اطاعت عرفی و تقلیدی بی‌ثبات است

به گزارش ایکنا، فروغ نیلچی‌زاده، استاد حوزه و دانشگاه 28 اردیبهشت‌ماه در نشست علمی معرفتی مجازی «خدا با ما است» که از سوی جامعة‌الزهراء(س) برگزار شد، گفت: معیت خداوند با انسان دو نوع است؛ اول اینکه هر چیزی به سمت طبیعی به سوی خدا باز می‌گردد؛ خدا خالق انسان است و همه چیز را او آفریده است؛ در اینجا معیت قیومیه وجود دارد که برای خوب و بد و کافر و مسلمان یکسان است.

وی افزود: مراد ما در این بحث، معیت قیومیه صرف نیست، بلکه معیتی است که ناشی از ایمان است؛ یعنی فرد مؤمن می‌داند: «وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا؛ و خدا براى حسابرسى كفايت مى‌‏كند»؛ این مسئله سبب می‌شود تا انسان وارد فضای نورانی سرپرستی خدا شود؛ در آیه 257 بقره فرمود: «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ».

نیلچی‌زاده تصریح کرد: در این صورت انسان نوع نگاهش به عالم هستی تغییر خواهد یافت و او می‌داند که خدا برای او بس است «الیس الله بکاف عبده»؛ خدا خیر محض و بینا و شنواست. «ولله اسماء الحسنی»؛ طبق این قاعده هر اندازه انسان درک حضور و باور به اسماء حسنای خدا داشته باشد، وارد معیت الهی می‌شود.

نیلچی‌زاده با بیان اینکه براساس روایات، بهترین ایمان آن است که بدانی خدا همواره با تو هست، تصریح کرد: امام فرمودند که عالم محضر خداست، در محضر خدا معصیت نکنید؛ این تعبیر در واقع بیانگر این است که خدا در همه سختی‌ها و خوشی‌ها و در پنهان و آشکار با ما هست؛ در قرآن کریم هم فرموده است: «قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَنَ أَيًّا مَا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلًا»؛ بگو خدا را بخوانيد يا رحمان را بخوانيد، هر كدام را بخوانيد، براى او نام‌هاى نيكوتر است و نمازت را به آواز بلند مخوان و بسيار آهسته‏‌اش مكن و ميان اين [و آن] راهى [ميانه] جوى» همچنین فرموده است: خداوند از خود ما به ما نزدیکتر است «وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ»؛ ما از رگ گردن به انسان نزدیکتر هستیم؛ «وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ» ما از دل انسان به او نزدیکتر هستیم.

استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: خداوند به همان اندازه که به موسی حیات بخشیده، به فرعون هم بخشیده، ولی موسی و هارون این را درک و حس کردند، باور کردند و براساس باورشان، سبک زندگی خود را مرتب و منظم کردند؛ بنابراین کسی نمی‌تواند بگوید من خداباور هستم، ولی گناه کرده و در مسیر ولایت شیطان قرار بگیرد. 

دو مدل اطاعت

نیلچی‌زاده اظهار کرد: کسی که وارد حیطه تقوا شود، یعنی از گناه دل بریده و اطاعت خدا دغدغه شیرین شب و روز او می‌شود و دلش می‌خواهد طاهر و پاک باشد؛ «رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا»؛ انسان دو مدل اطاعت دارد؛ یکی افراد اطاعت می‌کنند، در حالی که کمترین حیات معنوی را مدنظر دارند؛ یعنی اعمال دینی فرد، تقلیدی غیرمعرفتی است؛ مثلاً دختری ممکن است از یک محیط مذهبی در شهر و محل زندگی خودش وارد محیط دانشگاه در یک کلان شهر شود، او چون متأثر از فضای مذهبی خانه چادر داشته است، بعد از گذشت چند ماه ممکن است چادر را بردارد، چون چادر را با معرفت انتخاب نکرده بود. 

وی اضافه کرد: چادر امر عرفی بدون معرفت بود، ولی فرد دیگری که مانتویی بوده و تحت تأثیر فضای مذهبی در یک محیط چادر را انتخاب می‌کند، با معرفت این کار را کرده است و ارزش او به مقدار معرفت او هست؛ به تعبیر امام علی(ع)، قیمت هر انسانی آن چیزی است که او را نیکو می‌داند؛ یعنی مقام علم و درک و معرفت «قیمة کل امرء ما یحسنه»؛ خانمی که با شناخت، چادر را انتخاب کرده، قیمتش به اندازه امانت چادری است که حضرت زهرا به او داده است و مودت به حضرت زهرا، پرچم اجر رسالت پیامبر است؛ زهرایی که در سیره و عمل و رفتار و راه رفتن همانند پیامبر بود.

نیلچی‌زاده با اشاره به پرسش دختری از او مبنی بر اینکه از وقتی چادری شده، مادر مانتویی او، او را تحریم کرده است و حال باید چه کند؟، تصریح کرد: چنین دخترانی که با معرفت مسیر خود را انتخاب کرده‌اند، ثبات قدم دارند؛ بنده در جواب پرسش این دختر عرض کردم که تو این گنج را به راحتی از دست مده و هرگز کنار نگذار، اما احترام به والدین هم واجب است.

استاد حوزه و دانشگاه در ادامه با اشاره به زشتی بی‌عملی از سوی عالمان، اظهار کرد: بدترین عذاب‌ها در دوزخ برای عالم بی‌عمل است؛ کسی که خداشناسی داشته، ولی خداباوری و عمل نداشته است؛ این افراد چنان در جهنم بدبو هستند که جهنمی‌ها از این بوی بد، به خدا شکایت می‌برند. 

نیلچی‌زاده در بخش دیگری از سخنانش به حوادث فلسطین اشاره کرد و گفت: اینکه در فلسطین جنبش‌های ناب رخ داده و اسرائیل زیر بار موشک‌هاست، یکی از نمودهای قرن 14هجری شمسی و زمینه‌ساز پیروزی‌های بزرگ در آخرالزمان است، همانطور که انقلاب اسلامی در قرن 14 قمری مقدمه ظهور شد. 

وی با بیان اینکه معیت الهی، زندگی را برای انسان آسان و شیرین می‌کند، اضافه کرد: اینکه برای شهید حججی بریدن اعضای او هم سخت و ترسناک نیست، به علت همین درک و معرفت و معنویت است؛ او می‌داند که یک جان دارد که تقدیم جانان و جان‌آفرین کرده است. او قرار بود گلی در دنیا باشد که پژمرده شود، ولی خدا او را گلچین کرد و به همه فرمود که حق ندارید به شهدا اموات بگویید؛ آنها زنده هستند و این ما هستیم که مرده‌ایم.