ماجرای دیدار محدث شیعی با امام رضا(ع) در رامهرمز

جعفر بن محمد نوفلی(زنده به سال 200 قمری) محدث شیعی و از اصحاب امام رضا(ع) است که نامی از وی در کتب رجالی به میان نیامده است. جعفربن محمد نوفلی در طریق شیخ صدوق در دو کتاب عیون اخبار الرضا (ع) و کتاب خصال واقع شده است.

او از امام رضا (ع) و یعقوب بن یزید حدیث نقل کرده است. حسن بن عیسی خراط و احمد بن حسین بن سعید هم از وی نقل کرده‌اند. شاید ابراهیم بن محمد نوفلی(1) و حسن بن محمد نوفلی (2) که هر دو از راویان از امام رضا (ع) هستند، برادران وی باشند.

وی به سال 200 قمری در خوزستان (روی پل اربق در حوالی رامهرمز) به دیدار امام مشرف شده است. شیخ صدوق در عیون از وی نقل می‌کند:

«در پل اربق نزد حضرت رضا(ع) آمدم و ایشان را سلام گفتم و عرض کردم: فدای وجودتان شوم، جمعی هستند که گمان می‌کنند که پدر بزرگوارتان زنده است. امام فرمودند: دروغ می‌گویند خدا ایشان را لعنت کند. اگر پدرم زنده بود میراثش تقسیم نمی‌شد و همسرانش ازدواج نمی‌کردند. به خدا که پدرم موسی کاظم(ع) مرگ را چشید چنانچه علی بن ابیطالب چشید. از خدمت حضرت سوال کردم که اکنون مرا به چه امر می‌کنی؟

فرمود: به فرزندم محمد که پس از من امام است. من اکنون به طرفی می‌روم که برای من مراجعتی در بین نیست. قبری در طوس و دو قبر در بغداد مبارک هستند. گفتم قربانت گردم، اولی را دانسته‌ایم، دومی کجاست؟ فرمود: او را به زودی خواهید شناخت.

پس از این فرمود قبر من و هارون به هم چسبیده است و دو انگشت مبارک را به هم چسبانیدند.»

ویژگی این روایت آن است که در آن پیش‌گویی که به وقوع پیوسته از امام رضا(ع) نقل شده است و از جهاتی شبیه حدیث امام رضا(ع) در نیشابور است که تاکید بر امر امامت کرده است. همچنین حکایت از ماهیت تحمیلی ولایتعهدی و آگاهی امام رضا علیه السلام بر شهادت خویش و دفن در کنار قبر هارون در طوس دارد.

همچنین شیخ صدوق در کتاب الخصال (باب السبعه)، حدیث مفصلی را از سندی که نوفلی در آن قرار دارد، نقل می‌کند. این روایت درباره امتحان‌های الهی امیرالمومنین است.(3)

منابع

1- مستدرکات علم الرجال، ج 3، ص43
2- مستدرکات علم الرجال، ج1، ص203
3- مستدرکات علم الرجال، ج2، ص222، بحار الانوار، ج 12، ص84 و ج 38، ص 167 و ج 49، ص285، الخصال ، ص504.

حجت الاسلام و المسلمین امر الله شجاعی‌راد، عضو پژوهشکده الذریة النبویه