طمع؛ بردگی انسان در برابر تمایلات دنیوی

به گزارش ایکنا از زنجان، آیت‌الله علی خاتمی، نماینده ولی‌فقیه در استان زنجان، شب گذشته، 7 شهریورماه در جلسه تفسیر نهج‌البلاغه که به همت دارالقرآن زنجان تدارک دیده شده بود، اظهار کرد: زندگی انسان همواره یکسان نبوده و پستی و بلندی، پیری و جوانی، سردی و گرمی و بیماری و سلامتی دارد. اکنون کل دنیا بیش از یک سال و نیم با ویروس منحوس کرونا دست و پنجه نرم می‌کند و این ویروس زندگی ما را تحت تأثیر قرار داده است اما نباید اجازه دهیم بر ما مسلط شود و بر اساس اقتضائات عمل کنیم.

وی به حکمت اخلاقی 180 نهج‌البلاغه مبنی بر «الطَّمَعُ رِقٌّ مُؤَبَّدٌ، طمع‌کاری بردگی همیشگی است» اشاره کرد و گفت: در وجود انسان هم عقل و هم هوای نفس وجود دارد که عقل انسان را به کمالات دعوت می‌کند و هوس هم ما را به تمایلات می‌کشاند و اگر در وجود انسان فقط عقل بود نیز ثمره‌ای نداشت.

امام‌جمعه زنجان با اشاره به اینکه موجودات به سه دسته تقسیم می‌شوند، ابراز کرد: یک دسته مثل فرشتگان دارای عقل محض هستند و هوس ندارند. عده‌ای مثل حیوانات هوس محض و محکوم به غرایز هستند. انسان ترکیبی از این دو بوده و دارای عقل و هوس است که اگر سراغ عقل برود، هوس را زیر پا گذاشته و از فرشته بالاتر می‌رود و اگر سراغ هوس برود از حیوان پست‌تر می‌شود و تعادل بین این دو باعث تکامل او می‌شود.

وی با اشاره به اینکه جبرئیل جایگاه‌های مختلف آسمان را به حضرت محمد(ص) نشان داد، بیان کرد: وقتی نوبت به آسمان هفتم رسید، جبرئیل پیامبر(ص) را تنها راهی کرد؛ چراکه اینجا به اوج رسیدن و تجلی‌گاه رب و عبد بود و کسی که به عالی‌ترین رتبه بندگی برسد، شایسته این جایگاه است. پیامبر(ص) برای اینکه به رسالت برسد، از نردبان عبودیت بالا رفت.

خاتمی با بیان اینکه برخی خصلت‌ها انسان‌ها را کوچک و برخی دیگر انسان را بزرگ می‌کند، یادآور شد: طمع جزو خصلت‌هایی است که به کوچکی انسان منجر می‌شود. در غررالحکم نیز طمع را محل سقوط و نابودی عنوان کرده است. امام علی(ع) می‌فرماید: «أَكْثَرُ مَصَارِعِ الْعُقُولِ تَحْتَ بُرُوقِ الْمَطَامِعِ بيشترين قربانگاه عقل ها در پرتو طمع هاست».

وی ادامه داد: امیر مؤمنان علی(ع) در جای دیگری می‌فرماید: «عَزَّ مَنْ قَنَعَ وَ ذَلَّ مَنْ طَمَعَ کسى که قناعت پیشه کند عزیز مى‌شود، و کسى که طمع بورزد ذلیل خواهد شد.» هرکسی خود را از حقارت طمع منزه نکند، هم خود را کوچک کرده و هم آخرتش کوچک می‌شود. پیامبران نیز به مقام شرافت پیامبری نرسیدند، مگر اینکه نسبت به طمع قطع امید کردند.