فرهنگ مناظرات را از امام جواد(ع) بیاموزیم

حجت‌السلام والمسلمین مهدی عبدالرزاق‌نژاد، استاد حوزه علمیه خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی درباره ویژگی‌های بارز امام جواد(ع) گفت: درک و دانایی امام نهم شیعیان باعث تعجب همگان می‌شد. وجود علم در کنار دین در قاموس این حضرت، باعث شد که مردم زمانه متوجه شوند که امامان معصوم از علم الهی برخوردار هستند.

وی با بیان اینکه کرامات و عصمت آن امام معصوم و تسلط بر معارف از ویژگی‌های دیگر آن حضرت بود، افزود: با توجه به جوان بودن امام جواد(ع)، اگر جوانان به دنبال شخصیت و الگویی می‌گردند که آن الگو به لحاظ ویژگی‌های اخلاقی، معرفتی و سیاسی و اجتماعی بتواند صاحب‌نظر و ایده باشد، باید از این امام بهره ببرند. نکته‌ای که وجود دارد این است که برخی فکر می‌کنند این ویژگی‌ها مختص یک زمان بوده و در همان زمان با فرد دارنده آن ویژگی‌ها از بین می‌رود. اما، باید توجه داشت این امام مختص عصر خود نیست و با وجود سن کم و ویژگی‌هایی که داشتند می‌توان امید داشت که در عصر حاضر نیز بتوان این‌گونه و شبیه به ایشان بود.

عبدالرزاق‌نژاد با بیان اینکه یکى از القاب آن حضرت تقى است که به علت جلوه تقواى الهى آن امام همام در اجتماع ‏آن روز و همچنین دارا بودن سطحی از تقوا و پاکی است، گفت: اقتصای زمانه و اینکه ایشان در سن کودکی بر خلاف سایر امامان به امامت رسید باعث شد تا از علم و دانایی و سخنوری برخوردار باشند؛ در غیر این صورت مردم پس از امام رضا(ع) ایشان را به امامت و ولایت نمی‌پذیرفتند.

استاد حوزه علمیه خراسان‌جنوبی اظهار کرد: ببینید اقتصائات زمانه برای داشتن هر ویژگی تا چه اندازه مورد توجه و اهمیت است؛ این نیاز جامعه باعث شد تا دانایی و مناظرات ایشان با وجود سن کم زبانزد باشد؛ بنابراین نگریستن به زندگی این امام همام ما را به این سمت می‌کشاند که باید در هر عصر اقتضائات خود را پیاده کرد.

وی با بیان اینکه از طرفی این امام هم‌عصر خلیفه‌ای بود که به‌صورت علنی به دشمنی با اهل بیت(ع) و مکتب ایشان می‌پرداخت، بنابراین لازم بود از علم سخنوری و مناظره برخوردار باشند، تصریح کرد: جوانان نباید از کلمات و سخنانی که از ائمه بزرگوار، به‌خصوص از امام جواد(ع) رسیده غفلت کنند و می‌طلبد تاریخ مناظرات این امام همام را مطالعه کنند. مسئله این روزهای جوانان کشور، مطالعه سطحی وبلاگ‌ها یا سایت‌هایی است که شاید چندان معتبر نباشند، اگر تاریخ مناظرات امام جواد(ع) مطالعه شود رکن و بخشی از توجه به معارف اسلامی نمایان خواهد شد که ضمن جذابیت، انسان را آگاه می‌کند.

عبدالرزاق‌نژاد با تأکید بر الگوسازی از امام جواد(ع) بیان کرد: در کتب درسی و آموزشی دانشگاه‌ها و مدارس مباحث امامان مطرح است، ولی در ارائه زندگی این بزرگان با جذابیت موفق نبوده‌ و نتوانسته‌ایم جذابیت و گیرایی لازم را در جوانان خود ایجاد کنیم.

وی با بیان اینکه ویژگی‌های امام جواد(ع) مخصوص به عصر خودشان نبوده و قابل پیاده‌سازی است، چراکه هیچ‌گاه مصادیق خوبی و ارزش‌ها تغییر نمی‌کند، گفت: بهترین راهکار برای دور ماندن از انحرافات فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی رفتن به سمت معارف مورد نیاز جوانان از طریق پرداختن به زندگی امامان است، چراکه اکنون هجمه بزرگ فرهنگی و مسائل اجتماعی متوجه نسل جوان است.

منطقی که در سخنوری امام جواد(ع) حاکم بود 

استاد حوزه علمیه خراسان‌جنوبی بیان کرد: باید کارشناسان فرهنگی و امور اجتماعی بیشتر فکر کرده و ایده‌هایی که مردم و جامعه و نسل جوان را به این سمت بکشاند پیاده‌سازی کنند؛ روش زندگی امامان در رسیدن به موفقیت اثرگذار بوده و نباید از آن غافل شد.

عبدالرزاق نژاد با بیان اینکه هنر استدلال منطقی و عدم توجه صرف به محکوم کردن سریع طرف مقابل همان امری است که در تاریخچه مناظرات و مذاکرات امام جواد(ع) باید آن را جست‌وجو کرد، تصریح کرد: در عصر حاضر تنها به محکوم کردن طرف روبرو و اینکه اصطلاح «همیشه حق با من است» توجه داریم؛ در حالی که امام جواد(ع) در مناظرات به دنبال برپا کردن حق و اخلاق بود تا معرفی شخصیت خود.

وی افزود: فرهنگ این امر که همواره حق با ما نیست و باید با استدلال منطقی حرف زد در جوانان جامعه و روابط سیاسی و  اجتماعی همان امری است که باید از مناظرات امام جواد(ع) توشه گرفت. مشکل ما در بسیاری از زمان‌ها این است که حرف نزده و یا اگر حرفی می‌زنیم دنبال اثبات خود هستیم که این امر حتی در صورت بر حق بودن سخن، به ضرر ماست.

این استاد حوزه علمیه بیان کرد: جوانان که راه درازی برای ادامه زندگی در اجتماع در پیش دارند نباید از این امر غفلت کنند؛ اصول سخنوری و به اصطلاح متقاعد کردن طرف مقابل به سخن و دلیل منطقی از ابزارهای مهمی است که در زندگی این امام بزرگوار می‌توان دید؛ گاهی توجه به مناظرات این امام حتی بیش از شرکت در ده‌ها کارگاه آموزشی ارزش و کارآیی دارد.

عبدالرزاق نژاد با بیان اینکه امام جواد(ع) حتی در مناظراتی که درست و منطقی ترتیب داده نشده بود، اخلاق را از نظر دور نمی‌داشت و این همان رکن بزرگی است که باید در سخنوری مورد توجه باشد، یادآور شد: قبول کنیم اگر در زندگی هر امام یک رکن بزرگ را که مختص همان زمانه است توجه کرده و در کتب آموزشی به آن بپردازیم از بسیاری از آسیب‌های عصر خود دور خواهیم شد.