«عرفه» نقطه اوج بندگی در حج؛ روایتی از حال‌وهوای زائران در صحرای عرفات

به گزارش ایکنا از خراسان‌جنوبی، روز عرفه از مهم‌ترین مناسک حج تمتع و فرصتی بی‌بدیل برای تضرع، توبه و بازنگری در مسیر زندگی است.

حاجیان در این روز در صحرای عرفات وقوف می‌کنند و با زمزمه دعا، اشک و نجوا، از خداوند طلب بخشش و هدایت می‌کنند.

همزمان با روز عرفه، حاجیانی که تجربه حضور در این روز بزرگ را داشته‌اند، در گفت‌وگو با ایکنا از حال و هوای خود و نکاتی که در این روز برایشان ماندگار شده سخن گفتند.

عرفه روز خودشناسی و بازخوانی مسیر زندگی است

یکی از حاجیانی که چند سال قبل به حج مشرف شده بود در گفت‌وگو با ایکنا اظهار کرد: وقوف در عرفات از جمله لحظاتی است که انسان را به تأمل وادار می‌کند. در آن بیابان وسیع، احساس تنهایی نمی‌کنی، اما در عین حال به خودت نزدیک‌تر می‌شوی. من در آن روز، بسیاری از مسائل شخصی و خطاهایی که در زندگی مرتکب شده بودم را مرور کردم.

وی افزود: وقتی دعای عرفه امام حسین(ع) قرائت شد، متوجه شدم بسیاری از جملاتی که در این دعا آمده، دقیقاً همان‌هایی است که سال‌ها در دل داشتم و زبانم به گفتن آن‌ها نمی‌چرخید. ترکیب زیبایی از معرفت، توحید و توبه در این دعا وجود دارد که هر شنونده‌ای را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

این زائر خانه خدا عنوان کرد: دعای عرفه فرصتی برای بازسازی روحی بود. در آن فضا، دیگر هیچ دلبستگی دنیوی معنا نداشت. حتی گرمای هوا و ازدحام جمعیت نیز باعث نمی‌شد لحظه‌ای از ارتباط با خدا فاصله بگیریم. هرکس در خود فرو رفته بود و با حالتی متفاوت مشغول دعا و مناجات بود.

به گفته این حاجی، در عرفات بیشتر از هر زمان دیگری حس کردم که حج، سفری ظاهری نیست، بلکه سیر و سلوکی درونی است. برای من، مهم‌ترین بخش این سفر، روز عرفه بود که نقطه عطفی در نگاه و سبک زندگی‌ام به وجود آورد.

وی تأکید کرد: امروز که سال‌ها از آن سفر گذشته، هنوز هم هرگاه به یاد عرفه می‌افتم، حال و هوای آن روز و فضای معنوی آن، در ذهنم زنده می‌شود. این تجربه را باید از نزدیک دید تا عظمت آن را درک کرد.

دعای عرفه، اوج اتصال بنده با خالق است

یکی دیگر از زائرانی که سال‌های قبل در مراسم عرفه حضور داشته است در گفت‌وگو با ایکنا تصریح کرد: روز عرفه را نمی‌توان به‌سادگی درک کرد مگر اینکه در آن فضا حضور پیدا کنی. حال و هوای آن روز کاملاً متفاوت است؛ مردم از سراسر جهان با زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف آمده‌اند اما همه با یک نیت و یک هدف: آمرزش و نزدیکی به خدا.

وی ادامه داد: دعای عرفه یکی از متون بسیار غنی دینی ماست که حضور در مراسم قرائت آن در عرفات، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی است. وقتی هزاران نفر هم‌زمان این دعا را تکرار می‌کردند، احساس کردم که انسان به اوج ارتباط با خدا رسیده است. حضور در صحرای عرفات، ذهن و دل انسان را کاملاً متوجه آخرت و حسابرسی الهی می‌کند. در آن لحظات انسان تمام گذشته خود را مرور می‌کند و با نگاهی عمیق‌تر به زندگی آینده‌اش فکر می‌کند. 

وی افزود: با وجود شرایط سخت و گرمای هوا، هیچ‌کس گلایه‌ای نداشت. بلکه همه مشتاق بودند که تا آخرین لحظه در این وقوف معنوی باقی بمانند. افرادی را دیدم که از شدت گریه و تضرع حتی قادر به ایستادن نبودند، اما همچنان در حال زمزمه دعا بودند. فضای عرفات، حالتی شبیه به قیامت دارد؛ همه در انتظار و با قلبی لرزان به امید رحمت الهی ایستاده‌اند. همین تصویر ذهنی، باعث شد از آن روز به بعد نگاهم به زندگی تغییر کند.

عرفات؛ لحظه‌ای برای تطهیر دل از آلودگی‌ها

یکی دیگر از حاجیان در گفت‌وگو با ایکنا گفت: روز عرفه در عرفات، یکی از عمیق‌ترین لحظات معنوی عمرم بود. هرچند پیش از سفر، بارها درباره اهمیت این روز شنیده بودم اما واقعیت این است که هیچ چیز جای تجربه واقعی را نمی‌گیرد.

وی اضافه کرد: وقتی در صحرای عرفات قرار گرفتم، احساس کردم که تمام وابستگی‌های دنیوی بی‌معنا شده‌اند. در آن بیابان، همه مساوی بودند؛ لباس‌ها، مقام‌ها و عناوین، دیگر تفاوتی نداشت. همه آمده بودند تا به درگاه خدا توبه کنند و از گذشته فاصله بگیرند.

به گفته این حاجی، تأثیرگذاری دعای عرفه در آن فضا چندین برابر می‌شود. وقتی صدای زمزمه‌ها با صدای مؤذن و تلاوت دعا در هم می‌آمیزد، فضای بسیار روح‌بخشی ایجاد می‌شود که هر فردی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: یکی از نکات مهم این روز، حس وحدت میان مسلمانان بود. با اینکه زبان‌ها و فرهنگ‌ها متفاوت بود، اما همه با یک دل، یک نیت و یک خواسته، در حال دعا بودند و این وحدت، بسیار الهام‌بخش و تأمل‌برانگیز بود. من از آن روز با دل دیگری بازگشتم؛ گویی تمام غبارهایی که سال‌ها در دل داشتم، در یک روز شسته شد.

عرفه، فرصتی برای تصفیه باطن است که باید قدر آن را دانست

یکی از بانوان زائر سال‌های گذشته نیز در گفت‌وگو با ایکنا بیان کرد: حضور در عرفات برایم تجربه‌ای معنوی و تأثیرگذار بود که نمی‌توان آن را با کلمات به‌طور کامل توصیف کرد. روز عرفه، روزی است که انسان از ظاهر خود فاصله می‌گیرد و با باطنش مواجه می‌شود.

وی افزود: وقتی وارد فضای عرفه شدم، ناگهان اشک در چشمانم حلقه زد؛ بدون اینکه حتی دعایی خوانده باشم. احساس کردم که فضای آن‌جا، از ابتدا بر دل آدم اثر می‌گذارد. همه در حال گریه، دعا و توبه بودند؛ هیچ‌کس از دیگری خجالت نمی‌کشید.

به گفته این حاجی، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های روز عرفه، احساس فرصت دوباره است. انسان حس می‌کند که در این روز می‌تواند تمام خطاهای گذشته را کنار بگذارد و با امید، به آینده نگاه کند. این روحیه، در عرفات تقویت می‌شود و بسیار ارزشمند است.

وی اظهار کرد: برای من، دعای عرفه مثل چراغی بود که راه را نشان می‌داد. واژه‌های آن بسیار تأثیرگذار و عمیق بود و بارها در میانه دعا، احساس کردم که دیگر نمی‌توانم ادامه دهم؛ چون بار معنایی آن بسیار سنگین بود.

این زائر تأکید کرد: هنوز هم هرگاه دعای عرفه را گوش می‌دهم، تمام خاطرات آن روز در ذهنم زنده می‌شود. عرفه، یک روز خاص در تقویم نیست؛ نقطه‌ای است در زندگی هر انسان که می‌تواند مسیر او را عوض کند.

عرفه؛ دروازه ورود به بندگی خالصانه

یکی دیگر از زائران حج تمتع در سال‌های گذشته در گفت‌وگو با ایکنا بیان کرد: صحرای عرفات، مکانی است که آدمی در آن با خودش روبه‌رو می‌شود. برای من، این روز مثل ایستگاهی بود که باید در آن توقف می‌کردم و مسیر آینده‌ام را مرور می‌کردم.

وی افزود: با وجود خستگی سفر و شرایط خاص، همه با اشتیاق در مراسم دعای عرفه شرکت کردند. وقتی صدای دعا بلند شد، همه ایستاده یا نشسته در حال گوش دادن بودند. آنچه بیشتر از همه تأثیر داشت، فضای حاکم بر جمعیت بود؛ همه در حال گریه، سکوت و تمرکز.

این زائر گفت: من در روز عرفه، متوجه شدم که بسیاری از دغدغه‌هایی که در زندگی روزمره داریم، چقدر کوچک و بی‌ارزش هستند. حضور در عرفه، دید وسیع‌تری به انسان می‌دهد. باعث می‌شود که انسان نسبت به خود، جامعه و مسئولیت‌هایش تأمل کند.

وی ادامه داد: دعای عرفه برای من فرصتی بود که تا ساعت‌ها درباره‌اش فکر کنم. آن‌چه در این دعا آمده، فراتر از خواسته‌های شخصی است؛ بیشتر نگاهی الهی به انسان و جایگاهش در عالم دارد. همین نگاه، برای من بسیار آموزنده و تأثیرگذار بود.

این زائر در پایان گفت: اگر کسی بخواهد تنها یک روز از مناسک حج را درک کند، پیشنهاد می‌کنم حتماً روز عرفه را تجربه کند. چرا که آن روز، اوج بندگی و نقطه اوج معنویات سفر حج است.

تجربه حاجیان از روز عرفه نشان می‌دهد که این روز، نقطه عطفی در سیر معنوی انسان است؛ فرصتی برای بازنگری درونی و بازگشت به مسیر بندگی. آن‌ها عرفه را روز خودشناسی و آشتی با خدا می‌دانند.

سپیده قلندری