اهل‌بیت(ع) محور وحدت/ گزارش به کنسول

به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی مجمع ناشران انقلاب اسلامی؛ بنا به فرمایشات مقام معظم رهبری، شبیخون فرهنگی تهدیدی است که تمام مذاهب و فرقه‌های الهی جهان را تهدید می‌کند. مسلمانان باید با اتحاد با یکدیگر در مقابل این تهدید مقاومت کنند. مجمع ناشران انقلاب اسلامی در روز تأسیس مجمع تقریب مذاهب به فرمان رهبر معظم انقلاب برخی از کتاب‌های این حوزه را معرفی کرده است تا مخاطبان با کتاب‌هایی آشنا شوند که دیدگاه اهل‌بیت(ع)، امام خمینی(ره)، رهبر معظم انقلاب و... را شرح می‌دهند. همچنین این آثار به آنها کمک خواهد کرد تا ابعاد نظری و سطوح مفهومی وحدت اسلامی مشخص شده و با ارزیابی مسائل روز جهان به اهمیت وحدت در میان مسلمانان پی ببرند.

 

 

حسین الراضی در مسیر پرداختن به مسائل فوق کتابی را نگاشته است. «وحدت اسلامی در نگاه اهل‌بیت(ع)» عنوان کتابی است که به کوشش ام‌البنین قزلسفلو ترجمه و در ۱۹۶ صفحه به همت انتشارات انقلاب اسلامی منتشر شده است. خوانندگان برای یافتن مسیر پیشین می‌توانند به این کتاب مراجعه کنند. کتاب دارای ۹ فصل است و تلاش دارد محور‌های اصلی وحدت اسلامی را معرفی کند. در این کتاب خوانندگان با مباحثی نظیر عوامل و اسباب اختلافات در میان مسلمانان، انحطاط و عقب‌افتادگی امت اسلامی، نقش و پافشاری پیامبر اکرم و اهل‌بیت(ع) بر اتحاد امت اسلامی، نقش امام حسن و امام حسین(ع) در دست‌یابی به اتحاد اسلامی، نقش و جایگاه علمای مسلمان مانند شیخ بهایی و... در اتحاد اسلامی، چگونگی مواجهه با دیگرانی که از ما متفاوت هستند بر اساس آموزه‌های اهل‌بیت عصمت و طهارت و... آشنا خواهند شد.

 

سال‌هاست دشمنان اسلام شبانه‌روز تلاش می‌کنند تا با ایجاد تفرقه در بین مسلمانان فرصت سلطه بر آنها را برای خود ایجاد کنند. تسلط آنها بر مسلمانان منجر به چپاول دارایی‌ها و جلوگیری هرچه بیشتر از پیشرفت اسلام در جهان شده است. با توجه به این وضعیت، آیا فرصت آن نرسیده است تا مسلمانان، اعم از شیعه و، سنی دست دوستی به یکدیگر دهند تا با اتحاد و مقاومت خود که مانند دژی محکم و استوار است در مقابل توطئه‌های دشمنان اسلام ایستادگی کنند. بنابراین، شایسته است که امت مسلمان ندای وحدت سر دهند. اما پرسش اصلی اینجاست که بر اساس چه مبانی باید ندای وحدت سر داد. به نظر می‌رسد تنها راه ممکن در رسیدن به وحدت، رجوع به قرآن و سنت است تا مبانی وحدت استخراج شود. این رجوع از راه‌های مختلف ممکن است، بهترین مسیر برای دریافت مبانی از قرآن و سنت اهل‌بیت عصمت و طهارت هستند.

 

 

«اهل‌بیت(ع)؛ محور وحدت» عنوان کتابی به قلم احمد حسین یعقوب است که عباس جلالی آن را ترجمه و انتشارات بوستان کتاب قم منتشر کرده است. این کتاب ۶۰۴ صفحه‌ای در سه بخش سامان یافته است. نویسنده با تذکر این نکته که مصلحت مسلمانان بر اساس آموزه‌های اسلام دست‌یابی به وحدت است، خاطرنشان می‌کند که تمام مسلمانان عالم باید برای دست‌یابی به این مهم تلاش کنند. او دست‌یابی به وحدت را با محوریت اهل‌بیت(ع) ممکن می‌داند و کتاب خود را بر این اساس پیش می‌برد. مؤلف در فصل اول با عنوان «ارکان شرعی وحدت امت اسلامی»، ماهیت وحدت اسلامی را با بیان ارکان آن توضیح می‌دهد و همچنین، به ارائۀ بحثی تاریخی به نقش قرآن و رسول اکرم(ص) در مسیر دستیابی به وحدت اشاره می‌کند.

 

«اختلاف پس از وحدت و ائتلاف» عنوان بخش دوم است. در این بخش ماهیت اختلاف و مسیر‌هایی که منجر به این اختلافات می‌شود، توضیح داده شده است. همچنین در انتهای این بخش، جایگاه قوانین بشری در میان مسلمانان ارزیابی شده است. بخش سوم با عنوان «درهم‌ریختن نظام سیاسی بعد از وفات نبی اکرم(ص)»، پس از ارائه مباحثی تاریخی از صدر اسلام به بعد به ریشه‌های تاریخی اختلافات مسلمان اشاره دارد. نویسنده در این بخش نظام حقوقی الهی زمان پیامبر اکرم(ص) را برای خوانندگان شرح می‌دهد و با ذکر حوادثی تاریخی، به نشانه‌های فاصله‌گیری از این نظام سیاسی توسط برخی افراد پس از نبی اکرم(ص) اشاره می‌کند تا از این طریق، ریشه‌های جدایی مسلمانان را نشان دهد.

 

 

امام خمینی(ره) در سراسر عمر بابرکتشان، برای عزت و وحدت مسلمانان تلاش کردند. ایشان مکرر در بیانات خود به وحدت بین مسلمانان اشاره کرده‌اند تا از این طریق، عزت آنها فراهم شود. در مکتب ایشان، وحدت یک ابزار برای دست‌یابی به امیال و اهداف سیاسی نبوده؛ بلکه حقیقتی است برای عزت مسلمانان. با توجه به شرایط عصر حاضر و توطئه‌های دشمنان اسلامی، شایسته است تفکرات ایشان بیش‌ازپیش مرور شود. کتاب «وحدت از دیدگاه امام خمینی(ره)» به همت معاونت پژوهشی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) جمع‌آوری و توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در ۵۲۹ صفحه چاپ شده است. در این کتاب تلاش شده است با مرور بیانات امام خمینی(ره) تصویری از وحدت در اندیشۀ ایشان ارائه گردد.

 

وحدت در نظر امام خمینی(ره) سطوح گسترده‌ای دارد؛ در نظر ایشان وحدت از سطح وحدت در میان مستضعفان عالم در مقابل مستکبران آغاز می‌گردد. در ادامه، پیروان ادیان الهی بایستی در مقابل مشرکین و ملحدین به وحدت دست یابند و.... این سطوح در اندیشۀ ایشان ادامه می‌یابد و ایشان با دقتی بی‌مانند، عوامل و روش‌های دست‌یابی به هرکدام از این سطوح را ارائه می‌دهند. کتاب حاضر با پرداختن به این موضوع پس از ارائۀ مقدمه در فصل اول، با ارجاع مکرر به بیانات امام خمینی(ره) ماهیت وحدت را توضیح داده است. در فصل دوم به ضرورت‌های ایجاد وحدت اشاره می‌شود. در فصل سوم به روش‌های ایجاد وحدت اشاره شده است. فصل چهارم به آثار و نتایجی که وحدت به بار می‌آورد، پرداخته است و وجوه مختلفی که وحدت به همراه دارد، موضوع فصل پنجم است. در فصل ششم نیز به شرایط فقدان وحدت پرداخته شده است.

 

 

قرآن در کنار عترت، اصلی‌ترین منبع معرفتی و مخزن ارزشی مسلمانان را تشکیل می‌دهد. مسلمانان برای تنظیم روابط اجتماعی خود، به مبانی اتخاذشده از قرآن و سنت اتکا می‌کنند؛ بنابراین، بهترین مسیر برای شناخت مسائل امروز مرتبط به روابط اجتماعی مسلمانان، رجوع به قرآن و عترت در میان آنهاست. آیت‌الله سیدمحمدباقر حکیم، یکی از مشهورترین عالمان دینی عراق، این مسیر را سپری کرده است. ایشان با دردمندی و آگاهی نسبت به مسائل روز مسلمانان در کتاب خود، «وحدت اسلامی از دیدگاه قرآن و عترت»، مبانی وحدت در میان مسلمانان را ارزیابی کرده است. این کتاب توسط عبدالهادی فقهی زاده ترجمه و به همت انتشارات بوستان کتاب قم منتشر شده است.

 

سیدمحمدباقر حکیم در کتاب خود با توجه به مسائل روز ارجاعات فراوانی را به قرآن و سنت داده است تا از این طریق، مسیر را برای رسیدن به وحدت روشن سازد. کتاب دارای یک مقدمه و دو بخش است. بخش اول با عنوان «وحدت اسلامی از دیدگاه قرآن» با توضیح وحدت اسلامی از منظر فرهنگ و تمدن تلاش کرده است انگیزه‌ها، زمینه‌ها، ابزار و فرآیند دستیابی به وحدت اسلامی را شرح دهد. عنوان دومین بخش این کتاب ۲۰۰ صفحه‌ای «وحدت اسلامی از دیدگاه عترت» است؛ نگارنده در این بخش شیوه‌های دست‌یابی به وحدت اسلامی از منظر اهل بیت(ع) را مورد بحث گذاشته است؛ او در این بخش مباحثی نظیر تقریب بین مذاهب، اساسی‌ترین هدف تقریب، شناختن علل و اسباب اختلافات را نیز طرح کرده است.

 

 

«بحث از غدیر خم و واقعه‌ای که در آن اتفاق افتاد که همان نصب امیر مؤمنان(ع) به امامت و جانشینی پیامبر است، نه‌تنها در راسـتای وحدت امت اسلامی است، بلکه دارای پیام‌ها و دستوراتی به مردم و مسئولان است که می‌توان با عمل کردن به آنها جامعه‌ای ایده‌آل اسلامی به وجود آورد و به تعبیری دیگر، می‌توان این واقعه عظیم اسـلامی را از جنبۀ تاریخی خارج کرده و به سطح جامعه آورد و آن را کاربردی نمود.»

 

آنچه با یکدیگر خواندیم، بخشی از کتاب «غدیر محور وحدت اسلامی» به قلم علی‌اصغر رضوانی است که در ۶۴ صفحه به همت انتشارات مسجد مقدس جمکران به چاپ رسیده است. نگارنده در سطر سطر این کتاب تلاش کرده است تا ابعاد وحدت‌بخش واقعه غدیر را برای خوانندگان شرح دهد. او با ذکر دیدگاه‌های عالمان اهل سنت مانند غزالی، ابن جوزی، فرغانی، شافعی و... در مورد واقعه غدیر می‌خواهد پیام غدیر که همان وحدت است را تبیین کند. خوانندگان در این کتاب با نقش و جایگاه امام معصوم در جامعه برای درک و دریافت صحیح تعالیم قرآن و سنت آشنا می‌شوند و خواهند یافت که حضور اهل‌بیت (ع) در سایۀ وحدت در جامعه ممکن خواهد بود.

 

 

امام موسی صدر سخنرانی‌های تاریخی و بی‌نظیری از خود برجای گذاشته‌اند. ایشان در سخنرانی‌های خود مکرر از واژه برادری و وحدت استفاده کرده و در زندگی خود نیز بر آن پایبند بودند. بیانات ایشان درباره وحدت ادیان در میان عالمان مشهور است. او با آشنایی کامل به تاریخ و دین در مورد سطوح مختلف زندگی انسان اندیشیده است. یکی از اصلی‌ترین سطوح زندگی آدمیان روابط اجتماعی و انسانی است. کتاب «ارج‌نامۀ انسان: طرحی برای رشد تعالی روابط انسانی» از مجموعه گفتار‌های امام موسی صدر است که به همت شرکت چاپ و نشر بین‌الملل به چاپ رسیده است. این کتاب را محمدصادق حسین‌زاده ترجمه کرده و در ۱۶۰ صفحه تلاش دارد گزارشی تحلیلی از عقاید و باور‌های امام موسی صدر دربارۀ الزامات روابط اجتماعی انسان ارائه دهد.

 

همان‌طور که گفته شد، وحدت و برادری یکی از پرکاربردترین مفاهیمی است که امام موسی صدر در بیانات خود از آن استفاده کرده است. در دیدگاه ایشان، برادری دارای سطوح متنوعی است که ذیل هر سطح، انسان‌ها باید الزاماتی را مدنظر قرار دهند و بر اساس آن، روابط اجتماعی خود را سامان بخشند. این سطوح شامل برادری انسانی، برادری خداباوران، برادری اسلامی و برادری ملی است. توجه به هرکدام از این سطوح بیانگر وحدتی در میان انسان‌هاست که به تقریب منتهی می‌شود. خوانندگان با مراجعه به این کتاب با هر سطح به‌صورت دقیق بر اساس بیانات امام موسی صدر آشنا خواهند شد.

 

 

استعمار و استثمار جوامع مسلمان به دست چپاولگران غربی در سالیان اخیر، این حساسیت را در میان جوامع مسلمان ایجاد کرده است تا با تلاش از سلطه غرب خارج شوند. تصمیم‌گیری در مورد سرنوشت خود تنها زمانی ممکن است که دست چپاولگران قطع گردد، قطع‌کردن دست این چپاولگران نیز تنها زمانی ممکن است که مسلمانان از قرآن و سنت پیروی کنند. این مسیر در این سال‌های اخیر آغاز شده و گفتمان بیداری اسلامی عرصه‌ای است که به مبارزه علیه چپاولگران می‌پردازد. مسلمانان هر روز بیش‌ازپیش به گفتمان بیداری اسلامی توجه دارند. این توجه در این سالیان منجر به وحدت و برادری بیشتر در میان آنها شده است تا از این طریق، حضور گستردۀ جریان‌های غیردینی در میان خود مانند مارکسیسم، لیبرالیسم، سکولاریسم و... را کمرنگ کنند. با این مقدمه متوجه خواهیم شد بیداری اسلامی گفتمانی است که باید به آن توجه جدی صورت بگیرد.

 

آیت‌الله علیرضا اعرافی با آگاهی کامل از مسائل و چالش‌های امت اسلامی در روزگار کنونی از سویی و از سمت دیگر توجه به گفتمان بیداری اسلامی به‌عنوان مسیری برای رهایی که حاصل وحدت مسلمانان است، کتابی را به نگارش درآورده‌اند. «بیداری و وحدت امت اسلامی» عنوان کتابی ۳۵۲ صفحه‌ای است که به همت موسسه اشراق و عرفان به چاپ رسیده است. نگارنده در این کتاب با هدف تقویت و تحکیم گفتمان بیداری اسلامی مباحثی را طرح می‌کنند که منجر به پرهیز از اختلافات می‌شود. همچنین، خوانندگان با خواندن این کتاب با عوامل احیای تمدن اسلامی آشنا خواهند شد.

 

 

دست‌یابی به اتحاد اسلامی از طریق همراهی و همکاری میان فرقه‌های مختلف اسلامی، سریع‌تر در نسبت با سایر مسیر‌ها ممکن خواهد شد. در این بین همکاری صاحبان قلم می‌تواند در این مسیر راهگشا باشد؛ زیرا همکاری آنها تبدیل به یک الگو برای سایر افراد جامعه خواهد شد. کتاب «گزارش به کنسول» یکی از همین نوع فعالیت‌هاست که بیانگر وحدت در میان برادران اهل سنت و تشیع است. این کتاب شامل ده داستان کوتاه با محوریت وحدت مسلمانان است که در ۱۵۸ صفحه به همت انتشارات کتابستان معرفت به چاپ رسیده است.

 

داستان‌های «گزارش به کنسول» در مختصات مختلف تاریخی به موضوع وحدت اشاره دارد. نویسندگان در داستان‌های خود گاه به جنگ جهانی اول و گاه به وقایع امروز پرداخته‌اند. همچنین این داستان‌ها مختصات مختلف جغرافیایی را نیز شامل می‌شود. تمام داستان‌ها در جغرافیای وسیع ایران فرهنگی روایت می‌شود و از افغانستان تا عراق و شمال و جنوب ایران را در بر می‌گیرد. اسامی نام‌آشنایی در این مجموعه حضور دارند. خوانندگان با خواندن این کتاب با داستان‌هایی مانند «گزارش به کنسول» به قلم محمدرضا شرفی خبوشان، «بعونک یا عزیز» به قلم بهزاد دانشگر، «آفتابی در پشت کوه» به قلم ابراهیم حسن‌بیگی، «پر طاووس و بهای آدم ماندن» به نویسندگی یوسف قوجق، «گزارش‌های مفصل بررسی یک انفجار» به نویسندگی مهدی حمیدی پارسا و «شب طولانی» به قلم عبدالرحمن اونق آشنا خواهند شد.

 

 

«امت اسلامی: بازخوانی اندیشۀ راهبردی رهبر معظم انقلاب دربارۀ وحدت اسلامی» عنوان کتابی است که حسن رحیم‌پور ازغدی گردآوری کرده است. این کتاب در ۱۰۲ صفحه به همت انتشارات انقلاب اسلامی منتشر شده است. وحدت آموزه‌ای است که توسط اهل‌بیت عصمت و طهارت توصیه شده است. موضوع این کتاب بازخوانی و تبیین دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب دربارۀ وحدت اسلامی است. نگارنده تلاش کرده است وحدت از منظر رهبر انقلاب را در سطوح مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و... ارزیابی کند. همچنین، تلاش کرده است شبهات موجود در ذیل این مباحث را نیز پاسخ دهد. خوانندگان در این کتاب با پنج گفتار یعنی رحمت و وحدت، مذهب و وحدت، اهل سنت، اهل محبت، وحدت امت اسلام و دشمنان وحدت آشنا خواهند شد. برای آشنایی بیشتر بخشی از این کتاب را می‌خوانیم.

 

«کشور‌های دنیا به سمت بلوک‌بندی رفته‌اند و انواع و اقسام اتحادیه‌ها را تشکیل داده‌اند. کوچک‌ترین شباهتی که پیدا می‌کنند، آن را مبنای تشکیل اتحادیه قرار می‌دهند. مسلمانان بزرگترین شباهت‌ها را دارند؛ اما براساس آنها اتحادیه تشکیل نمی‌دهند. اروپایی‌ها که در صد سال اخیر، نزدیک ۱۰۰ میلیون نفر از خودشان را در جنگ اول و دوم جهانی کشتند و سابقه اختلاف و جنگ مذهبی بین سه فرقه مسیحی ارتودکس، کاتولیک و پروتستان را دارند، الان به نام اتحادیۀ اروپا دور هم جمع شده‌اند؛ ارتش واحد ناتو، زبان واحد، پول واحد و قانون اساسی واحد. آنها با این همه اختلاف، متحد می‌شوند؛ چطور مسلمین بااین‌همه قدرت نمی‌توانند با همدیگر متحد شوند؟ واقعاً اگر متحد شوند، سرنوشت جهان تغییر می‌کند.»

 

 

با نگاهی به تاریخ اسلام درخواهیم یافت وحدت در میان مسلمانان از همان ابتدا مورد توصیه اهل‌بیت عصمت و طهارت بوده است؛ اما خفقان و سلطه مستبدان در دوره‌های تاریخی منجر به تفرقه و از بین رفتن وحدت میان مسلمانان شده است. در روزگار کنونی، با تلاش عالمانی نظیر سیدجمال‌الدین اسدآبادی، امام خمینی(ره)، امام موسی صدر، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای و... مجدد این اصطلاح وارد ادبیات دینی و سیاسی و اجتماعی مسلمانان شده است. آشنایی با وحدت اسلامی یکی از اصلی‌ترین اشتغالاتی است که مسلمانان باید به آن بپردازند. «درآمدی بر مبانی وحدت اسلامی: چالش‌ها و فرصت‌ها» عنوان کتابی به قلم محمدحسین مختاری است که ابعاد مختلف وحدت اسلامی را ارزیابی کرده است. این کتاب در ۳۶۲ صفحه به همت دانشگاه مذاهب اسلامی به چاپ رسیده است.

 

نگارنده در این کتاب به واکاوی مبانی دینی وحدت اسلامی پرداخته و فرصت‌ها و چالش‌های این عرصه را برای مخاطبان خود بیان داشته است. او برای این مهم کتاب خود را در هفت فصل سامان داده است. در فصل اول، خوانندگان با کلیات مفهوم وحدت اسلامی آشنا خواهند شد. در فصل دوم، به جایگاه قرآن به‌عنوان منادی وحدت پرداخته شده و شاخص‌ها و مبانی وحدت اسلامی از منظر قرآن کریم معرفی شده است. وحدت در سیرۀ اهل‌بیت(ع) موضوع فصل بعدی است که به تلاش‌های ائمۀ اطهار برای دست‌یابی به وحدت توجه دارد. فصل چهارم نیز به جایگاه علمای اسلام برای دست‌یابی به وحدت با ذکر نمونه‌های تاریخی می‌پردازد. خوانندگان در فصل پنجم با مدار اصلی وحدت یعنی عقلانیت آشنا خواهند شد. در فصل ششم به موانع و چالش‌های دست‌یابی به وحدت اسلامی اشاره شده و فصل هفتم عهده‌دار شرح راه‌کار‌های ایجاد و گسترش وحدت اسلامی است.