آیه‌ای که رهبر انقلاب برای تبیین ماهیت جهاددانشگاهی به آن استناد کردند
حضرت آیتالله خامنه‌ای در تبیین جایگاه و ماهیت جهاددانشگاهی با استناد به آیه 108 سوره مبارکه «توبه» فرمودند: «بنده به جهاد دانشگاهی اعتقاد راسخ دارم. کارهای بزرگی کرده‌اند؛ کارهای خوبی کردید و همینطور که گفتیم: «اسّس علی التّقوی من اوّل یوم». از اول تا حالا که ما جهاد دانشگاهی را شناختیم، بر اساس دین و تقوا بود.»
به گزارش ایکنا؛ رهبر معظم انقلاب در دوران زعامت انقلاب اسلامی دیدارهای متعددی با مسئولان و اعضای جهاددانشگاهی داشته‌اند و در این دیدارها به تبیین مفهوم و کارکرد اصلی این نهاد انقلابی، جایگاه این نهاد در کشور، رسالت‌ها و ماموریت‌های اصلی آن و آفات احتمالی جهاددانشگاهی پرداخته‌اند که این نکات مهم و خطوط اصلی را می‌توان به شرح ذیل بیان کرد:
ماهیت:
ـ مولود مبارک انقلاب.
ـ نهادی با مبنای مبارزه علمی.
ـ دارای هویت دینی و انقلابی.
ـ فراتر از گرایش‌های سیاسی و خطی.
ـ به مثابه یک فرهنگ برای حرکت به سمت عزت و استقلال حقیقی.
رسالت‌ها و وظایف اصلی:
ـ هدایت «موج جوان تحصیل‌کن دانشجوی کشور» و رساندن آنها به پختگی و کمال.
ـ افزایش علم و دانشجویان همراه با افزایش تفکر و بینش صحیح.
ـ تحقیقات علمی و فعالیت‌های فرهنگی؛ دو سرفصل اصلی فعالیت‌های علمی.
ـ ایجاد تحول کیفی علم و تحقیقی؛ هدف اساسی.
ـ جستجوی راه‌های میان‌بر برای جهش علمی.
ـ تربیت شخصیت‌های مؤمن و برجسته علمی با جهت‌گیری‌های انقلابی.
ـ ارائه‌کننده «حرف گزین» و «حرف برتر».
آسیب‌های احتمالی:
ـ پرهیز از وسوسه سیاست‌ها و وسوسه‌های بین‌المللی.
ـ پرهیز از تقدم کارهای فرعی بر کارهای اساسی و عمیق.
ـ پرهیز از دخالت عوام‌گرایی و عوام‌پسندی در فعالیت‌ها.
ـ پرهیز از گرفتار شدن به «چپ‌روی‌ها» و «راست‌روی‌ها» ی غلط عرصه سیاسی.
همچنین در مجموعه بیانات و توصیه‌های رهبر معظم انقلاب درباره جهاددانشگاهی، ایشان در دیدار مورخ 25 تیر 1386 در جمع اعضای پژوهشکده رویان برای تبیین ماهیت و جایگاه جهاددانشگاهی دوبار به آیه 108 سوره مبارکه «توبه» استناد کرده و می‌فرمایند: «جهاد دانشگاهی مولود مبارک انقلاب است. همینطور که در قرآن کریم در مقایسه دو مسجد می‌فرماید: «لمسجد اسّس علی التّقوی من اوّل یوم أحقّ عن تقوم فیه، فیه رجال یحبّون ان یتطهّروا» (چرا كه مسجدى كه از روز نخستين بر پايه تقوا بنا شده، سزاوارتر است كه در آن [به نماز] ايستى. [و] در آن، مردانى‌اند كه دوست دارند خود را پاك سازند)، جهاد دانشگاهی همینجور است؛ جزو معدود رویش‌های اصلی خود انقلاب است.
ایشان در همین دیدار مجددا این آیه را مورد توجه قرار داده و فرمودند: «بنده به جهاد دانشگاهی اعتقاد راسخ دارم. کارهای بزرگی کرده‌اند؛ کارهای خوبی کردید و همینطور که گفتیم: «اسّس علی التّقوی من اوّل یوم». از اول تا حالا که ما جهاد دانشگاهی را شناختیم، بر اساس دین و تقوا بود. بر اساس دین و تقوا نگهش دارید.»
ارتباط این آیه با جهاددانشگاهی را می توان طبق بیانات رهبر معظم انقلاب اینگونه بیان کرد که جهاددانشگاهی مولود مبارک انقلاب است که از درون خود فرآیند انقلاب با حضور نیروهای کاملا برخاسته از انقلاب و دارای روحیه جهادی و هویت ایمانی و انقلابی جوشیده و به ثمر نشسته است و لذا باید این هویت ایمانی و انقلابی و جهت‌گیری جهادی آن در مسیر فعالیت‌های علمی و فرهنگی همواره حفظ شود.
در حقیقت از این آیه می‌توان اینگونه برداشت کرد که ارزش هرچيز وابسته به اهداف و انگيزه‌ها و نيّات بنيانگذاران آن دارد و لذا ارزش مكان‌ها، بسته به افرادى است كه به آنجا رفت وآمد مى‌كنند و همانطور که در این آیه ارزش مسجد به نمازگزاران آن، نه گنبد و گلدسته آن، مربوط شده، ارزش جهاددانشگاهی نیز وابسته به میزان روحیه جهادی، انقلابی و دینی اعضای آن و جهت‌گیری فعالیت‌های آن است.
همچنین پیام و نکته دیگر این آیه آن است که هميشه در كنار هر نفى بايد اثباتى باشد، تا جامه عمل بخود بپوشد، اگر ما مردم را از رفتن به مراكز فساد نهى مى‌كنيم، بايد در مقابل آن كانون‌هاى پاكى براى اجتماع و ارضاى روح زندگى گروهى بسازيم، اگر از تفريحات ناسالم جلوگيرى مى‌كنيم بايد وسایل تفريحات سالمى فراهم سازيم، اگر از مدارس استعمارى نهى مى‌كنيم بايد فرهنگى سالم و مراكزى پاک براى آموزش و پرورش تشكيل بدهيم. آنها كه تمام قدرت خود را در نفى به كار مى‌اندازند و در برنامه‌هايشان خبرى از اثبات نيست، يقين داشته باشند كه نفی‌شان هم كمتر به جایى خواهد رسيد. چرا كه اين سنت آفرينش است كه بايد همه غرائز و احساسات را از طريق صحيح اشباع كرد. اين برنامه مسلم اسلام است كه «لا» بايد با «الا» توأم گردد تا از آن توحيدى حيات‌بخش متولد شود. برنامه اسلام منحصر به نفى نيست آنچنان‌كه آنها خيال مى‌كنند، اگر نفى و اثبات را با هم قرين مى‌ساختند پيشرفت‌شان حتمى بود. (تفسیر نمونه)
براین اساس جهاددانشگاهی ضمن نفی حرکت و تولید علمی و پژوهشی بدون جهت‌گیری انقلابی و دینی، به دنبال تولید علم نافع و گزین همراه با توجه به عنصر مهم ایمان و تقواست. به عبارتی جهاددانشگاهی هم به دنبال تولید هر علم و محصول فناورانه و فرهنگی نیست، هم تولیدات علمی و فرهنگی این نهاد در مسیر منافع بشریت است نه اینکه ضد بشریت به کار گرفته شود.
لذا می‌توان گفت يک كانون فعال و مثبت كانونى است كه از دو عنصر مثبت تشكيل گردد: نخست شالوده و هدف آن از آغاز پاک باشد؛ اسس على التقوى من اول يوم. ديگر اينكه اعضا، حاميان و پاسدارانش انسان‌هایى پاک و درستكار و با ايمان و مصمم باشند؛ فيه رجال يحبون ان يتطهروا. از ميان رفتن هر يک از اين دو ركن اساسى باعث فقدان نتيجه و نرسيدن به مقصد است.
مهدی مخبری
انتهای پیام
