تصمیم گرفته‌شده در مورد بورسیه‌ها به منطق، مصلحت و انصاف نزدیکتر است/ پیگرد متخلفان
گروه دانشگاه: به گفته سرپرست وزارت علوم، در قضیه بورسیه‌ها راه‌حلی بینابینی انتخاب شد تا افرادی که دو یا سه سال عمرشان را صرف تحصیل کرده بودند و بعضی هم خودشان مقصر نبوده‌اند، به کلی از تحصیل محروم نشوند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، نشست خبری محمدعلی نجفی، سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری صبح امروز یکشنبه، چهارم آبان‌ماه در محل این وزارتخانه برگزار شد و نجفی به پرسش‌های خبرنگاران که اکثر قریب به اتفاق آنها در مورد مسئله بورسیه‌های بدون آزمون بود، پاسخ داد.
حق تحصیل 800 نفر باید لغو می‌شد
نجفی با اشاره به آمار اعلام شده در بیانیه وزارت علوم و با بیان این که علی القاعده حق تحصیل 800 نفر باید لغو می‌شد، بیان کرد: ما از این میان فقط حق تحصیل 36 نفر را لغو کرده‌ایم اما حکمی که در مورد بقیه این افراد صادر شده است این است که اولاً هزینه تحصیل خود را بپردازند و ثانیاً تعهدی در مورد استخدام آنها وجود نخواهد داشت و خود آنها باید بعد از فارغ‌التحصیلی از طریق هیئت‌های جذب اقدام کنند.
وی افزود: علت این که این افراد محروم از تحصیل نشده‌اند این است که طی دو سه سالی که این‌ها مشغول تحصیل بوده‌اند به هر حال ظرفیتی از دانشگاه‌ها گرفته شده است و یک هزینه و تلاشی در دانشگاه‌ها صرف این افراد شده است و در صورت بازگرداندن هزینه‌ها این افراد می‌توانند به تحصیل خود ادامه دهند. اجازه تحصیل به این افراد از جهت تسامح و تساهلی است که دولت می‌خواسته است نسبت به آنها داشته باشد؛ چون ما نمی‌دانیم که چه تعداد از این‌ها واقعاً تقلب کرده‌اند و ممکن است صرفاً با وجود نداشتن شرایط، برای بورس معرفی شده باشند؛ کما این که فقط یک نفر از مسئولان آن دوره در وزارت علوم به تنهایی 750 نفر را برای بورسیه معرفی کرده است و یکی از رؤسای دانشگاه هم 90 نفر را شخصاً معرفی کرده است.
وی افزود: در مورد این افراد چون ظرفیت دانشگاه‌ها اشغال شده است و این‌ها هم زمان شان را صرف تحصیل کرده‌اند، ما این امتیاز را قائل شده‌ایم که فعلاً ادامه تصیل بدهند اما دو امتیاز دیگر یعنی پرداخت هزینه‌ها و کمک هزینه و جذب به عنوان هیئت علمی را از آنها سلب کردیم.
در ادامه خبرنگار ایکنا به طرح این پرسش پرداخت که «برای آنانی که از طریق بورس خارج از کشور آزمون دکترا را دور زده‌اند و احیاناً صلاحیت علمی لازم را برای تحصیل در دوره دکترا نداشته‌اند، خود این امکان ادامه تحصیل به نظر می‌رسد که امتیاز خیلی بالایی است که دارد به آنها داده می‌شود. چرا چنین امتیازی به آنها داده شده است»؟
نجفی در توضیحات خود در پاسخ به این مسئله گفت: بله. درست است، اما واقعاً ببینید ما در این قضیه متأسفانه باید بین بد و بدتر اقدام می‌کردیم و تصمیم می‌گرفتیم. اگر واقعاً در آن هشت سال خوب عمل شده بود لازم نبود این همه مباحث و این همه وقت صرف این موضوع بشود و حتی در سطح عالیترین مقام کشور وادار بشوند موضع بگیرند، اما به هر حال یک طرف قضیه این بود که ما بگوئیم این‌ها به خاطر این مسائل به کلی از تحصیل محروم شوند که آثار منفی زیادی داشت. گفتیم که این‌ها دو یا سه سال عمرشان را صرف تحصیل کرده بودند و بعضی هم خودشان مقصر نبوده‌اند یا حداقل ما نمی‌توانیم قسم بخوریم که مقصر بوده‌اند. یک راه دیگر هم این راه بینابینی بوده است که انتخاب کرده‌ایم و به نظرمان آن چه انتخاب کرده‌ایم به منطق و مصلحت و انصاف نزدیکتر است. نظر دیوان محاسبات هم این بوده است که این افراد از تحصیل محروم شوند، اما به نظر ما این مجازات تند و سختی بود، به خصوص در مورد افرادی که خودشان مقصر نبوده‌اند.
پیگرد متخلفان
وی با اشاره به پیگرد متخلفین در این مسئله بیان کرد: ما مسئولین متخلف را از سه طریق مورد پیگیرد قرار می‌دهیم؛ اگر کارمند باشند از طریق هیئت‌های رسیدگی به تخلفات وزارت علوم، اگر عضو هیئت علمی باشند که خیلی از آنها هم عضو هیئت علمی دانشگاه‌های خود ما هستند از طریق هیئت‌های انتظامی رسیدگی به تخلفات هیئت علمی و در هر دو گروه آن‌هایی که میزان تخلفات‌شان حاد بوده است، از طریق مراجع قضایی به تخلفشان رسیدگی خواهد شد.
بورسیه‌ها را از سال 60 بررسی کنید!
وی با اعلام آمادگی برای نظارت دستگاه‌های نظارتی، گفت: دستگاه‌های نظارتی در هر سطحی که بخواهند نظارت کنند ما آمادگی آن را داریم. کسانی گفته‌اند که از سال 68 بورسیه‌ها را بررسی کنید. ما استقبال می‌کنیم و می‌توانند از سال 60 که خود بنده وزیر فرهنگ و آموزش عالی در دولت شهید رجایی شدم این کار را آغاز کنند.
هزینه‌ای که افرادی که بورس آنها لغو شده باید بازگردانند
نجفی در مورد هزینه‌ای که باید از طرف افرادی که با حفظ حق تحصیل بورس آنها لغو شده است، پرداخت شود گفت: این افراد که بدون کنکور وارد دانشگاه شده‌اند و از همین جهت بابت شهریه ورودی آنها به طور متوسط حدود 40 میلیون تومان پرداخت شده است، باید این مبلغ را به اضافه مبلغی که به طور ماهیانه دریافت کرده‌اند و حدود 1 میلیون تومان بوده است بازگردانند. علاوه بر این هزینه ادامه تحصیل این افراد هم با خودشان است.
وی افزود: یکی از ارفاق‌ها به این افراد این است که خسارتی از کسی دریافت نمی‌کنیم و فقط هزینه‌های پرداخت شده را از آنها می‌گیریم.
وی با بیان این که این افراد تا 15 بهمن‌ماه فرصت تسویه حساب یا قطعی کردن نحوه و سازوکار پرداخت این هزینه‌ها دارند، افزود: در صورتی که تا این تاریخ این اقدام از سوی این دانشجویان صورت نپذیرد ادامه تحصیل آنها منتفی خواهد شد.
15 بهمن؛ آخرین مهلت اخذ اعلام نیاز دانشگاه‌ها از سوی برخی از افراد بورس شده
وی از گروه دیگری نیز سخن گفت که تعداد آنها بین 400 تا 500 نفر است و کسانی هستند که هنوز نتوانسته‌اند با وجود اخذ بورسیه از وژارت علوم، اعلام نیازی از یکی از دانشگاه‌ها دریافت کنند.
وی در رابطه با این افراد نیز اعلام کرد که این افراد هم تا 15 بهمن فرصت اخذ اعلام نیاز از یکی از دانشگاه‌ها دارند. در صورتی که این افراد نتوانند این اعلام نیاز را دریافت کنند نشان‌دهنده این خواهد بود که حدود 2 تا 3 سال که از تحصیل آنها در مقطع دکترا می‌گذرد، هنوز هیچ نیازی در دانشگاه‌های کشور در زمینه تخصص آنها احساس نشده است و این خود به معنای غیر منطقی بودن بورس آنها و هزینه‌هایی است که برای آنها شده است.
راهکار پیشگیری از اتفاقاتی همچون اتفاق بورسیه‌های مسئله‌ساز
نجفی در مورد راهکار جلوگیری از اتفاقاتی مانند این ماجرا نیز گفت: بهترین راه این است که به قانون بازگردیم؛ هم در تنظیم دستورالعمل‌ها و هم در اجرای آنها. قانون مشخص کرده است که افرادی که می‌توانند از بورس استفاده کنند باید چه شرایطی داشته باشند و باید برای انتخاب این افراد آزمون برگزار شود و روند بررسی پرونده‌های این افراد باید به چه شکلی صورت بگیرد. به نظر من، اگر این موضوعات را رعایت کنیم، اتفاقاتی از این نوع در نظام آموزشی کشور دیگر نخواهد افتاد.
وی با اشاره به روند فعلی اعزام بورسیه به خارج از کشور، گفت: ما امسال از کسانی که متقاضی بورس خارج از کشور هستند، خواستیم که در آزمون دوره دکترای داخل شرکت کنند و بعد از میان کسانی که متقاضی دریافت بورسیه برای خارج بودند 115 نفر را انتخاب کردیم که همه آنها بلا استثناء رتبه‌های یک تا چهارم کنکور ورودی دکترا هستند و همه در رشته‌هایی انتخاب شده‌اند که رشته‌های اولویت‌دار از نظر نقشه جامع علمی کشور است. اگر این روند ادامه پیدا کند هیچ وقت اتفاقاتی مثل اتفاقات گذشته نخواهد افتاد.
وی با اشاره به اعطای بورسیه به رشته‌هایی که هیچ اولویتی نداشته‌اند، بیان کرد: تا حدی طنز به نظر می‌رسد که به کسی بورسیه بدهند که در رشته ادبیات فارسی یا فقه و اصول یا نهج البلاغه به خارج از کشور برود. البته بعضی از این‌ها برای این بوده است که این افراد وارد دوره دکترا در داخل کشور بشوند و برای دور زدن آزمون دکترا بوده است.
وی افزود: آقایان می‌گویند که ما آزمون برگزار نکردیم، اما مصاحبه علمی کرده‌ایم. فرض کنید مصاحبه علمی جایگزین آزمون می شود که البته از نظر دستگاه نظارتی نمی‌‌شود و دیوان محاسبات هم رسماً به ما اعلام کرده است که باید آزمون برگزار می‌شده است و تعریف آزمون هم روشن است، اما باز هم پرونده‌هایی هست که هر سه نفر مصاحبه‌کننده نوشته‌اند که فرد صلاحیت علمی ندارد اما آن فرد بورس گرفته است. این یعنی نظر همان استادانی هم که خودشان برای مصاحبه علمی انتخاب کرده‌اند به حساب نیامده است و خلاف آن صورت گرفته است.
وی خاطرنشان کرد: اگر ما به قانون برگردیم و در جریان بررسی پرونده‌ها واقعاً قانون و ضوابط را ملاک قرار دهیم مسلماً اتفاقاتی از این نوع به وقوع نخواهد پیوست و در سال جاری هم برای اعزام بورسیه 115 نفری که انتخاب شده‌اند هم در آزمون شرکت کرده‌اند و هم مصاحبه علمی صورت گرفته است.
من خودم نخواسته‌ام که به عنوان وزیر معرفی شوم
نجفی در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به پرسشی در مورد معرفی نشدن‌اش به عنوان وزیر علوم، گفت: من خودم نخواسته‌ام که به عنوان وزیر معرفی شوم. آقای رئیس جمهور علاقه‌مند بودند که مدیریت فعلی وزارتخانه ادامه پیدا کند اما خود من تمایل نداشتم.
وی ادامه داد: من مسئولیت سرپرستی وزارت علوم را پذیرفتم چون احساس می‌شد کسی آمادگی پذیرش این مسئولیت را نداشته باشد و در آن شرایط احساس کردم که باید تن زیر این بار بدهم و به دلیل این که با مسائل سیاسی و مسائل آموزشی وزارت علوم آشنایی داشتم، قبول کردم، اما از همان ابتدا در ذهن داشتم که یک درصد هم ممکن نیست که ادامه بدهم ولی آقای روحانی در ابتدا فرمودند که شما این مسئولیت را قبول کن و در ذهن ایشان این بود که ماندگار می‌شوم اما من در ذهن داشتم که می‌توانیم فرد شایسته‌ای را پیدا کنیم؛ که الحمدالله این گونه شد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا مسئولیتش فقط حل و فصل پرونده بورسیه‌ها بوده است؟ بیان کرد: دوستان می توانند شهادت بدهند که همه فعالیت‌های من برای دوره دراز مدت بوده است لذا من برای حل مسئله بورسیه نیامده‌ام و کارها و اقدامات دیگری را هم انجام داده‌ام اما متأسفانه مسئله بورسیه‌ها به یک مسئله سیاسی تبدیل شده بود و باید هر طور بود زودتر این مسئله را حل می‌کردیم که یک معضل از جلوی وزارت علوم و دولت برداشته می‌شد.
دکتر نیلی؛ فردی شایسته برای دریافت پست وزارت علوم
وی دکتر نیلی را که از سوی رئیس جمهور برای دریافت پست وزارت علوم معرفی شده است از جهات مختلفی برای این مسئولیت شایسته دانست و گفت: ایشان سابقه درخشان انقلابی دارند و در طول دوران جنگ تحمیلی با ارگان‌هایی مثل سپاه پاسداران همکاری‌های بسیار مؤثر در زمینه‌های علمی و فناوری داشته‌اند، اما خب ایشان متأسفانه ابا دارند که این‌ها را معرفی کنند و شاید این‌ها را کمتر بگویند. ایشان از نظر علمی هم دارای 81 مقاله ISI هستند و آنانی که می‌گفتند باید سطح علمی وزیر علوم بالا باشد هیچ خدشه‌ای نمی‌توانند به دکتر نیلی وارد کنند. ایشان همچنین سابقه مدیریت در دانشگاه و بیرون از دانشگاه دارند و از نظر سیاسی هم واقعاً چهره روشنی دارند و امیدوارم که ایشان رأی بیاورند.
وی افزود: ما تمام تلاش‌مان را کردیم اما در هر صورت اداره یک وزارتخانه به شکل سرپرستی یک تبعات منفی دارد و اگر بیش از حد طول بکشد نظام علمی کشور لطمه می‌خورد. امیدوارم که نمایندگان مجلس نگذارند که نظام علم و فناوری کشور لطمه بخورد و به آقای دکتر نیلی برای دریافت این مسئولیت رأی مثبت بدهند و واقعاً امیدوارم که ایشان رأی بیاورند.
