اشعار حافظ، ترجمه آیات قرآن با چاشنی مهارت شاعرانه است
گروه اندیشه: مدرس دانشگاه‌های سیستان و بلوچستان گفت: تأثیرپذیری حافظ از قرآن به اندازه‌ای است که پاره‌ای از اشعار وی، ترجمه آیات قرآن با چاشنی مهارت شاعرانه است، به‌طور مثال آیه ۷۳ سوره احزاب که در شعر حافظ این‌گونه تجلی پیدا کرده است «آسمان بار امانت نتوانست کشید؛ قرعه فال به نام من دیوانه زدند».
احمد ملایی، مدرس دانشگاه‌های سیستان و بلوچستان در گفت وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) از سیستان و بلوچستان گفت: بر هیچ کسی پوشیده نیست که حافظ، شاعری است که با قرآن و مفاهیم وحیانی آشنایی کامل داشته و شاید این بیت مبین این نکته باشد که می‌گوید «عشقت رسد به فریاد ار خود به سان حافظ؛ قرآن ز بر بخوانی در چهارده روایت».
مدرس دانشگاه‌های سیستان و بلوچستان بیان کرد: حافظ در اکثر مضامین و مفاهیم شعری خود از قرآن کریم و مضامین دینی استفاده کرده است و این امر به علت انس شدیدی است که لسان‌الغیب با کلام وحی داشته است.
وی افزود: این تأثیرپذیری از قرآن به اندازه‌ای است که پاره‌ای از اشعار حافظ ترجمه آیات قرآن با چاشنی مهارت شاعرانه است، به‌طور مثال آیه 73 سوره احزاب که می‌فرماید «إِنَّا عَرضْنَا الاَمانَةَ عَلی السَّمَـاواتِ والأرْضِ وَالْجِبَالِ فَأبَیْنَ أَن یَحْمِلْنَها واشْفَقْنَ مِنْهَا وحَملهَا الإِنْسَـانُ إِنَّهُ کَانَ ظَلُوماً جَهُولاً (ما امانت را بر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه داشتیم، اما از تحملش سر باز زدند و از آن ترسیدند. اما انسان آن را حمل کرد که همانا ستمگر و جاهل بود.) در شعر حافظ آمده «آسمان بار امانت نتوانست کشید؛ قرعه فال به نام من دیوانه زدند».
رئیس مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی زاهدان اظهار کرد: وقتی شعر و اندیشه حافظ این‌گونه تجلی پیدا می‌کند، بی گمان در همه عصرها و نسل‌ها طنین‌انداز می‌شود و می‌توانیم بگوییم که حافظ، حافظه همه زمان‌ها است.
وی گفت: نقد و بیان طنز‌آمیز مسائل جامعه از سوی این شاعر یکی دیگر از نکات برجسته و ماندگار شعر وی است. به طور مثال ریاکاری و دورویی زاهدان زمانه که بارها از سوی شاعر با خنده‌ای تلخ بیان شده است.
حافظ نشان‌دهنده اوج سخن فارسی است
ملایی بیان کرد: حافظ شاعری است که رهبر معظم انقلاب با هوشمندی و درایت در مورد وی می‌فرماید: کسی مثل حافظ، با آن شعر زرین مرصع که باید گفت واقعا نشان‌دهنده اوج سخن فارسی است؛ یعنی هرچه من در تاریخ ادبیات خودمان نگاه می‌کنم، نمی‌توانم سخن دیگری به اوج سخن حافظ پیدا کنم که همه خصوصیات لازم در یک کلام زیبا و والا را داشته باشد، همه خصوصیات در شعر حافظ وجود دارد و در آن می‌شود پیدا کرد.
وی افزود: نکات قابل توجه درباره دیوان حافظ، رواج «فال گرفتن» از آن است که سنتی تازه نیست و از دیرباز درمیان آشنایان شعر او متداول بوده است و چون در هر غزلی از دیوان حافظ می توان- به هر تأویل و توجیه- بیتی را حسب حال فال گیرنده یافت، او را «لسان الغیب» لقب داده‌اند.
مدرس دانشگاه‌های استان سیستان و بلوچستان اظهار کرد: حافظ با توان شاعری بسیار داستان‌های قرآنی را با اشاره‌های ظریف در شعرش بیان می‌کند اما به واقع او ناظم شعر نیست که به بیان روایی داستان بپردازد بلکه شاعری تواناست که با تخییل و شناخت عمیق بسیاری از مسایل قرآنی و اجتماعی را در قالب شعر ارائه می‌دهد.
وی ادامه داد: زمانی که با شاعری چون حافظ رو به رو هستیم در واقع با جهانی سرشار از ظرافت و معنا رو به روییم. گستردگی معنایی در شعر او به حدی است که هر کس از دیدگاه خویش مفاهیم ذهنی متناسب با تفکر خود را در شعرش پیدا می کند و نظری خاص درباره او ارائه می‌دهد.
ملایی افزود: اصطلاحات عرفانی که در شعر حافظ بکار برده می‌شود، در اثر آگاهی کامل و شناخت معنایی صحیح است اما به واقع حافظ قبل از اینکه عارف باشد شاعری بزرگ و تواناست و تفکر شاعرانه‌اش بر عرفان او برتری دارد. حافظ دیدگاه عارفانه و امیدوار کننده دارد و عرفان به مفهوم واقعی کلمه در اشعار او نمایان است و در شعرش همواره امید به آینده‌ای روشن را نوید می‌دهد به گونه‌ای که مخاطب با مطالعه اشعارش به نوعی لذت معنوی دست می‌یابد.
رئیس مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی زاهدان گفت: اشعار حافـظ شیـرازی بـا الـهـام از تعالیم ناب اسلامی و مفاهیم گرانقدر قرآنی سروده شده است و همگـی ایـن اشعـار حـاوی کنایات و استعارات زیبا و بی نظیر است.
