مؤسسات قرآنی گرانی‌گاه‌های جهاد تبیین را بشناسند
مدیر مؤسسه قرآن و عترت بلدالامین بیرجند با تأکید بر تشکیل دورهمی‌هایی در فضای مؤسسات قرآنی در راستای تبیین و روشنگری و معارف دین، گفت: مؤسسات قرآنی باید گرانی گاه‌ها( نقاط ثقل) اشکالات و ابهامات دینی را شناخته و با حضور صاحبنظران برای روشنگری تلاش کنند.
حمیدرضا جعفری، مدیر مؤسسه قرآن و عترت بلدالامین بیرجند در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی، اظهار کرد: امری که از ظاهر عبارت جهاد تبیین با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری که با حساسیت و دقت نظر ویژه‌ای این مفهوم را وارد گفتمان جامعه اسلامی کرده‌اند، به ذهن می‌رسد این است که این عبارت به معنای تلاش و روشنگری است.
وی با بیان اینکه باید دقت کرد که هر نوع تلاشی را جهاد نمی‌گویند، افزود: جهاد یک معنای اصطلاحی و جدی در قاموس فرهنگی ما پیدا کرده و به معنای تلاش جدی در عرصه روشنگری است که بنا به فرمایش مقام معظم رهبری در اوصاع فعلی کار مهم و واجب تلقی می‌شود.
این حافظ قرآن بیان کرد: در بحث جهاد تبیین اگر بخواهیم به‌صورت کلی بحث کنیم اصل نزول قرآن کریم یک نوع جهاد تبیین بود؛ در حقیقت نزول قرآن یک تلاش جدی در عرصه رها کردن انسان‌ها از جهل و دوری از ناراستی به سمت خوبی و نور است.
وی تصریح کرد: این نور و روشنگری در قرآن نیز بارها بیان شده؛ خداوند در آیه 257 سوره بقره می‌فرماید: «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُون؛ خداوند سرور كسانى است كه ايمان آوردهاند آنان را از تاريكی‌ها به‌سوى روشنايى به درمی‌برد ولى كسانى كه كفر ورزيدهاند سرورانشان همان عصيانگران طاغوتند كه آنان را از روشنايى به‌سوى تاريكی‌ها به در مى‌برند آنان اهل آتشند كه خود در آن جاودانند.»
جعفری ادامه داد: اگر بخواهیم جزئی‌تر بگوییم دستورات قرآن کریم در بسیاری از موارد غیر از کلیت احکام، قواعد و فرمول‌های اعتقادی و بحث‌های شریعتی و احکامی، همین روشنگری است و می‌بینیم که یک مطلب بسیار مهمی که در جای جای قرآن با آن سر و کار داریم دستور به روشنگری و بیان کردن است.
وی افزود: خداوند در آیه 41 سوره مائده در مورد قومی مانند بنی‌اسرائیل می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ لَا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ مِنَ الَّذِينَ قَالُوا آمَنَّا بِأَفْوَاهِهِمْ وَلَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ وَمِنَ الَّذِينَ هَادُوا سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِينَ لَمْ يَأْتُوكَ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَوَاضِعِهِ يَقُولُونَ إِنْ أُوتِيتُمْ هَذَا فَخُذُوهُ وَإِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا وَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ فِتْنَتَهُ فَلَنْ تَمْلِكَ لَهُ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا أُولَئِكَ الَّذِينَ لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ؛ ای پیامبر، کسانی که در کفر می‌شتابند تو را غمگین نسازند، چه آنان که به زبانشان گفتند: ایمان آوردیم و دل‌هایشان ایمان نیاورده، و چه آنان که یهودی‌اند که به شدت شنونده دروغند با آنکه می‌دانند دروغ است و به شدت گوش به فرمان گروهی دیگرند که از روی حسد و کبر نزد تو نیامده‌اند. آن گروهی که کلمات خدا را پس از استواری در جایگاه‌هایش تحریف می‌کنند و معنای حقیقی‌اش را تغییر می‌دهند و به مقلدان و مطیعان بی‌سواد خود می‌گویند: اگر از طرف پیامبر اسلام احکام و فرمان‌هایی مطابق میل ما به شما ابلاغ کردند بپذیرید، و اگر آن را مطابق میل ما ابلاغ نکردند از آن بپرهیزید و کسانی که خدا عذاب و رسوایی و ذلتشان را بخواهد، تو هرگز نمی‌توانی چیزی از عذاب خدا را از آنان برطرف کنی. اینانند کسانی که خدا نخواسته دل‌هایشان را از آلودگی پاک کند؛ برای آنان در دنیاخواری و رسوایی، و در آخرت عذابی بزرگ است»؛ خداوند از این طرق دستور می‌دهد معارف دینی به سبک و سیاق درست خود تبیین شود.
جعفری با بیان اینکه به فرمایش مقام معظم رهبری اگر ما نگوییم تبیین کنیم معاندین قرار نیست منتظر ما بمانند و کار خود را انجام می‌دهند، تصریح کرد: شاید یکی از عرصه‌هایی که کمتر پس از پیروزی انقلاب روی آن کار شده، جهاد تبیین بوده چراکه باید بیشتر روشنگری می‌کردیم اما اکنون این امر در حد وظیفه اعلام شده است.
وی با اشاره به جهاد تبیین و جایگاهش در قرآن، بیان کرد: قرآن با عبارت «هذا بیان للناس» معرفی شده و یک نوع تبیین است؛ حضور پیامبر اکرم(ص)، دین مبین اسلام و قرآن برای روشنگری و تبیین بوده و در حقیقت وظیفه آحاد جامعه اسلامی به خصوص در وضعیت فعلی که غبارهای مختلف بر عرصه اعتقادات جوانان سایه افکنده و تمام عرصه‌های اعتقادی و غیراعتقادی بر جوانان حاکم شده، همین تبیین‌گری است.
مدیر مؤسسه قرآن و عترت بلدالامین بیرجند با بیان اینکه یکی از مواردی که در فضای تبیین باید به آن توجه کرد، فضای مجازی است؛ فضای مجازی هم هیچ محدوده قواعد و فرمول خاصی ندارد، افزود: در آیه 18 سوره زمر قرآن کریم آمده است که «الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ؛ به سخن گوش فرا مىدهند و بهترين آن را پيروى مى‌كنند اينانند كه خدايشان راه نموده و اينانند همان خردمندان»؛ بنابراین هر حرفی شایسته شنیدن نیست چه برسد به ملاک عمل قرار دادن.
ضرورت نیازسنجی مطالب توسط صاحبنظران
جعفری ادامه داد: حال فضای مجازی بدون هیچ‌گونه محدودیتی اذهان و قلوب جوانان را درگیر کرده؛ معتقدیم نباید این اتفاق افتد و هر حرف، سخن و فیلمی باید یک آنالیز دینی و اعتقادی داشته باشد؛ آنالیز به معنای جلوگیری از آزادی اندیشه نیست بلکه به این معناست که مطالب بستگی به سطح مخاطب باید نیازسنجی شده و ارائه شود.
وی با بیان اینکه حال که این فضا سخت شده و در فضای مجازی به‌خوبی روی این امر کار نشده وظیفه و لزوم تبیین بیشتر به ذهن می‌رسد، اظهار کرد: این امر وظیفه افرادی که در حوزه اعتقادی و دینی تحقیق و فعالیت کرده را بیشتر می‌کند؛ در حقیقت پیشگامان جهاد و سربازان ردیف اول این جهاد افرادی هستند که عالم بوده و صاحب‌نظر در عرصه دین هستند تا در عرصه‌های مختلف آگاهی به جامعه انتقال یابد.
این مدیر مؤسسه قرآنی با بیان اینکه در عرصه‌ها و فضاهایی که به‌ویژه در حوزه رسانه وجود دارد باید نهایت استفاده را کرد، افزود: جهاد تبیین در خبرگزاری‌های دینی چون خبرگزاری قرآنی ایکنا بسیار می‌تواند مهم و ضروری و مؤثر بیان شود.
جعفری با اشاره به اینکه لازم است جهاد تبیین از کانال‌های خبری و رسانه‌ها بیان شده و آنچه ائمه اطهار(ع) بیان کردند به شیوه‌ای درست منتقل شود، تصریح کرد: این مؤثر بودن وظیفه عالمان و رسانه‌ها را ضروری‌تر و روشن‌تر خواهد کرد.
وی با تأکید بر اهمیت فعالیت مؤسسات قرآنی در بحث جهاد تبیین، ادامه داد: مؤسسات قرآنی باید حداقل یک رسانه فعال برای روشنگری داشته باشند؛ شاید اگر به چندین سال قبل برمی‌گشت باید مطالب مختلفی را از طریق رسانه‌ها منتقل می‌کردند اکنون اگرچه دیر شده اما باید در بحث ارائه مطلب و همچنین در بعد نرم‌افزاری فعالیت کنند.
دورهمی‌های تبیینی؛ ضرورت فعالیت مؤسسات قرآن
این حافظ و قاری قرآن بیان کرد: مؤسسات قرآنی حداقل کاری که می‌توانند انجام دهند این است که شبهاتی که در فضای مجازی می‌بینند در حد خود پاسخ دهند یا از طریق اشخاصی که برای بحث تبیین و روشنگری زمینه دارند دورهمی‌هایی در فضای مؤسسات قرآنی شکل دهند و با یکدیگر در امور مورد نیاز جامعه هم فکری کنند.
جعفری با اشاره به اینکه مربیان و افرادی که صاحب‌نظر هستند، لازم است مطالبی را آماده کنند و فعالیتی در فضای مجازی انجام دهند تا تردیدها را برطرف و انحرافات را حل کنند، افزود: ضروری است جلساتی در مؤسسات قرآن تحت عنوان جهاد تبیین برگزار تا ابهامات موجود برطرف شود.
وی بیان کرد: در بحث منابع تمام منابع مورد نیاز برای این روشنگری باید گفت معارف دینی منابع جهاد تبیین هستند؛ کتاب شریف الغدیر یک منبع بسیار بزرگ برای تبیین و شناسنامه شیعه است که می‌تواند در دورهمی‌ها مورد بررسی قرار گیرد.
این داور قرآنی با بیان اینکه امر مهم این است که دورهمی‌ها و تعیین نقاط با اهمیت و اولویت‌ها توسط صاحبنظران مؤسسات صورت گیرد تا با هم‌فکری درست‌ترین راه پیدا شود، افزود: این نقاط گرانی گاه‌های اشکالات و ابهامات دینی است و مخالفان و افرادی که اهل ایجاد شبهه هستند روی معارف دینی بیشتر در حال کار و حساسیت ایجاد کردن هستند که فعالان قرآنی نباید از این راه عقب افتند.
جعفری با بیان اینکه اولویت اصلی، تبیین کردن ابهامات است که به دلیل فراگیری رسانه‌ها و نفوذ صاحبنظران باید از این دو طریق اعمال شود، یادآور شد: در پایان باید گفت مؤسسات قرآنی لازم است در فضای قرآنی و دینی بسیاری از شبهات و تردیدافکنی‌ها را در کالبد کار جدی، قاعده‌مند و با مبنا حل کنند که بسیار مورد نیاز و ضروری برای عصر امروز است.
انتهای پیام
