البرز - عکس

آفتابگردان گیاهی است که حدود 110 سال پیش همزمان با جنگ جهانی اول، برای اولین بار توسط سربازان روسی و تجار منطقه‌ای از مناطق آذربایجان از جمله خوی، مشکین‌شهر و مرند وارد ایران شد و به سرعت توسعه یافت. کشت انواع روغنی از سال 1344 آغاز شد و از سال 1346با شروع فعاليت شركت توسعه كشت دانه‌های روغنی، زراعت آفتابگردان روغنی به صورت رسمی شروع شد و در طی 5 سال بیش از 40 برابر افزایش یافت. آفتابگردان گیاه کم‌توقعی است و به خاطر تحمل خشکی بالای آن در بیشتر نقاط کشور قابل تولید است. این گیاه در مناطق سرد و معتدل به صورت بهاره و در مناطق گرمسیر جنوب به صورت پاییزه و زمستانه قابل کشت است. همه این مزایا نشان می‌دهد که آفتابگردان نیازمند توجه بیشتر برای تأمین بخشی از روغن مصرفی ایران در سال است که در حال حاضر عمدتاً وارداتی است. در زمینه اصلاح آفتابگردان فعالیت‌های موفقیت‌آمیزی در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر صورت گرفته و تاکنون 12 هیبرید پرمحصول و سازگار به شرایط مختلف اقلیمی ایران معرفی شده که جدیدترین آن‌ها هیبریدهای شمس، زرین، گلسا و آذر است. این هیبریدهای زودرس 100 روزه با داشتن بیش از 45 درصد روغن، ارتفاع کم و مقاومت به بیماری‌های شایع، قابلیت کشت در همه مناطق ایران را دارند. از مهم‌ترین چالش‌هایی که تولید آفتابگردان را در ایران محدود ساخته عوامل اقتصادی، ناقص بودن سازمان تولید بذر گواهی شده، کمبود هد برداشت و مشکلات مربوط به خرید تضمینی است که با رفع این موانع می‌توان به افزایش تولید این گیاه با ارزش در ایران امیدوار بود. ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به عرصه تولید بذر گواهی شده می‌تواند بخش بزرگی از موانع توسعه کشت آفتابگردان را برطرف سازد.