معرفت به امام زمان(عج) مهمترین پیام حج است
علی حسن‌نیا، استاد دانشگاه شاهد، با بیان اینکه یکی از نکات مهم در حج، معرفت امام(ع) است، تصریح کرد: دسته‌ای از روایات داریم که قبولی حج را با امامت پیوند زده است؛ امام علی(ع) فرمودند: تمام الحج لقاء الامام؛ حج زمانی تمام است که انسان امام را زیارت کند.
به گزارش ایکنا، علی حسن‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد، امروز ششم مرداد ماه در نشست علمی«روایت حج»، با بیان اینکه حاجی باید بتواند به عرفان لازم در اعمال ابتدایی حج برسد تا مقدمه برای انجام اعمال بعدی باشد، گفت: حاجی در عرفات از ظهر تا مغرب روز عرفه، وقوف دارد؛ یعنی تا قبل از روز عید قربان؛ معمولا به خاطر محرمات احرام، زوار سعی می‌کنند شب قبل از روز عرفه به سمت صحرای عرفات حرکت کنند و روز عرفه را در اینجا بمانند. غروب عید را در عرفات می‌گذرانند و بعد از مغرب به سمت مشاعر و یا مشعر حرکت کرده و در آنجا بیتوته خواهند کرد و همه اینها نیت هم دارد.
حسن‌نیا بیان کرد: مشاعر، مزدلفه و اسامی دیگری که نام برده می‌شود نزدیک مکانی به نام منا هست و زوار تا طلوع آفتاب در مشعرالحرام هستند و بعد از آن به سمت منا خارج می‌شوند. چینش این اعمال چقدر زیباست و همه مسلمین اعم از شیعه و سنی این اعمال را در طول قرون متمادی با همین کیفیت و با اندک تفاوت جزیی انجام می‌دهند. وقتی وارد خیمه‌های منا شدند به رمی جمره در روز اول می‌پردازند. در اینجا سه ستون به عنوان نماد شیطان وجود دارد و فلسفه آن هم این است که شیطان در هنگام قربانی کردن فرزند توسط ابراهیم(ع) سه بار بر او ظاهر شد تا مانع کار او شود و الان این کار نمادی از رمی شیطان با سنگ توسط حضرت ابراهیم(ع) است.
فلسفه رمی جمرات
وی با بیان اینکه حاجی باید در منا شیطان را سنگ بزند و همینطور در محل سکونت خود هم به شیطان زنگ نزند، اظهار کرد: حج باید سبب شود تا حاجی زندگی بهتری را در محل کسب و زندگی خود داشته باشد. حاجی وقتی از رمی جمره عقبی به منا آمد قربانی می‌کند، که گوسفند، شتر و یا گاو را می‌توانند قربانی کنند و بعد از آن حاجی باید سر خود را بتراشد و از احرام بیرون بیاید، اگر دفعه اول باشد تراشیدن سر واجب و اگر بار دوم باشد مستحب است. حاجی سه روز وقوف در منا دارد و بعد از آن طواف حج را در مکه انجام می‌دهد و بعد از آن هفت دور، نماز طواف و بعد سعی صفا و مروه را سپری می‌کند و بعد از آن هم طواف نساء را انجام خواهد داد و از جمله اختلافات بین شیعه و سنی همین طواف نساء است که خیلی هم مورد پرسش حجاج اهل تسنن است.
استاد دانشگاه شاهد با بیان اینکه حاجی بعد از آن وقوف شب یازدهم را انجام می‌دهد و بعد دوباره رمی جمره سه گانه را انجام می‌دهد، همچنین وقوف شب دوازدهم را انجام می‌دهد و بعد می‌تواند از منا خارج شود. این مجموعه اعمال واجب حج است؛ تمام این اعمال دارای فلسفه، تاریخچه و پیش زمینه خیلی زیبایی دارد و یادآور اعمالی است که هم حضرت ابراهیم(ع) و هم حضرت محمد(ص) آن را انجام داده‌اند.
حسن‌نیا تصریح کرد: خداوند فرموده ما در حج منافع زیادی برای مردم قرار داده‌ایم؛ تاکید خدا بر این است که حجاج منافع خودشان را مشاهده می‌کنند(لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ) نفرموده که منافع خدا؛ از طرفی در آیه 13 سوره حجرات فرموده است که خدا مردم را قبیله و شعوب آفریده با زبان و رنگ و نژاد مختلف تا شما را به تقوا آزمایش کند، پیامبر بلال حبشی و سلمان فارسی و عربی که پولدار بود را با یک چشم می‌بیند و بین آنها فرق نمی‌گذاشت و حج زمان و مکانی است که انسان می‌بیند تعلقات دنیوی هیچ برتری ایجاد نمی‌کند، میلیون‌ها زائر با لباس سفید به خصوص در شب از عرفات به سمت منا به صورت پیاده حرکت می‌کنند و گویی صحنه قیامت تداعی می‌شود و زائری که این را درک کند نگاه متفاوتی به حج خواهد داشت.
شبهه رفتن ایرانیان به کربلا به جای حج
استاد دانشگاه شاهد با بیان اینکه یکی از اشکالاتی که کشورهای دیگر به ایرانیان می‌گیرند اینکه چرا به رفتن به اربعین و کربلا بیشتر از رفتن به حج بیشتر اهمیت می‌دهید، اظهار کرد: این شبهه در حالی است که یک زائر ایرانی باید برای انجام اعمال حج گاهی بیش از 15 سال در نوبت باشد و امکان ثبت نام نیست و اگر عربستان اجازه بدهد به جای مثلا 40 هزار صدها هزار نفر به حج بروند جمعیت زیادی از ایرانیان عازم حج خواهند شد.
حسن نیا اضافه کرد: در جلد 14 تفسیر نمونه فلسفه اعمال حج به خوبی بیان شده همچنین در بخش اول خطبه 149 نهج‌البلاغه، امام علی(ع) به تفصیل به اهمیت و اعمال حج پرداخته است؛ در بخش پایانی خطبه، امام فرمودند که خداوند حج را قرار داد تا علامت و نشانه‌ای از تواضع مردم در برابر خداوند باشد و اعتراف به اینکه خداوند عزیز است و کلام خدا را تصدیق کنند. جایی بایستند که پیامبران ایستادند. یکی از فلسفه‌های اصلی حج که عبادت است ذکر نام خداوند است: ویذکروا اسم الله فی ...؛ انسان دائما در حج باید به خدا و خالق و رابطه خود با خالق فکر کند.
نظر اندیشمند مسیحی درباره حج
وی افزود: یکی از نویسندگان مسیحی نوشته بود که وای بر مسلمانان اگر معنای حج را نفهمند و وای بر دیگران اگر مسلمانان معنای حج را بفهمند؛ یعنی خود آنها هم معترف به معنای عجیب و فلسفه حج هستند. در روایت بیان شده است که تا زمانی که کعبه پابرجا باشد اسلام پابرجاست یعنی کعبه قوام اسلام است. یا در روایت دیگر بیان شده اسلام 5 رکن دارد و یکی از ارکان، حج است و این نشان‌دهنده اهمیت حج است. حج علاوه بر وحدت مسلمین سبب بسیج موحدین است، زیبایی عشق در حج خیلی متبلور است، اینکه انسان در مدینه و مکه خاطرات پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را متجلی و تداعی کند. غم و غصه‌هایی که پیامبر و اهل بیت خوردند و چه مجاهداتی که حضرات ابراهیم اسماعیل انجام دادند و مرکزی برای اینکه مسلمین جهان همدیگر را ببیند و گفت وگو کنند و تعارف بیابند.
حسن‌نیا بیان کرد: بنده معتقدم کسانی که به حج رفته و درصدد ایجاد ارتباط با دیگر مسلمین از بلاد مختلف نیستند مانند کوران و کران به حج می‌روند، یعنی کسی که از حال و احوال برادر مسلمان خود آگاه نشده و به او دست نمی‌دهد و گفت‌وگو و تعامل ندارد، واقعا جفا کرده است. ایرانیها اخلاق خوبی دارند و آن اینکه بعد از نماز به همدیگر دست می‌دهند که من نام آن را معجزه ایرانیها می‌گذارم. برخی اوقات این کار نتایج خیلی خوبی در حج بر جای گذاشته و خود بنده آن را تجربه کرده‌ام. حج مرکز تبادل اطلاعات و تعارف مسلمین است. در آیه شریفه اشاره دارد که حج یک نگاه اقتصادی هم دارد و آن توجه به فقراست یعنی حجاجی که استطاعت داشته و به حج آمده‌اند با قربانی کردن فقرا را اطعام می‌کنند و بهترین فرصت برای تبلیغ اسلام و توبه و یاد مرگ و قیامت و خودسازی است. بحث مهدویت هم در حج زیاد مطرح می‌شود و در روایات بیان شده که قیام حضرت از کار کعبه آغاز خواهد شد.
معرفت به امام(ع) از مهمترین پیام‌های حج است
استاد دانشگاه شاهد با بیان اینکه یکی از نکات مهم در حج، معرفت امام(ع) است، تصریح کرد: دسته‌ای از روایات داریم که قبولی حج را با امامت پیوند زده است؛ امام علی(ع) فرمودند: تمام الحج لقاء الامام؛ حج زمانی تمام است که انسان امام را زیارت کند؛ این خبر در عیون اخبار الرضا نقل شده است؛ یا امام صادق(ع) فرمودند: مردم امامشان را گم کرده و دنبال امام می‌گردند و امام زمان(عج) در موسم حج حاضر است و امام آنها را می‌بیند ولی آنها امام را نمی‌بینند، چقدر روایات داریم که امام(ع) در منا و عرفات به خیمه‌ها سر می‌زند. امام باقر(ع) هم فرمودند که مردم مامور شده‌اند بیایند بر این سنگ‌ها طواف کرده و سپس نزد ما بیایند و اعلام حمایت و یاوری از ما داشته باشند. روایت پرمغز و معروفی هم از حضرت زهرا(س) داریم که ایشان از قول رسول خدا نقل کردند: مثل امام، مثل کعبه است و قرار است مردم پیش امام بروند نه او نزد مردم برود. حضرت زهرا(س).
حسن‌نیا بیان کرد: این روایات را می‌توانیم به آیه شریفه « وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ» پیوند بزنیم. در واژه «یاتوک» کاف دال بر این است که مردم باید نزد پیامبر(ص) بروند نه کعبه و حجرالاسود و ... یعنی مردم باید نزد تو بیایند. بنابراین یکی از تفاوت‌ها بین نبی و امام هم در این است که امام قرار نیست نزد مردم وحی را ببرد بلکه قرار است بایستد و دیگران به سراغ او برای دریافت معارف الهی بیایند.
تفاوت حج امسال با سال‌های قبل
وی همچنین با اشاره به حج امسال، گفت: حج امسال نسبت به سال‌های قبل تفاوت شکلی داشت؛ هر سال بیش از سه و نیم میلیون زائر خارجی به همراه زائران خود عربستان به حج می‌رفتند ولی امسال این تعداد کمتر بود. عربستان امسال فقط زیر 65 سال را پذیرفت و به همین دلیل تعداد کشته‌شدگان ایرانی به مراتب کمتر و یک نفر فقط فوت کرد. لذا حج راحتی بود و اکثرا جوانان حضور داشتند.
سکولاریزه کردن عربستان
حسن‌نیا اظهار کرد: برای اولین بار در طول مسیرها چند مکان ایجاد شده بود تا افرادی که مشکل جسمی دارند به پزشک و پرستاران مراجعه کنند. مسئله دیگر نظافت خوب در همه مسیرها و رعایت بهداشت بیشتر و استفاده از ماسک بود. پروازها با تاخیر کمتری مواجه شد. البته در مباحث امنیتی مشکلاتی از سوی عربستان وجود داشت.
وی با بیان اینکه بیش از 30 درصد نیروهای امنیتی عربستان در سال جدید، خانم‌ها بودند که لباس نظامی مشابهی با مردان پوشیده بودند، افزود: از نکات دیگر اینکه حکومت فعلی عربستان به دنبال سکولارکردن این کشور است؛ مثلا در بازارهای مکه بانوانی بودند که کشف حجاب کرده بودند.
انتهای پیام
