ویژگی‌های مساجد وحدت‌آفرین

حجت‌الاسلام ابراهیم سبزه کار، مسئول دبیرخانه کانون‌های فرهنگی هنری مساجد خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی اظهار کرد: مساجد از صدر اسلام تاکنون دارای کارکردهای متنوعی بوده‌اند؛ از اتخاذ تصمیمات مهم در کالبد مساجد در زمان پیامبر(ص) و تا برگزاری مراسم کمک‌های مؤمنانه در دوران کرونا؛ اینها همگی انعطاف مساجد را در رسیدگی به اوضاع و احوال انسان غریب نشان می‌دهند؛ انسان غریبی که اگر نور الهی موجود در مسجد آن را به خود واگذارد به خسرانی بی‌مانند دچار خواهد شد.

وی افزود: اجزا در مسجد همگی در راستای کاربرد وحدت‌آفرین و کارکردهای آن قرار می‌گیرند چرا که هدف نهایی تمام این اجزا کلمه «الله» است و کمال انسان در قالب این کلمه معنا پیدا می‌کند؛ بنابراین نمازگزاران، خیران، امام جماعت، هیأت امنا و بانیان در قالب همین کلمه فعالیت دارند و فعالیت‌های آنان انسجام می‌یابد.

مسئول دبیرخانه کانون‌های فرهنگی هنری مساجد خراسان‌جنوبی با بیان اینکه وقتی هدف یکی باشد، اقدامات منسجم می‌شوند، تصریح کرد: تصویرگری این وحدت را در آیات قرآن نیز می‌توان دید چنانکه خداوند در آیه 29 سوره اعراف می‌فرماید: «قُلْ أَمَرَ رَبِّي بِالْقِسْطِ ؛ وَأَقِيمُوا وُجُوهَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ؛ كَمَا بَدَأَكُمْ تَعُودُونَ؛ بگو: پروردگار من شما را به عدل و درستی امر کرده نه به اعمال زشت، و نیز فرموده که در هر عبادت روی به حضرت او آرید و خدا را از سر اخلاص در دین بخوانید چنانکه شما را در اول بیافرید دیگر بار در محشر به سویش باز آیید».

سبزه‌کار ادامه داد: در آیه 144 سوره بقره دیگر می‌فرماید: «قَدْ نَرى  تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِى السَّمآءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضها فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَالْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَحَیْثُ ماکُنْتُمْ فَوَلّوُا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ وَاِنَّ الَّذینَ اُوتُوا الْکِتابَ لَیَعْلَمُونَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّهِمْ وَمَااللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّایَعْمَلُونَ؛ ما توجه تو را بر آسمان به انتظار وحی و تغییر قبله بنگریم و البته روی تو را به قبله‌ای که به آن خشنود شوی گردانیم، پس روی کن به طرف مسجد الحرام و شما مسلمین نیز هر کجا باشید در نماز روی بدان جانب کنید و گروه اهل کتاب به خوبی می‌دانند که این تغییر قبله به حق و راستی از جانب خداست نه به دلخواه کس و خدا از کردار آنها غافل نیست.» و این آیه و نشان دادن قبله واحد به معنای وحدت مسلمانان است که باید نه تنها در نماز در مقابل معبود بلکه در رفتار نیز دیده شود.

وی افزود: خداوند در آیه 18 سوره توبه می‌فرماید: « اِنَّما َعْمُرُمَساجِدَاللَّهِ مَنْ امَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ اْلاخِرِوَ اَقامَ الصَّلوةَ وَاتَى الزَّکوةَوَلَمْ یَخْشَ اِلاَّاللَّهَ فَعَسى اُولئِکَ اَنْ یَّکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدینَ؛ آباد کردن مساجد خدا فقط در صلاحیت کسانی است که به خدا و روز قیامت ایمان آورده و نماز را بر پا داشته و زکات پرداخته و جز از خدا نترسیده اند؛ پس امید است که اینان از راه یافتگان باشند» نیز اشاره به این دارد که هر فردی به آباد کردن مسجد بپردازد باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد.

سبزه کار با بیان اینکه آیه 18 سوره جن «وَ اَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ اَحَدًا؛ و مساجد ويژه خداست پس هيچ كس را با خدا مخوانيد» نیز اشاره به وحدتی دارد که در قالب کارکرد مسجد معنا می‌یابد.

وی بیان کرد: حال باید دید ویژگی‌های مسجدی که نماد حقیقی وحدت باشد چیست؛ این مسجد باید براساس آموزه‌ای دینی بنا شده و دور از شرک و هر نوع آلودگی و عدم وحدت در زمان بنیان نهادن آن باشد و دوم اینکه افرادی که امور این مسجد را برعهده دارند؛ انسان‌های مورد وثوق یک محله و منطقه بوده و بتوانند بنیانگذاران این وحدت در یک منطقه باشند.

وی تصریح کرد: خداوند در آیه 108 سوره توبه می‌فرماید:« لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا؛ لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى؛ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَأَنْ تَقُومَ فِيهِ؛ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا؛ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ؛ تو ای رسول ما هرگز در مسجد آنها به نماز نایست که همان مسجد قبا که بنیانش از اول بر پایه تقوای محکم بنا گردیده سزاوارتر است به اینکه در آن اقامه نماز کنی، که در آن مسجد مردان پاکی که مشتاق تهذیب نفوس خودند درآیند، و خدا مردان پاک مهذّب را دوست می‌دارد». بنابراین ببینید تا چه اندازه بنیانگذاران و دست اندرکاران مهم هستند.

وی با اشاره به اینکه نمای ظاهری مسجد و مکان احداث نیز می‌تواند در ایجاد و ارزش‌گذاری وحدت دخیل باشد، اظهار کرد: اینکه مسجد در مرکز ثقل یک محله و جایی که نیاز باشد بنا شود یک اصل مهم است، اما گاهی دیده می‌شود در بین انبوهی از مساکن، مسجد دیده نمی‌شود و موضوع مهم این است که محیط مسجد محلی سلام ذوق و خلاقیت جوانان و همچنین برگزاری همایش‌ها و نشست‌های تخصصی بدون وقفه باشد‌؛ حال آنکه می‌بینیم گاهی با تفکراتی که متناقض با دید باز اسلام است، باعث دوری جوانان و نوجوانان از مسجد شده و از دیدگاه وحدت‌آفرین مساجد دور شده‌ایم.

رویکرد اقتضایی؛ لازمه ادامه حیات وحدت

مسئول دبیرخانه کانون‌های فرهنگی هنری مساجد خراسان‌جنوبی با اشاره به فعالیت‌های هفته وحدت برای نشان دادن بیشتر کارکردهای مسجد، ادامه داد: اجرای جلسات سنتی قرآن و قرائت دعاهای نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه، برگزاری مسابقات کتابخوانی و ارائه محصولات چند رسانه‌ای متناسب با سلیقه مخاطب امروزی با موضوع پیامبرشناسی از دیگر برنامه‌هاست.

وی اظهار کرد: اجرای طرح سه شنبه‌های تکریم با اولویت تجلیل از سادات محمدی، پدران و فرزندان شهید، برگزاری تئاتر و سرود با موضوع توجه به زندگی پیامبر اسلام(ص)، از دیگر خلاقیت‌های مدیران کانون‌های مساجد است.

سبزه‌کار یادآور شد: باید دید در هر زمان چه موضوعی بیشتر وحدت‌آفرین است؛ با توجه به آن موضوع در کالبد مسجد فعالیت کرد؛ فراموش نکنیم رویکرد اقتضایی دین اسلام نباید هیچ‌گاه از یاد رود و در هر زمان باتوجه به موضوعات مورد نظر نسل جوان برنامه چید؛ در غیر این صورت برنامه‌های معنوی محکوم به فناست.