهری به خاطر اخلاص و طهارت روحی که داشت آثارش به لطف خداوند و به همت عاشقان وی به زبان‌های انگلیسی و عربی ترجمه شده و فکر ایشان در جهان عرب منتشر شده است.

وی با بیان اینکه ثمره حداقلی این بحث آن است که اگر ما اندیشه‌ها و آثار و افکار بزرگان را به جهان عرضه کنیم، برای آنان جذاب خواهد بود، تصریح کرد: این همایش به مناسبت صدمین سال تولد استاد مطهری برگزار خواهد شد و آشنایی با اندیشه‌های ایشان آشنایی با اندیشه‌های اصیل اسلامی است.

حضور حیرت‌آور اندیشه‌های شهید در جهان اسلام

دبیر علمی این همایش با اشاره به حضور و ارائه مقاله از سوی شخصیت‌های داخلی گفت: کسانی مانند آقایان غفاری و حدادعادل که از شاگردان شهید مطهری بودند در این همایش مقاله ارائه خواهند داد؛ آقای حداد از کسانی است که شهید مطهری به ایشان علاقه داشته و به آینده علمی و نظریات ایشان امیدوار بودند.

مهدوی‌راد بیان کرد: حسن حسین از ترکیه، درباره زبان، ارتباطات اجتماعی و هویت فکری شهید مطهری، که بحثی به روز و جدید است، بحث کرده است؛ یا آقای الحسینی، فلسفه اخلاق شهید مطهری را با اندیشه‌های غرب تطبیق داده است. همچنین فرد دیگری، اندیشه شهید مطهری در باب وحدت وجود را بحث کرده است، لذا شعف‌آور است که استاد مطهری اینقدر بعد از گذشت چهار دهه از انقلاب در فضای اندیشگی جهان اسلام حضور داشته باشند.

وی با اشاره به استقبال اندیشمندان جوان از این همایش تصریح کرد: مثلا یکی از شرکت‌کنندگان مقاله تطبیقی دیدگاه شهید مطهری و تربیت دوجنسیتی از سوی یکی از بانوان جوان به همایش ارائه شده است. همچنین افرادی مانند آیت‌الله احمد بهشتی و مجید معارف هم در این همایش مشارکت علمی دارند.

مهدوی‌راد در پاسخ به سؤال ایکنا مبنی بر اینکه قرائت‌های دوگانه از آراء شهید مهطری را در سطح جامعه شاهد هستیم که بعضا در تضاد با هم هستند؛ مثلا نسبت حکومت و رأی مردم و بحث حجاب؛ آیا در این همایش به صورت مناظره‌ای به تبیین اندیشه وی پرداخته خواهد شد، گفت: ما مقاله مستقلی در حجاب برای همایش نداریم، ولی مسئله عام زنان مورد بحث قرار خواهد گرفت.

وی با بیان اینکه صلابت، عمق و چندسویگی اندیشه‌های شهید مطهری سبب برداشت‌های مختلف از آرای وی شده است، افزود: آثار و نظرات شهید به خصوص در روزهای آخر عمر شریفشان نشان می‌دهد که ایشان هم بر جمهوریت و هم اسلامیت نظام، تأکید داشتند و البته در مورد امامت و رهبری جامعه در قالب مدیریت ولایت فقیه هم بحث کرده است.

تاکید شهید مطهری بر نقش مدیریتی امامت

مهدوی‌راد تصریح کرد: شهید مطهری تاکید دارند که بحث کلام سنتی که ضرورت وجود امام، عصمت و علم غیب را بحث کنیم گفته شده و شاید امروز خیلی مد نظر جامعه نباشد، ولی آنچه که بسیار مهم است، امامت به مثابه مدیریت است؛ متن آثار وی نشان می‌دهد که به بحث حق و حقوق متقابل رهبر و مردم در جامعه و نقد رهبری و ... پرداخته است، گرچه شهادت اجازه نداد که این مباحث به خوبی باز شود.

وی در پایان با بیان اینکه شهید مطهری تیزبینی اعجاب‌آوری در فقاهت و تفسیر قرآن داشته است، تاکید کرد: مع الاسف اندیشه‌های فقهی قرآنی وی مظلوم و مورد غفلت قرار گرفته است. ایشان 16 جلد یادداشت داشته که از 16 سالگی می‌نوشته است؛ در این یادداشت‌ها رگه‌هایی از مباحث پیوند دین با جامعه وجود دارد و هنوز مواد اصلی فکری ایشان جای واکاوی زیادی دارد.