کمک گرفتن از دیگران و داشتن روحیه انتقادپذیری؛ بهترین راه پی بردن به عیوب

به گزارش خبرنگار افتخاری خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالله هاشمی، مشاور امور روحانیت استانداری قم در جلسه ستاد اقامه نماز استان قم ضمن تشکر از فعالیت‌های ستاد اقامه نماز در مورد طرح یاوران نماز و طرح منهاج آموزش معارف نماز به اصناف و حضور یاوران نماز در هیئت‌های مذهبی و کانون‌های مساجد، اظهار کرد: تمام افراد ممکن است ضعف‌ها و عیوب اخلاقی و رفتاری داشته باشند و از این رو نیازمند رفع نقایص و اصلاح رفتار خود هستند. بهترین راه برای پی بردن به عیوب این است که از دیگران کمک بگیریم و خود ما نیز روحیه انتقادپذیری داشته باشیم.

وی افزود: گرچه ظاهر انتقاد و تذکر تلخ است ولی این تلخی مانند تلخی دارویی است که به‌وسیله آن انسان از بیماری نجات پیدا می‌کند. حس مسئولیت و خیرخواهی در برابر خطاکار به مؤمن واقعی اجازه بی‌تفاوتی نمی‌دهد، بنابراین با روشن کردن خطرات پیش رو و یا پیامدهای نامطلوب دوستش را از ادامه راه منع می‌کند. این کار مثل آن است که به کسی که می‌خواهد به تفریحی برود وقوع سیلی را هشدار دهند و یا کسی را که لباس کثیف و نامناسبی را برای حضور در میهمانی پوشیده از این کار بازدارند.

هاشمی تصریح کرد: قرآن به سلامت زندگی معنوی بندگان خدا اهمیت ویژه‌ای می‌دهد. امر به معروف و نهی از منکر احیاگر جامعه است. چون نهی از منکر برحذر داشتن دیگران از ناراستی‌ها و نادرستی‌هاست باعث جلوگیری از هلاکت می‌شود. این کار در حقیقت احیاکننده جامعه و انسان‌هاست و در حیات بخشیدن به جامعه بشارت است نه تهدید و ترساندن.

وی با اشاره به اخلاق نمازگزار و حکمت 57 نهج‌البلاغه با عنوان ضرورت کنترل زبان، ادامه داد: این حکمت به ما می‌آموزد که افسار حیوان‌صفتی زبان همیشه باید در دست عقل باشد تا به دیگران آسیب نرسد. از زبان باید به موقع و به اندازه بهره برد و سخن گفتن بدون اندیشیدن به سود انسان نیست. گاهی زبان با بیان سخنانی موجب آزار و رنجش دیگران می‌شود.

مشاور امور روحانیت استانداری قم اظهار کرد: اگر زبان کنترل نشود به آبروی دیگران تعرض می‌کند، غیبت می‌کند، تهمت می‌زند، زخم زبان می‌زند، دشنام می‌دهد، فخرفروشی می‌کند، دیگران را کوچک می‌شمارد، عیب‌جویی می‌کند، افراد را سرزنش و اسرار دیگران را فاش می‌کند. البته آثار منفی آزاد گذاشتن زبان گوینده را نیز دچار آسیب می‌کند چراکه چنین فردی با واکنش شدید طرف مقابل مواجه می‌شود و فرد را از حرکت به سوی مقامات عالی معنوی باز می‌دارد.

هاشمی در ادامه با اشاره به حکمت 58 نهج‌البلاغه، بیان کرد: قرآن کریم طبق آیه 187 سوره مبارکه بقره، زن و شوهر را مانند لباس برای یکدیگر معرفی می‌کند اما در این حکمت حضرت علی(ع) فرموده‌اند که «نیش زن شیرین است» که در این مورد چند احتمال وجود دارد. علت تشبیه زن به عقرب به آن سبب است که غالباً احساسات و امیال زن او را تحریک می‌کند و در برابر مرد به سرعت غضبناک و تند می‌شود و در نتیجه با سخنی یا حرکتی او را اذیت می‌کند. البته در این حالت قرآن و اسلام به مردان توصیه می‌کند که هرگز با همسرتان مقابله به مثل نکنید و با توکل به خدا و توسل به ائمه اطهار(ع) از روش کارآمد و مؤثر و کاربردی، صبر و مدارا و تحمل مثبت استفاده کنید.

وی گفت: برخی گفته‌اند که ممکن است حضرت علی(ع) در مورد مصاحبت و همنشینی مرد و زن نامحرم این مطلب را بیان کرده باشند یعنی همان‌طور که نیش عقرب کشنده است، رابطه ناصحیح هم کشنده و مرگ‌آفرین است. آقایان در جوانی با طوفانی از شهوات روبه‌رو هستند و طبیعت زن این‌گونه است که به سبب داشتن روحیات خاص می‌تواند سم عشق و دلدادگی را در دل و جان مرد بریزد و مجال فکر کردن و تعقل را از او بگیرد از این رو سفارش شده است که در ارتباط با نامحرم مراقب حدود شرعی باشید تا به گناه آلوده نشوید. شاید این حکمت اشاره‌ای باشد به اینکه رعایت نکردن قوانین اخلاقی و اجتماعی بین مرد و زن نامحرم در نهایت به زیان اجتماع، خانواده و اخلاق است.

مشاور امور روحانیت استانداری قم با اشاره به حکمت 59 نهج‌البلاغه با عنوان روش پاسخ به نیکی‌ها، افزود: اسلام برای بسیاری از امور اجتماعی برنامه، طرح، اصول، فنون، مهارت و روش خاص ارائه کرده است. در این حکمت ابتدا به سلام شونده و هدیه گیرنده رعایت ادب را می‌آموزد. او را به دادن پاسخی بهتر تشویق می‌کند تا به این وسیله از شروع‌کننده احسان تشکر کند. اسلام پیش‌دستی در سلام و احسان را نشانه کمال و فضیلت می‌داند. سلام بهترین هدیه یک مسلمان به دیگران و یکی از زیباترین برنامه‌های اسلام برای پرورش روح تواضع و فروتنی و جلوگیری از خودپسندی، خودبینی و تکبر است.

وی در ادامه سخنان خود در این زمینه تصریح کرد: قدردانی و تشکر از محبت‌های دیگران خصلتی انسانی و اخلاقی است گرچه همه نعمت‌ها، حتی کمک‌ها و هدایایی که از مردم به ما می‌رسد در واقع از سوی خداوند متعال است ولی نباید واسطه و وسیله‌ای که این نعمت را به ما رسانده است فراموش کنیم.

هاشمی با اشاره به حکمت 60 نهج‌البلاغه با عنوان نقش واسطه در رسیدن به هدف، بیان کرد: همچنان که بال پرنده او را در رسیدن به مقصد یاری می‌کند، واسطه و میانجی توانا نیز نیازمند ناتوان را برای رسیدن به خواسته و حقش یاری می‌کند. برای صعود به قله کمال و تقرب به درگاه الهی نیز باید با واسطه قرار دادن آبرومندان نزد او به هدف خود برسیم. البته اگر کسی بخواهد با واسطه قرار دادن دیگران به اهداف نادرست خویش برسد، و حقی را پایمال کند یا مال ناحقی را به دست آورد یا از زیر بار تکلیف مالی خود مانند مالیات شانه خالی کند و یا حدود الهی را نادیده بگیرد، دیگر وساطت و شفاعت در این موارد جایز نیست.

وی با بیان اینکه وساطت در ازدواج، وساطت برای نجات جان بی‌گناه، وساطت و شفاعت در مسائل مالی، قرض‌الحسنه، انفاق، وقف، احسان، صدقه و ... از جمله موارد وساطت در کار خیر است، اظهار کرد: نیاز آدمی به شفاعت و واسطه شدن دیگران در روز قیامت از هر زمان دیگری ضروری‌تر است.

هاشمی در پایان سخنان خود تصریح کرد: نماز و دعا مغز و روح عبادت‌هاست. هیچ دعایی بی‌اثر نیست و لااقل کفاره بعضی از گناهان می‌شود. دعا چون ابر و اجابت همچون باران است و بارش باران بدون ابر ممکن نیست. اجابت همواره با دعا قرین است. قرآن و عترت دو نور بسیار درخشان از یک کانون واحد هستند و حضرت مهدی موعود(عج) تبلوری از کتاب الهی است.

یادآور می‌شود، در این جلسه، نمایندگان اداره کار و امور اجتماعی، صنعت، معدن و تجارت، اقتصاد و امور دارائی و استانداری قم در مورد همگانی شدن مسئله نماز به‌ویژه در میان کسبه مطالبی را بیان کردند.