حمایت از خانواده زندانیان؛ صدایی که باید شنیده شود

به گزارش ایکنا از خراسان جنوبی، حمایت از خانواده زندانیان؛ صدایی که باید شنیده شود در سایه دیوارهای بلند زندان، زندگی دیگری جریان دارد؛ نه در سلول‌ها، بلکه در خانه‌هایی که یکی از اعضایشان در بند است.

روز حمایت از خانواده زندانیان، فرصتی است برای دیده شدن زنانی که ناگهان بار پدر و مادر بودن را با هم به دوش می‌کشند، فرزندانی که جای خالی پدر یا مادر را در روزهای مدرسه و شب‌های عید احساس می‌کنند و سالمندانی که چشم‌انتظار دیداری دوباره هستند.

خانواده زندانیان، گرچه مجرم نیستند، اما بار سنگین تبعات جرم را با خود حمل می‌کنند. از نگاه‌های سنگین جامعه گرفته تا مشکلات معیشتی، تحصیلی، روانی و اجتماعی، همه و همه بخشی از واقعیتی‌ است که باید بیش از پیش به آن توجه شود.

در این گزارش، با چند خانواده زندانی گفت‌وگو کرده‌ایم؛ روایت‌هایی صمیمی، تلخ و گاه امیدوارکننده از زندگی کسانی که «حمایت» برای‌شان معنای واقعی دارد.

روایت اول؛ مادر دو فرزند و سایه سنگین نبود پدر

زن جوانی که همسرش به دلیل مشکلات مالی در زندان به سر می‌برد، از دشواری‌های زندگی پس از بازداشت همسر سخن گفت و افزود: پس از زندانی شدن همسرم، بار معیشت و تربیت فرزندان به‌طور کامل بر دوش من افتاد.

این زن که به همراه دو فرزند خردسالش در یکی از مناطق حاشیه‌ای بیرجند زندگی می‌کند، گفت: با نبود شغل ثابت، مجبورم به‌صورت روزمزد کار کنم تا حداقل هزینه‌های اولیه زندگی تأمین شود.

وی با اشاره به فشارهای روانی ناشی از نبود پدر در خانه اظهار کرد: فرزندانم هنوز از حقیقت ماجرا مطلع نیستند و تنها به آن‌ها گفته‌ام پدرشان در مأموریت کاری است.

به گفته این مادر، نگاه سنگین برخی افراد جامعه به خانواده زندانیان، شرایط را برای ادامه زندگی دشوارتر کرده و حتی در پیدا کردن خانه و شغل نیز با مشکلاتی مواجه می‌شود.

وی با بیان اینکه کمک‌های مقطعی نهادهای حمایتی مانند بسته‌های معیشتی یا پوشش هزینه تحصیلی فرزندان، در مواردی مؤثر بوده است، اظهار کرد: آنچه امروز به آن نیاز دارم، اشتغال پایدار و حمایت ساختاری برای توانمندسازی اقتصادی است.

این زن در پایان با درخواست از مسئولان برای ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب برای همسران زندانیان تصریح کرد: زنان سرپرست خانواده نیازمند طرح‌هایی هستند که به آن‌ها استقلال اقتصادی بدهد، نه صرفاً بسته‌های حمایتی مقطعی.

روایت دوم؛ دختر نوجوانی که دلتنگ پدر است

دختر نوجوانی که پدرش به‌دلیل محکومیت قضایی در زندان به سر می‌برد، در گفت‌وگو با ایکنا، از پیامدهای اجتماعی و روحی نبود پدر سخن گفت و افزود: در سال‌های نخستین، تصورم این بود که پدرم ما را ترک کرده، اما بعدها حقیقت را از مادرم شنیدم.

وی با تأکید بر اینکه هیچ‌گاه جزئیات جرم پدرش را ندانسته ادامه داد: مادرم می‌گفت هنوز زود است برای اینکه بفهمی، اما حالا که بزرگ‌تر شده‌ام، سعی می‌کنم بفهمم و ببخشم.

این دانش‌آموز نوجوان از نگاه‌های قضاوت‌آمیز برخی افراد جامعه و محیط مدرسه گلایه کرد و اظهار کرد: گاهی احساس می‌کنم، باید بیشتر از دیگران تلاش کنم تا به دیگران ثابت کنم که من گناهی ندارم.

وی در عین حال، با امیدواری نسبت به آینده گفت: هدفم این است که تحصیل را ادامه دهم و در آینده پزشک شوم تا بتوانم به کسانی که مانند پدرم دچار اشتباه شدند، کمک کنم.

این دختر نوجوان با تأکید بر ضرورت حمایت‌های روانی و اجتماعی از فرزندان زندانیان تصریح کرد: مشاوره و برنامه‌های فرهنگی، به ما کمک می‌کند تا مسیر زندگی‌مان را پیدا کنیم و اعتماد به‌نفس داشته باشیم.

وی از نهادهای مسئول خواست با تقویت خدمات مشاوره‌ای در مدارس و مراکز فرهنگی، فضای پذیرش اجتماعی فرزندان زندانیان را ارتقا دهند.

روایت سوم؛ پدر سالمندی که چشم‌انتظار پسر است

پیرمردی که پسرش به‌دلیل جرائم مالی در زندان به سر می‌برد، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از خراسان جنوبی گفت: پسرم نان‌آور خانواده بود و پس از بازداشت او، زندگی‌مان از هم پاشید؛ هم از نظر مالی و هم از نظر روحی دچار مشکل شدیم.

این پدر سالمند که با وجود بیماری، هر هفته به ملاقات پسرش می‌رود، اظهار کرد: هر بار با امید می‌روم که شاید خبری از آزادی‌اش بشنوم، اما با دلی شکسته بازمی‌گردم.

وی با اشاره به آسیب‌های تحمیل‌شده به سایر اعضای خانواده گفت: نوه‌هایم به‌دلیل فقر مالی از تحصیل بازماندند و عروس خانواده نیز دچار مشکلات روحی شد.

وی با قدردانی از برخی نهادهای حمایتی افزود: در مواردی بسته‌های معیشتی دریافت کرده‌ایم، اما این کمک‌ها مقطعی بوده و نتوانسته خلأ حضور پسرم را جبران کند.

این پدر، بازنگری در فرایند بازپروری زندانیان و تسهیل آزادی مشروط را خواستار شد و افزود: اگر شرایط اصلاح فرد مهیا باشد، بهتر است فرصت بازگشت دوباره به زندگی به او داده شود.

وی در پایان تصریح کرد: خانواده زندانیان، مجرم نیستند و لازم است جامعه و مسئولان نگاه حمایتی و انسانی‌تری به این قشر داشته باشند.

روایت چهارم؛ زن جوانی که شرم را با امید عوض کرد

یکی از همسران زندانیان جرائم غیرعمد در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا گفت: در ماه‌های ابتدایی بازداشت همسرم، دچار بحران روانی شدم و حتی از خانه خارج نمی‌شدم، زیرا تصور می‌کردم همه متوجه شرایط من هستند. با معرفی یکی از دوستان، به کارگاه خیریه‌ای در بیرجند معرفی شدم و پس از آموزش، در بخش بسته‌بندی محصولات مشغول به کار شدم.

وی با اشاره به تأثیر اشتغال بر عزت‌نفس خود گفت: وقتی توانستم با درآمد خودم هزینه‌های زندگی را تأمین کنم، احساس مفید بودن به من برگشت و حالا زندگی‌ام شکل تازه‌ای پیدا کرده است. پس از مدتی تصمیم گرفتم به دیگر زنان هم‌شرایط خود کمک کنم. اکنون داوطلبانه به همسران زندانیان آموزش می‌دهم که چطور با شرایط بحرانی کنار بیایند و توانمند شوند.

این زن از مسئولان خواستار توسعه طرح‌های اشتغال‌زایی ویژه زنان شد و افزود: با تأمین بازار فروش برای محصولات تولیدی، می‌توان اشتغال پایدار برای این قشر ایجاد کرد.

وی در پایان گفت: ما خانواده زندانیان هستیم، نه خود زندانی. جامعه باید ما را بپذیرد و اجازه دهد دوباره روی پای خود بایستیم.

روایت پنجم؛ پسری که بار زندگی را زود به دوش کشید

پسر جوانی که پدرش از دوران نوجوانی او در زندان بوده است، در گفت‌وگو با ایکنا اظهار کرد: پس از بازداشت پدر، مجبور شدم کار را شروع کنم تا زندگی را اداره کنم و تحصیل را رها کردم.

وی که اکنون در یکی از واحدهای صنفی مشغول کار است، گفت: در سال‌های نخست بسیار دشوار بود؛ در کنار تأمین هزینه‌ها، باید مراقب مادرم خواهر کوچکم نیز می‌بودم.

این جوان با اشاره به دشواری‌های کارگری در سنین پایین افزود: گاهی حس می‌کردم کودکی‌ام را دزدیده‌اند. اما اکنون تصمیم دارم در دوره‌های شبانه ادامه تحصیل بدهم و برای ورود به دانشگاه تلاش کنم. اگر حمایت‌های انجمن حمایت از خانواده زندانیان نبود، شاید من هم به راه نادرست کشیده می‌شدم. اما حالا هدف دارم که برای خود و خانواده‌ام آینده‌ای بهتر بسازم.

وی با تأکید بر اینکه خانواده‌های زندانیان به خدمات اجتماعی نیاز دارند، تصریح کرد: طرح‌های مهارت‌آموزی و مشاوره می‌تواند نقش مؤثری در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی ایفا کند.

این جوان در پایان گفت: ما فرزندان زندانیان هستیم، اما حق داریم که زندگی سالم و شرافتمندانه‌ای داشته باشیم. لطفاً این فرصت را از ما نگیرید. 

زندگی خانواده‌های زندانیان پر از رنج‌، اما هم‌زمان سرشار از امید است. آن‌ها قربانی جرم نیستند، اما قربانی تبعات آن‌اند. نهادهای حمایتی، خیریه‌ها، رسانه‌ها و سیاستگذاران باید این صداهای خاموش را بیشتر بشنوند؛ چرا که حمایت از خانواده زندانیان، گامی است مهم برای بازسازی اجتماعی، کاهش آسیب‌ها و تحقق عدالت اجتماعی.

در آخرین خبرها از زندان‌های خراسان جنوبی، علی عبدی، مدیرکل زندان‌های استان از آزادی ۷۵ زندانی همزمان با دهه کرامت خبر داد. این اقدام در راستای سیاست‌های تحولی قوه قضائیه و با حمایت رئیس‌کل دادگستری استان صورت گرفت.

مدیرکل زندان‌های خراسان جنوبی در این زمینه اظهار کرد: این اقدام در راستای سیاست‌های تحولی قوه قضائیه و با حمایت رئیس‌کل دادگستری استان صورت گرفت.

رئیس‌کل دادگستری خراسان جنوبی گفت: ۲۱ نفر از زندانیان جرایم غیر خشن و واجد شرایط، در بازدید مسئولان قضائی از زندان مرکزی خراسان جنوبی آزاد شدند.

مدیرکل زندان‌های خراسان جنوبی در این زمینه اظهار کرد: این اقدام در راستای سیاست‌های تحولی قوه قضائیه و با حمایت رئیس‌کل دادگستری استان صورت گرفت.

عبدی افزود: خراسان جنوبی با امتیاز ۸۸ در صدر جدول ارزیابی عملکرد زندان‌ها قرار دارد. این موفقیت حاصل همکاری مستمر و حمایت‌های مسئولان قضایی استان و تلاش‌های مجدانه همکاران زندان‌ها است. 

وی با تأکید بر ارتقای شاخص‌های قضایی جمله کاهش بازداشت‌های منتهی به برائت، افزایش استفاده از پابند الکترونیکی، گسترش مرخصی‌ها و دادرسی الکترونیک، از اقدامات استان در حوزه‌های امنیتی، فرهنگی، درمانی، عمرانی و اشتغال نیز گزارشی ارائه داد.

به گفته وی، از ابتدای سال جاری بیش از ۳۰۰ نفر در دوره‌های مهارت‌آموزی زندان‌ها شرکت کرده و ۴۸ درصدزندانی شاغل داخل زندان مشغول به کار هستند. همچنین با راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی ۸۰ کیلوواتی در زندان بیرجند، خراسان جنوبی از جمله استان‌های پیشرو در استفاده از انرژی‌های پاک در زندان‌ها است.

مدیرکل زندان‌های استان از آزادی ۱۳ زندانی جرایم غیرعمد از ابتدای سال خبر داد و اعلام کرد: با همکاری دادگستری استان و حمایت خیران، ۷۵ زندانی در سراسر استان آزاد شدند.

عبدی افزود: از این تعداد ۲۱ نفر از زندان بیرجند، ۲۲ نفر از زندان طبس، ۶ نفر از زندان فردوس، ۱۸ نفر از بازداشتگاه‌های قائن، ۵ نفر از بازداشتگاه‌های عمومی، ۳ نفر از مرکز مراقبت الکترونیکی و بقیه از سایر مراکز اصلاح و تربیت آزاد خواهند شد.

آزادی ۱۲ زندانی در خراسان جنوبی با حمایت دفتر اقدامات حمایتی سازمان زندان‌ها

در جریان سفر دو روزه مدیرکل دفتر اقدامات حمایتی سازمان زندان‌ها و هیئت همراه به خراسان جنوبی، ۱۲ زندانی از زندان‌های استان آزاد شدند.

در این سفر، چهار زندانی از زندان شهرستان قاین و هشت زندانی از زندان مرکزی بیرجند با مساعدت این دفتر و حمایت‌های انجام‌شده آزاد شدند.

چهارمحالی، مدیرکل دفتر اقدامات حمایتی سازمان زندان‌ها، با اشاره به اهمیت حمایت از زندانیان و خانواده‌های آنان، اقدام برای آزادی زندانیان را یکی از کار‌های مؤثر در کاهش آسیب‌های اجتماعی دانست و اظهار کرد: زمانی که سرپرست یک خانواده به هر دلیل در زندان به سر می‌برد، خانواده با مشکلات روانی و مالی مواجه می‌شود و این وضعیت می‌تواند زمینه‌ساز آسیب‌های بیشتر برای اعضای خانواده باشد.

وی افزود: کمک به آزادی زندانیان می‌تواند گامی مهم در کاهش ناهنجاری‌های اجتماعی و ارتقای سلامت روانی و اقتصادی خانواده‌ها باشد.

سپیده قلندری