بی‌توجهی مسئولان؛ زخمی بر پیکر آرامستان هزار ساله شیراز

سرمایه‌های یک کشور تنها شامل نفت و معادن و... نمی‌شود بلکه مکان‌های تاریخی که نشانه فرهنگ، تمدن و سابقه ایرانیان هستند نیز جزو سرمایه‌های معنوی محسوب می‌شود. آرامستان دارالسلام شیراز که به نام‌های وادی‌السلام، قبرستان سلم، صفه تربت، بیرون درسل، دارالسلم نیز معروف است یکی از قدیمی‌ترین آرامستان‌های جهان و از جاذبه‌های گردشگری این دیار به شمار می‌رود.

بسیاری از محققان بر این باورند که این قبرستان قبل از اسلام نیز در این شهر وجود داشته است و آستان مقدس امامزاده بی‌بی خدیجه(س) از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی(ع)، قبور بزرگان و مشایخ علمی، عرفانی، ادبی و مذهبی مختلفی در آن وجود دارد که مقبره‌های قدیمی با خط‌های ممتاز کنده‌کاری شده و تصاویری از قیچی، شانه، آینه و ابزار شغل‌های در گور خفتگان بر این سنگ‌ها حک شده‌ است.

در تمامی نقاط جهان، مکان‌های تاریخی و میراثی مورد سازماندهی، مرمت و نگه‌داری ویژه قرار می‌گیرند تا ضمن ماندگاری آن برای آیندگان، بازدید مردم و گردشگران از این مکان‌ها فراهم شود تا در کنار درآمدزایی، تمدن ایرانیان به همگان معرفی شود. اما به‌نظر می‌رسد در شیراز، سومین حرم اهل بیت(ع) از ظرفیت بزرگ «قبرستان دارالسلام» آن‌طور که باید و شاید استفاده نشده است و بی‌توجهی مسئولان آخر  خواهد شد.

از دهه ۱۳۹۰ هجری شمسی، کار مرمت و بازسازی قبور و امکان مهم موجود در گورستان دارالسلام از سوی نهاد‌های مختلف مطرح شد و تاکنون هر از چند گاهی با روی کار آمدن مدیران و مسئولان جدید وعده‌های مختلفی نظیر احداث گذر عرفان، باغ موزه و شعار‌های متعدد عوام‌پسند داده می‌شود که با توجه به گذر زمان و اقدامات کند، هیچ نتیجه‌ مؤثری به دنبال ندارد. در نهایت با توافقی بین شهرداری شیراز، اداره‌ کل اوقاف و امور خیریه فارس و اداره‌ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس در سال‌های ۹۲ الی ۹۳ بنا شد که سازماندهی آرامستان دارالسلام در دستور کار جدی قرار گیرد که پس از شروع کار با محوریت شهرداری شیراز این پروژه به دلایل مختلفی متوقف شد.

در همین رابطه ایکنای شعبه فارس با مسئولان متولی گفت‌وگویی انجام داده است تا ضمن بررسی ابعاد این مسئله، چرایی عدم پیشرفت سازماندهی این مکان تاریخی و با ارزش برای شهروندان شهر شیراز مشخص شود.

 مالکیت دارالسلام با اداره اوقاف است 

علی محمد ابراهیمی، رئیس سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا در خصوص سهم متولیان این قبرستان تاریخی گفت: صورت‌جلسه‌ای که سال‌های قبل بین مدیریت ارشد استان، اداره‌ کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی فارس، اوقاف و امور خیریه فارس و شهرداری شیراز که به‌عنوانی متولی حفظ و نگه‌داری آرامستان دارالسلام بوده‌اند، انجام شده بود و مقرر شد هر کدام از این نهاد‌ها ۳۰ درصد از هزینه ساماندهی، مرتب‌سازی و هرگونه عملیات عمرانی در این مکان را متقبل شوند. همچنین مدیریت کار ساماندهی را در جلسه به شهرداری شیراز محول کرده بودند.

وی با بیان اینکه متأسفانه نهاد‌های دیگر هیچ ورود و همکاری به جز مشاوره نداشتند، این نکته را یادآور شد که مالکیت دارالسلام با اداره اوقاف است و سپس ادامه داد: با توجه به میراثی و تاریخی بودن این مکان با ارزش، اداره‌ کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز متولی دارالسلام می‌شود.

ابراهیمی با بیان اینکه شهرداری شیراز با شرط پرداخت حق‌السهم ۳۰ درصدی سازمان‌های دیگر به‌عنوان مدیریت اجرایی برنامه انتخاب می‌شود، گفت: اوقاف و میراث فرهنگی در بخش مالی به تعهدات خود عمل نکردند و تاکنون تمامی هزینه‌های سازماندهی و عملیات‌ عمرانی دارالسلام توسط شهرداری شیراز با نظارت میراث فرهنگی انجام شده است.

رئیس سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری شیراز با اشاره به اینکه ساماندهی و تثبیت قبور دارالسلام باتوجه به اختلاف ارتفاع که در طبیعت آرامستان وجود دارد توسط مشاور انجام می‌شود، گفت: پس از تهیه نقشه اجرایی توسط شهرداری شیراز، میراث فرهنگی با بررسی کارشناسانه نقشه‌ها را تأیید می‌کند که اکنون طرح به تأیید این نهاد رسیده و بخشی از آرامستان تاریخی دارالسلام بر اساس طرح مصوب میراث فرهنگی اجرا می‌شود. 

جابه‌جایی قبور بدون هماهنگی نهاد‌های نظارتی اشتباه است

وی ادامه داد: هزینه ادامه سازماندهی این گورستان حدود ۲ تا ۳ میلیارد تومان است که پس از اجرای قسمتی از پروژه، مورد تأیید میراث فرهنگی قرار می‌گیرد از این‌رو بیان جابه‌جایی قبور بدون هماهنگی نهاد‌های نظارتی اشتباه است چراکه در تمامی مراحل کارشناسان میراث فرهنگی حضور دارند و فعالیت‌های عمرانی و سازماندهی را در هر مرحله مورد ارزیابی قرار می‌دهند.

ابراهیمی در پاسخ به این پرسش که شیوه سازماندهی آرامستان به چه نحوی انجام می‌شود؟ گفت: نحوه اجرای سازماندهی دارالسلام از صفر تا صد از سمت میراث فرهنگی اعلام می‌شود و در ساماندهی‌های قبلی بعضاً شنیده‌ام که حتی اجازه‌ استفاده از بتن هم به شهرداری نمی‌دادند به‌دلیل اینکه ضربه به بافت میراثی و بافت طبیعی آرامستان وارد نشود بنابراین با حساسیت و محدودیت بسیاری این کار در حال انجام است.

رئیس سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری شیراز با تأکید بر اینکه موضوع اصلی در سازماندهی دارالسلام، هزینه‌های سنگین این پروژه است، گفت: شهرداری در یک صورت‌جلسه‌ای با دستور شهردار وقت هزینه‌ها را متقبل شد به شرطی که حق انتفاع بخشی از این گورستان از سوی اوقاف به شهرداری واگذار شود که این موضوع پس از گذشت چند سال هنوز انجام نشده است.

وی تصریح کرد: مکاتباتی هم با اداره‌ کل اوقاف و امور خیریه استان برای انتفاع بخشی از دارالسلام شد که مسئولان اوقاف استان اظهار کردند که اجازه چنین کاری را ندارند و از سوی تهران برای واگذاری باید کسب تکلیف شود، اما تاکنون جوابی دریافت نکرده‌ایم.

ابراهیمی با بیان اینکه انتفاع بخشی از دارالسلام باید در کنار پرداخت سهم ۳۰ درصدی اوقاف از فعالیت‌های عمرانی انجام شود، گفت: تنها واگذاری زمین و انتفاع شهرداری در صورت‌جلسه نیست و اوقاف باید ۳۰ درصد سهم خود را بپردازد، ولی همان واگذاری می‌تواند جزو هزینه و آورده اداره اوقاف باشد.

اوقاف پاسخگوی تعهدات خود نیست 

رئیس سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری شیراز با گلایه از اینکه اوقاف پاسخگوی شهرداری در قبال تعهدات خود نیست، افزود: شهرداری که نمی‌خواهد تغییر کاربری در دارالسلام انجام دهد اما می‌خواهد این مکان را از این حالت اسفبار خارج کند و تصمیم شهرداری این نیست که در آن مکان برج و مجتمع تجاری بسازد.

وی ادامه داد: ذات کار به همین منوال می‌ماند، ولی چون کسی پیدا نمی‌شود که آنجا را سامان دهد، شهرداری شیراز محوریت سازماندهی را برعهده گرفته است و در قبال این هزینه‌کردها، نیازمند انتفاع بخشی از این زمین‌ها است چراکه هزینه نگهداری، عمرانی و هزینه‌های جاری سنگینی این گورستان تاریخی و میراثی به دنبال دارد بنابراین باید از یک محل درآمدی این هزینه‌های تأمین شود. 

ابراهیمی در ادامه گفت: مطابق قانون وظیفه ذاتی شهرداری شیراز، دفن اموات در آرامستان‌های شهر است و آرامستانی که بحث تاریخی دارد، دفنی در آن صورت نمی‌گیرد از این‌رو از حیطه کاری شهرداری خارج می‌شود و شهرداری شیراز نیز می‌تواند گورستان‌های قدیمی بیش از ۴۰ تا ۵۰ سال قدمت را که جزو قبور تاریخی محسوب نمی‌شوند را تخریب کند، اما در دارالسلام نمی‌توان تخریبی انجام داد چراکه باید گورستان‌های تاریخی و میراثی حفظ شود. 

از میراث فرهنگی توقع داریم 

رئیس سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری شیراز در خصوص سبقه سازماندهی دارالسلام افزود: در سال‌های ۱۳۹۴ یا ۱۳۹۵ موضوع سازماندهی قبرستان دارالسلام مطرح شد که در آن زمان با اختصاص بودجه هنگفتی معادل حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان توسط شهرداری شیراز کار اجرایی آغاز شد، اما در میانه راه با توجه به عدم همکاری ارگان‌های متولی کار متوقف شد، اما شهرداری با احساس تکلیف خود امسال ۵ میلیارد تومان برای سازماندهی این آرامستان پیش‌بینی کرده است که در ۳ فاز عملیاتی این کار اجرا می‌شود.

وی تصریح کرد: قبور خفتگان در این آرامستان وضعیت نامنظم و وحشتناکی دارد که در فاز نخست مورد بررسی و سازماندهی قرار می‌گیرند سپس در فاز‌های بعدی، ساختمان‌های میراثی مورد مرمت و بازسازی قرار خواهند گرفت که دارای پروتکل خاص هستند از این رو ما از میراث فرهنگی توقع داریم به جای سنگ‌اندازی در کار، در این باره با شهرداری شیراز نهایت همکاری را داشته باشد چراکه اگر ساختمان مرمت و بازسازی نشود، قطعاً بخاطر وضعیت آن تخریب قطعی خواهد بود.

ابراهیمی با تأکید بر اینکه دیوار اطراف آرامستان متأسفانه به محل و پناهگاهی برای معتادان متجاهر از شهر‌های مختلف تبدیل شده است، گفت: نگهبان و دوربین‌های نظارت تصویری برای دارالسلام تعبیه شده است، اما در چندین نوبت با نگهبانی آرامستان درگیری با سلاح سرد ایجاد شده است و به دلیل حمله با سرنگ‌های تزریقی، نیرو‌های شهرداری امنیت جانی لازم ندارند. 

رئیس سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری شیراز با بیان اینکه در حال حاضر مناقصه برای سازماندهی این گورستان در حال انجام است، افزود: همچنین در سال‌های گذشته ضلع شرق آرامستان در یک مساحتی بسیار زیادی قبور مرتب ساماندهی شده است و بنا داریم همان طرح را گسترش دهیم و تقریبا چیزی در حدود ۲ الی ۳ هزار متر را ازاین وضع خارج کنیم و همچنین یک برآورد هم جهت افزایش دیوار دور آرامستان انجام دادیم که مجوز آن را قبلا از میراث گرفته‌ایم و تا ارتفاع ۳ متر می‌توانیم افزایش بدهیم، به‌دلیل این که برای ورود معتادین محدودیت ایجاد کنیم. 

وی با بیان اینکه ۶.۸ هکتار مساحت گورستان دارالسلام به شهرداری شیراز برای سازماندهی محور شده است، در خصوص آتش‌سوزی چند ماه اخیر در این آرامستان، گفت: علف‌های خودروی این مکان توسط 3 اکیپ فضای سبز شهرداری تا حد امکان از بین رفت، اما با حضور معتادان متجاهر باقی مانده علف‌ها آتش گرفت و سبب رخ دادن آتش‌سوزی در این آرامستان شد؛ هیچ آسیبی به قبور و تأسیسات آرامستان نرسیده و شدت آتش‌سوزی بالا نبوده است.

ابراهیمی عمده مشکل آرامستان دارالسلام را دسترسی راحت معتادین به این محل تاریخی دانست و افزود: چندین ارگان در خصوص جمع‌آوری معتادان متجاهر نقش دارند که درخواست داریم این موضوع هرچه سریع‌تر پیگیری شود چراکه هرچند اقدامات امنیتی نظیر حضور نگهبان، دوربین‌های نظارتی و افزایش ارتفاع دیوار‌های اطراف دارالسلام در دستور کار قرار دارد، اما باز نیازمند ورود جدی تمامی ارگان‌های مرتبط هستیم.

رئیس سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری شیراز با تأکید بر اینکه سازماندهی گورستان تاریخی دارالسلام، یک کار عام‌المنفعه است، گفت: اگر دغدغه سازماندهی این مکان تاریخی وجود دارد، باید تمامی دستگاه‌های متولی با همکاری مؤثر خود کار بزرگی را رقم زنند چراکه شخصیت‌های بزرگ، تاریخی و حتی عرفانی در دارالسلام مدفون هستند.

وی در پایان سخنان خود تصریح کرد: امیدواریم این همکاری رقم خورد و ما شاهد تبدیل دارالسلام به مرکز تاریخی و گردشگری باشیم تا اینکه سابقه آن را فقط در کتاب‌ها بخوانیم.

تأمین هزینه‌های سازماندهی دارالسلام در توان اوقاف نیست

بعد از بررسی‌های لازم خبرنگار ایکنا به سراغ حمید صفری، معاون مدیریت منابع و پشتیبانی اداره‌ کل اوقاف و امور خیریه فارس رفت تا چگونگی همکاری این اداره را در سازماندهی آرامستان تاریخی دارالسلام جویا شود.

صفری به خبرنگار ایکنا گفت: قبرستان‌هایی که متروکه هستند طبق ماده یک قانون اوقاف متعلق به موقوفه است و چون وقف صورت گرفته، ما اجازه واگذاری را نداریم. این مکان از سنوات گذشته در اختیار اوقاف قرار گرفته و یک مکان میراثی است که تمام سنگ‌ها قدمت بسیار بالایی دارند و حتی خاک آن هم بسیار با ارزش است همچنین این مکان به‌عنوان یک ملک موقوفه، تمامی عرصه و اعیان آن موقوفه است بدین معنی که برای رخ دادن هرگونه تغییر در آن، باید با نظر نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف انجام شود. 

معاون مدیریت منابع و پشتیبانی اداره‌ کل اوقاف و امور خیریه فارس با بیان اینکه در اوایل دهه ۹۰ مسئولان وقت شهرداری شیراز و میراث فرهنگی پیگیر سازماندهی این گورستان تاریخی بودند، اظهار کرد: با تاکید امام جمعه وقت و مسئولان استانداری فارس در نهایت توافق شد مقداری هزینه اوقاف، میراث فرهنگی و شهرداری پرداخت کنند که دارالسلام ساماندهی شود.

صفری ادامه داد: اوقاف و میراث فرهنگی نمی‌توانستند این پول را پرداخت کنند چرا که در حفظ ملک‌های میراثی خود هم مانده اند و پرداخت هزینه هنگفت برای سازماندهی گورستان دارالسلام از توان اوقاف خارج است.

وی با اشاره به برگزاری جلسات در استانداری فارس برای رفع مشکلات این آرامستان، تأکید کرد: مقرر شد که اوقاف ملک را در اختیار شهرداری قرار دهد و شهرداری مرحله به مرحله سازماندهی کند که مرحله اول آن به وسعت ۶/۸ هکتار روبروی بلوار سیبویه به سمت شاهداعی الله که آخر آن روبه‌روی بقعه شاهداعی الله است.

معاون مدیریت منابع و پشتیبانی اداره‌ کل اوقاف و امور خیریه فارس با بیان اینکه در همان زمان با هزینه اوقاف طراحی اولیه سازماندهی قبور آماده و به شهرداری ارائه شد، تصریح کرد: این طرح حدود ۶ هکتاری در صورت‌جلسه‌ای در اواخر شهریور ماه سال ۹۲ در اختیار شهرداری شیراز قرار گرفت که باتوجه به صورت‌جلسه قرار براین شد که شهرداری باتوجه به این طرح کار‌ها را انجام بدهد و بحث پول دادن هم منتفی شد.

امکان انتقال زمین دارالسلام به شهرداری میسر نیست 

صفری ادامه داد: تعمیرات بیرونی و جابه‌جایی سنگ‌ها و تعمیرات جزئی توسط شهرداری انجام شد که موضوع انتقال زمین از اوقاف به شهرداری مطرح نبود چراکه به هیچ‌وجه چنین کاری نمی‌توان انجام داد و حتی رئیس سازمان همچنین کاری انجام نمی‌دهد، چون ملک عرصه اعیان وقف هستند.

وی با اشاره به اینکه موضوع انتفاع برای سازماندهی به شهرداری شیراز در ادامه مطرح شد، گفت: برای انتفاع قسمتی از دارالسلام برای شهرداری نامه‌نگاری به تهران انجام شده و منتظر جواب هستیم که در آن برهه متأسفانه مجوزی که به ما دادند که در حد انجام سازماندهی مجوز به شهرداری داده شود تا بعد تصمیم‌گیری‌های لازم انجام شود.

معاون مدیریت منابع و پشتیبانی اداره کل اوقاف و امور خیریه فارس در بخشی از سخنان خود تأکید کرد: شهرداری از سال ۹۲ تا الان قبرستان را تحویل گرفته و هیچ کاری انجام نداده و حتی شنیدیم که بعضی از سنگ‌ها شکسته شده و یا به سرقت رفته است از این‌رو مطابق توافقات، مسئول نگهداری و حراست از قبرستان طی صورت‌جلسه به عهده شهرداری بوده است.

صفری با بیان اینکه اوقاف مخالف طرح‌های سازماندهی در آرامستان دارالسلام نیست، گفت: شهرداری فعالیت خود را انجام دهد و آن استفاده‌هایی را که می‌خواهد از این مکان داشته باشد با جزئیات به اوقاف ارائه کند تا از سازمان مرکزی اوقاف مجوزات لازم اخذ شود.

بودجه میراث فرهنگی بسیار ناچیز است 

سیدمؤید محسن‌نژاد، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا در پاسخ به اینکه چرا میراث فرهنگی به تعهدات مالی خود در قبال دارالسلام عمل نمی‌کند، گفت: اعتباراتی که برای حوزه میراث فرهنگی اختصاص داده می‌شود به نسبت آثار تاریخی موجود به خصوص استان فارس که بیشترین آثار کشور را دارد، بسیار ناچیز است.

وی تأکید کرد: حجم اعتباراتی که برای میراث فرهنگی در نظر گرفته می‌شود، با حجم حوزه فعالیت میراث فرهنگی بسیار ناچیز و تقریباً هیچ است.

داد عضو شورای شهر شیراز در آمد!

مهدی طاهری، عضو شورای اسلامی شهر شیراز بعدازظهر روز یکشنبه، ۱۹ شهریورماه ۱۴۰۲ در نطق پیش از دستور جلسه علنی این شورا خطاب به شهردار این کلان‌شهر گفت: آرامستان دارالسلام یک موضوع میان و فرابخشی شهرداری است که فقط با یک اقدام مدیریتی منسجم و قدرتمند به سرانجام خواهد رسید.

وی افزود: متأسفانه به محض طرح مسئله، هر یک از سازمان‌های متولی ادعای اقدام دارند در حالی که موضوع به سرانجام رساندن این اثر ملی مهم، تنها در قالب یک پروژه متمرکز و با تشریک مساعی همه سازمان‌های ذی‌نفع مانند اداره میراث و اوقاف و حتی توجه به نظرات بستگان متوفیات، قابل حل است.

طاهری ادامه داد: متأسفانه تصمیمات در این خصوص در قالب صورت‌جلسات متعدد باقی مانده و عملاً قریب به دو سال است که کار مهمی صورت نگرفته است و حتی خرابی‌های گسترده شبکه‌های آب این آرامستان، در حال تخریب بخشی از این گنجینه بزرگ شیراز است.

عضو شورای اسلامی شهر شیراز تأکید کرد: قطعاً اگر چنین گنجینه‌ای که قدمت آن به سال‌های صدر اسلام بازمی‌گردد، در اختیار هر شهر یا کشور دیگری بود این‌چنین بی‌تفاوت از کنار آن رد نمی‌شد.

وی از شهردار شیراز خواست تا به آرامستان‌های بزرگ و میراث جهان اسلام مانند قبرستان باب الصغیر که یکی از قبرستان‌های بسیار مهم و تاریخی اسلامی در شهر دمشق که مدفن برخی از همسران پیامبر و شهدای کربلا و صحابی پیامبر است و یا قبرستان وادی‌السلام نجف که مدفن بزرگان اسلام و شیعه است و سالانه میلیون‌ها زائر مسلمان و گردشگر غیرمسلمان از آن‌ها دیدن می‌کنند، سری بزند تا متوجه عظمت کار و در عین حال عقب‌ماندگی دارالسلام شیراز شود.

طاهری در ادامه ضمن قدردانی از تلاش مسئولان شهرداری شیراز در خصوص محرومیت‌زدایی گفت: بیش از ۱۴ ماه از مصوبه سند محرومیت‌زدایی می‌گذرد و علی‌رغم پیگیری‌ها و برقراری جلسات متعدد، اما تاکنون سند مذکور که تکلیف شهرداری بوده و تا حدی هم پیش رفته، به شورا واصل نشده است. این سند جامع برای تمام شهر شیراز (که در حوزه صرفا کالبدی تکلیف شده بود) باید در راستای تکالیف ماده قانونی پیش‌گفته به تصویب شورا برسد.

عضو شورای اسلامی شهر شیراز گفت: در ادامه و برای عملیاتی کردن موضوع مهم رفع محرومیت‌ها که از شعار‌های محوری شورای ششم بوده است در بند ۳ مصوبه ۱۳۴۱۹/۱۴۰۱/ش مورخ ۲۲/۹/۱۴۰۱ با عنوان «برنامه عملیاتی شیراز ۱۴۰۴»، مقرر شده است تا شهرداری نسبت به تخصیص حداقل سه درصد از بودجه عمرانی سالانه جهت امور اجرایی و کالبدی محلات محروم و کم برخوردار شیراز اقدام کند.

وی اضافه کرد: دستورالعمل موضوع این بند باید با همه مساعدت‌ها، حداکثر تا اردیبهشت سال جاری توسط شهرداری تهیه و برای تصویب به شورا ارسال می‌شد که با توجه به تأخیرات رخ داده، با پیگیری‌هایی پیش‌نویس این دستورالعمل دو هفته قبل جهت بررسی به ریاست محترم شورا تقدیم شد.

طاهری تأکید کرد: از آنجا که تخصیص ردیف بودجه فوق‌الذکر، اولاً منوط به تصویب دستورالعمل و ثانیاً نیازمند تصویب سند جامع محرومیت‌زدایی شیراز است و ثالثاً بنابر مصوبه پیش‌گفته کلیه اقدامات عملیاتی نیز باید بر اساس تصمیمات قرارگاه مشترک محرومیت‌زدایی شورا و سپاه فجر باشد، عملاً مصرف بودجه فوق امکان‌پذیر نبوده بنابراین هزینه‌کرد از آن ردیف به نظر می‌رسد غیرقانونی است که امیدوارم سازمان بازرسی در این خصوص مانند سایر موارد مطلوب نظرشان، مراقبت‌های لازم را صورت دهد.

وی گفت: پیشنهاد می‌شود تلاش‌های مجاهدانه شهرداری که از محل اعتبارات عمرانی با نام محرومیت‌زدایی صورت می‌گیرند را با سرفصل‌هایی به‌جز لفظ محرومیت‌زدایی نامگذاری کنند تا در اذهان جامعه فرهیخته ما، شائبه دیگری به‌وجود نیاید و شورا و سازمان‌های بازرسی نیز بتوانند به تکالیف نظارتی خود به خوبی عمل کنند.

طاهری همچنین تصریح کرد: بر اساس بند ۱۲ ماده ۸۰ قانون شوراها، «تصویب بودجه، اصلاح و متمم بودجه و تفریغ بودجه سالانه شهرداری و مؤسسات و شرکت‌های وابسته به شهرداری با رعایت آیین‌نامه مالی شهرداری‌ها» از تکالیف مهم شوراست، اما توجه رئیس شورا که شما متولی کمیسیون برنامه و بودجه شورا بوده است را به بند ۱ سرفصل تکالیف کمیسیون اقتصاد و سرمایه گذاری شورا در مصوبه بودجه ۱۴۰۱ جلب می‌کنم که گفته است «شهرداری شیراز مکلف شد در سال ۱۴۰۱ مبلغ پانزده هزار میلیارد تومان قرارداد سرمایه‌گذاری منعقد کند به طوری که بیست درصد این مبلغ معادل ۳ هزار میلیارد تومان به عنوان آورده شهرداری محقق شود.» آیا اجرای این بند، نه در قابل تفاهم‌نامه‌ها که در قالب قراردادها، اجرای بخش مهمی از قانون بودجه ۱۴۰۱ نیست.

عضو شورای اسلامی شهر شیراز بیان کرد: هم حضوری و هم کتبی درخواست گزارش تحقق بند مذکور را کرده‌ام و علی‌رغم اینکه هم از ریاست کمیسیون سرمایه‌گذاری و هم از شهردار در سخنرانی‌های رسمی شنیدیم که بودجه فوق‌الذکر محقق شده و از آنجا که مقام شهردار مقامی رسمی بوده و هر عبارت ایشان دارای ارزش حقوقی است، برای بار دیگر تقاضا دارد مستنداً و مستدلاً گزارش تحقق بودجه فوق منطبق با مصوبه بودجه ۱۴۰۱، قبل از ارائه گزارش تفریغ بودجه به شورا اعلام فرمایند. شورا نیز پس از بررسی و تصویب، به استناد بند‌های ۱۰ و ۱۲ قانون شورا‌ها، نتیجه را برای آگاهی عموم منتشر کند.

حرف آخر اینکه تلاش‌های برخی از سازمان‌ها قابل انکار نیست و سازماندهی بخشی از آرامستان دارالسلام انجام شده است اما به نظر می‌رسد همت بالای مسئولان و هم‌افزایی بین سازمان‌ها، لازمه سازماندهی دارالسلام به عنوان یک میراث ارزشمند است چراکه می‌تواند در کنار آثار دیگر به قطب گردشگری در شهر شیراز تبدیل شود، اما همچنان پس از گذشت حدود ۱۰ سال از تصمیم مدیران، کار در سازماندهی مانده و دیدگاهی مناسب برای استفاده بهینه از این فضا نیست لذا می‌طلبد اقدامی فوری و درخور انجام شود.