در نشست «شیوه تولید محتوای جذاب دینی در فضای مجازی» مطرح شد؛
دورهمی مذهبی‌ها در حباب شبکه‌های اجتماعی داخلی+ فیلم
مدیر پورتال تخصصی قرآن مؤسسه اطلاع‌رسانی تبیان و مدیر صفحه آیه‌گرافی در نشست مجازی «شیوه تولید و توزیع محتوای جذاب دینی و قرآنی در فضای مجازی» بر این مسئله تأکید کردند که افرادی که در بستر پلتفرم‌های بومی فعالیت می‌کنند، در حباب هستند و فعالیت آنها بیشتر شبیه به دورهمی مذهبی است، در حالی که امروزه پلتفرم‌ها به عنوان سکو‌های انتشار به محتواها جهت می‌دهند. اتفاقی که در این جریان رخ داده، این است که افراد متناسب با رشد فزاینده تکنولوژی، خود را به روز نکردند و از این قافله عقب ماندند.
به گزارش ایکنا، نشست مجازی «شیوه تولید و توزیع محتوای جذاب دینی و قرآنی در فضای مجازی»، از مجموعه نشست‌های نخستین نمایشگاه مجازی قرآن کریم با حضور ابوالقاسم شکوری، مدیر پورتال تخصصی قرآن مؤسسه اطلاع‌رسانی تبیان و حجت‌الاسلام سیدهادی موسوی، طلبه فعال در فضای مجازی و مدیر صفحه آیه‌گرافی، در استودیو مبین خبرگزاری ایکنا برگزار شد.مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان مجموعه‌ای غیرانتفاعی و به نوعی وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی است که در سال ۱۳۸۲ با کار ویژه تولید محتوای دینی در فضای مجازی آغاز به فعالیت کرد. این مؤسسه در دو ساحت فرهنگ و فناوری اطلاعات و با رسالت ویژه ترویج دین در فضای مجازی فعالیت خود را آغاز کرد. دایره فعالیت تبیان علاوه بر حوزه فرهنگ، مشتمل بر سایر بخش‌ها و حوزه‌هایی از جمله سلامت، دانش‌افزایی، سبک زندگی، تربیت و امور مربوط به کودکان و حتی مسائل مربوط به عالم سیاست و تحلیل‌های مرتبط با آن و نیز حوزه مسائل اجتماعی است. در سال‌های بعدتر هم که موضوعات دیگری در دستور کار سازمان تبلیغات قرار گرفت، مؤسسه تبیان به عنوان بازوی توانمند این سازمان در فضای مجازی به ایفای نقش پرداخت.
ایکنا – تولید محتوای قرآنی و دینی در مؤسسه تبیان از چه مسیر‌هایی می‌گذرد؟
ایکنا – تولید محتوای قرآنی و دینی در مؤسسه تبیان از چه مسیر‌هایی می‌گذرد؟
ابوالقاسم شکوری، مدیر پورتال تخصصی قرآن مؤسسه اطلاع‌رسانی تبیان: این مؤسسه در تمام ابعاد فناوری اطلاعات ارائه سرویس دارد که مسائل مربوط به زیرساخت‌ها و حوزه‌های نرم‌افزاری را نیز شامل می‌شود و سابق بر این، بیشتر لوح‌های فشرده تولید شده به واسطه این مؤسسه در بین مردم رواج داشت و محصولات چند رسانه‌ای دیگری با رویکرد دینی تولید می‌شدند. یکی از برنامه‌ها و نرم‌افزار‌های پر مخاطب تبیان، مجموعه نرم‌افزار‌های مشکات بود که بسته و پکیجی برای خانواده است. برنامه مشکات مربوط به حوزه نوجوان و جوان و موضوعات عمومی دیگر نیز وجود داشتند که در نمایشگاه‌های قرآن همان سال‌ها (اوایل سال ۹۰) شایسته تقدیر شدند و توانستند در سپهر فضای مجازی جایگاهی داشته باشند و به نوعی حرکتی بود که ابداعاتی به همراه داشت و می‌توان از آن به عنوان دانشنامه‌ای قرآنی که برای اولین بار منتشر شد، نام برد.
سال‌های بعدتر هم بانک‌های اطلاعاتی این نرم‌افزار استخراج شد و برای دسترسی عموم بر روی وب‌سایت تبیان درج شد. هم‌اکنون اگر به سایت تبیان مراجعه کنید و وارد دامین www.zekr.tebyan.net شوید، محتوا‌های موجود در آنجا، همان محتوایی است که بر روی نرم‌افزار مشکات بوده است. علاوه بر متن قرآن، تراجم مربوطه و دانشنامه‌ای نیز که در نرم‌افزار قرار دارد موجود است. این دانشنامه دارای حدود ۷۱ هزار موضوع اصلی و فرعی قرآن است که کاربر می‌تواند آنها را رصد و استفاده کند. همچنین محتوا‌های مربوط به انواع دوره‌های ترتیل، تجوید، صوت و لحن و موضوعات دیگری نیز وجود دارد و علاقه‌مندان اگر به سایت مذکور مراجعه کنند قادرند به انبوهی از منابع قرآن‌پژوهی دسترسی پیدا کنند که هر سال نیز به‌روزرسانی می‌شود.
طی سال‌های اخیر نیز مجموعه بسیار فاخر و ارزشمندی را بر روی این درگاه بارگذاری کردیم. در جریان هستید که حجت‌الاسلام قرائتی چندین سال قبل، کل قرآن را به صورت صوت و در قالب‌های چند رسانه‌ای تفسیر کردند و هم اکنون به صورت لوح فشرده در دسترس عموم قرار دارد. شیوه کار ایشان در این تفسیر نیز این‌گونه است که در هر جلسه، یک یا چند آیه را توضیح می‌دهند و از آن جایی که تبیان به عنوان یک منبع مرجع شناخته می‌شود، برای تسهیل دسترسی فعالان تولید محتوای قرآنی در فضای مجازی، تفسیر آسان و روان آقای قرائتی که خود ایشان تعبیر تفسیر کپسولی را برای آن به کار برده‌اند و به صورت آیه به آیه تفسیر شده است را استخراج و بر روی سایت تبیان بارگذاری کرده‌ایم.
همچنین ترجمه گویایی که سابق بر این بر روی نرم‌افزار مشکات قرار داشت در این وبگاه بارگذاری شده است و در واقع ترجمه آقایان مکارم و فولادوند است که مورد بازخوانی دو نفر از هنرمندان عرصه گویندگی قرار گرفت. مرحوم اسماعیل قادرپناه، صداپیشه، تصمیم گرفتند کل قرآن را به صورت گویا در اختیار عموم جامعه قرار دهند و وقتی متوجه شدیم ایشان چنین تصمیمی دارند، رایزنی کردیم و مجوز انتشار این اثر را گرفتیم تا به صورت رایگان در اختیار عموم قرار گیرد. هم اکنون این محتوا قابل دسترسی است و در سایت تبیان قرار دارد.
بسته محتوایی جدید دیگری در سال‌های اخیر به‌روزرسانی شده است که مربوط به مجموعه تلاوت‌های مجلسی قرآن است. طی دوره‌هایی، قاریان و مشاهیر مصر تلاوت‌هایی داشته‌اند و برخی در استودیو ضبط شده‌اند و جنبه آموزش دارند و تقریباً ۵ دوره تلاوت از قرای طلایی مصر از جمله مصطفی اسماعیل، عبدالباسط، منشاوی و ... که به صورت آموزشی ضبط شده‌اند وجود دارد. یک فرد علاقه‌مند به قرآن از حدود ۵۰ سال پیش با دستگاه‌های مخصوصی تلاوت‌های رادیو مصر آن زمان را ضبط کرده و مجموعه خود که آرشیو ارزشمند و فاخری بوده است را در اختیار ما قرار داد. این فرد ضمن جمع‌آوری بیش از هزاران تلاوت مجلسی، آنها را به گونه‌ای در کنار هم قرار داده است که از کنار هم قرار گرفتن آنها، یک دوره تلاوت مجلسی کامل از کل قرآن بیرون آمده و با صدای ۵۲ قاری مصری این مجموعه جمع‌آوری شده است. همین محتوا پس از رایزنی بر روی سایت تبیان بارگذاری شد که مسیر دسترسی به آن برای کاربران فراهم است.
طی سال‌های اخیر و همزمان با اوج‌گیری شبکه‌های اجتماعی، صفحه و کانالی را برای تبیان در این شبکه‌ها ایجاد کردیم و تولیداتی هم برای این فضا‌ها داشته‌ایم.
ابوالقاسم شکوری، مدیر پورتال تخصصی قرآن مؤسسه اطلاع‌رسانی تبیان: این مؤسسه در تمام ابعاد فناوری اطلاعات ارائه سرویس دارد که مسائل مربوط به زیرساخت‌ها و حوزه‌های نرم‌افزاری را نیز شامل می‌شود و سابق بر این، بیشتر لوح‌های فشرده تولید شده به واسطه این مؤسسه در بین مردم رواج داشت و محصولات چند رسانه‌ای دیگری با رویکرد دینی تولید می‌شدند. یکی از برنامه‌ها و نرم‌افزار‌های پر مخاطب تبیان، مجموعه نرم‌افزار‌های مشکات بود که بسته و پکیجی برای خانواده است. برنامه مشکات مربوط به حوزه نوجوان و جوان و موضوعات عمومی دیگر نیز وجود داشتند که در نمایشگاه‌های قرآن همان سال‌ها (اوایل سال ۹۰) شایسته تقدیر شدند و توانستند در سپهر فضای مجازی جایگاهی داشته باشند و به نوعی حرکتی بود که ابداعاتی به همراه داشت و می‌توان از آن به عنوان دانشنامه‌ای قرآنی که برای اولین بار منتشر شد، نام برد.
سال‌های بعدتر هم بانک‌های اطلاعاتی این نرم‌افزار استخراج شد و برای دسترسی عموم بر روی وب‌سایت تبیان درج شد. هم‌اکنون اگر به سایت تبیان مراجعه کنید و وارد دامین www.zekr.tebyan.net شوید، محتوا‌های موجود در آنجا، همان محتوایی است که بر روی نرم‌افزار مشکات بوده است. علاوه بر متن قرآن، تراجم مربوطه و دانشنامه‌ای نیز که در نرم‌افزار قرار دارد موجود است. این دانشنامه دارای حدود ۷۱ هزار موضوع اصلی و فرعی قرآن است که کاربر می‌تواند آنها را رصد و استفاده کند. همچنین محتوا‌های مربوط به انواع دوره‌های ترتیل، تجوید، صوت و لحن و موضوعات دیگری نیز وجود دارد و علاقه‌مندان اگر به سایت مذکور مراجعه کنند قادرند به انبوهی از منابع قرآن‌پژوهی دسترسی پیدا کنند که هر سال نیز به‌روزرسانی می‌شود.
طی سال‌های اخیر نیز مجموعه بسیار فاخر و ارزشمندی را بر روی این درگاه بارگذاری کردیم. در جریان هستید که حجت‌الاسلام قرائتی چندین سال قبل، کل قرآن را به صورت صوت و در قالب‌های چند رسانه‌ای تفسیر کردند و هم اکنون به صورت لوح فشرده در دسترس عموم قرار دارد. شیوه کار ایشان در این تفسیر نیز این‌گونه است که در هر جلسه، یک یا چند آیه را توضیح می‌دهند و از آن جایی که تبیان به عنوان یک منبع مرجع شناخته می‌شود، برای تسهیل دسترسی فعالان تولید محتوای قرآنی در فضای مجازی، تفسیر آسان و روان آقای قرائتی که خود ایشان تعبیر تفسیر کپسولی را برای آن به کار برده‌اند و به صورت آیه به آیه تفسیر شده است را استخراج و بر روی سایت تبیان بارگذاری کرده‌ایم.
همچنین ترجمه گویایی که سابق بر این بر روی نرم‌افزار مشکات قرار داشت در این وبگاه بارگذاری شده است و در واقع ترجمه آقایان مکارم و فولادوند است که مورد بازخوانی دو نفر از هنرمندان عرصه گویندگی قرار گرفت. مرحوم اسماعیل قادرپناه، صداپیشه، تصمیم گرفتند کل قرآن را به صورت گویا در اختیار عموم جامعه قرار دهند و وقتی متوجه شدیم ایشان چنین تصمیمی دارند، رایزنی کردیم و مجوز انتشار این اثر را گرفتیم تا به صورت رایگان در اختیار عموم قرار گیرد. هم اکنون این محتوا قابل دسترسی است و در سایت تبیان قرار دارد.
بسته محتوایی جدید دیگری در سال‌های اخیر به‌روزرسانی شده است که مربوط به مجموعه تلاوت‌های مجلسی قرآن است. طی دوره‌هایی، قاریان و مشاهیر مصر تلاوت‌هایی داشته‌اند و برخی در استودیو ضبط شده‌اند و جنبه آموزش دارند و تقریباً ۵ دوره تلاوت از قرای طلایی مصر از جمله مصطفی اسماعیل، عبدالباسط، منشاوی و ... که به صورت آموزشی ضبط شده‌اند وجود دارد. یک فرد علاقه‌مند به قرآن از حدود ۵۰ سال پیش با دستگاه‌های مخصوصی تلاوت‌های رادیو مصر آن زمان را ضبط کرده و مجموعه خود که آرشیو ارزشمند و فاخری بوده است را در اختیار ما قرار داد. این فرد ضمن جمع‌آوری بیش از هزاران تلاوت مجلسی، آنها را به گونه‌ای در کنار هم قرار داده است که از کنار هم قرار گرفتن آنها، یک دوره تلاوت مجلسی کامل از کل قرآن بیرون آمده و با صدای ۵۲ قاری مصری این مجموعه جمع‌آوری شده است. همین محتوا پس از رایزنی بر روی سایت تبیان بارگذاری شد که مسیر دسترسی به آن برای کاربران فراهم است.
طی سال‌های اخیر و همزمان با اوج‌گیری شبکه‌های اجتماعی، صفحه و کانالی را برای تبیان در این شبکه‌ها ایجاد کردیم و تولیداتی هم برای این فضا‌ها داشته‌ایم.
براساس این گزارش، اگر اهل گشت و گذار در میان صفحات و مطالب انبوه فضای مجازی در عرصه تولیدات دینی و قرآنی باشید، احتمالاً صفحه آیه‌گرافی را در شبکه‌های اجتماعی به ویژه اینستاگرام دیده‌اید. این صفحه بیش از ۵ سال پیش کار خود را آغاز کرد، اگرچه فعالیت آن منحصر به قرآن نماند و کمی بعد صفحات دعا و حدیث نیز به واسطه تیم مدیریتی این صفحه ایجاد و راه‌اندازی شد، اما تمرکز اصلی این مجموعه بر روی آیات قرآن است. صفحه آیه‌گرافی در قالب‌های مشخصی مانند پخش صوت‌ها و تصاویر که با آیات قرآن همراه‌اند فعالیت می‌کند و به واسطه ذوق و سلیقه‌ای که در انجام کار در بستر شبکه‌های اجتماعی به کار گرفته شده، توانسته تعداد قابل توجهی از مخاطبان را گرد هم آورد. به گفته حجت‌الاسلام سیدهادی موسوی، طلبه فعال در فضای مجازی و مدیر صفحه آیه‌گرافی، بیشترین مخاطبان این صفحات افرادی با میانگین سنی ۱۵ تا ۳۵ سال هستند.
ایکنا ـ به نظر شما فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوا در این فضا، باید چگونه باشد تا بتوان گفت این بسترها ابزار مناسبی برای معرفی قرآن به جهانیان هستند؟
ایکنا ـ به نظر شما فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوا در این فضا، باید چگونه باشد تا بتوان گفت این بسترها ابزار مناسبی برای معرفی قرآن به جهانیان هستند؟
حجت‌الاسلام سیدهادی موسوی، طلبه فعال در عرصه فضای مجازی و مدیر صفحه آیه‌گرافی: علاقه‌مند کردن یک شخص به قرآن و قرآنی کردن و تبدیل شخصیت یک جوان و یا نوجوان به شخصیتی قرآنی از طریق شبکه‌های اجتماعی امکان‌پذیر نیست. تا آنجا که امکان دارد باید در فضای حقیقی این معرفی پیگیری و علاقه‌مند کردن افراد به قرآن دنبال شود. امکانات و ارتباطات خوب است و در این فضا مخاطبان با ما در ارتباط هستند و پیام‌هایی نیز دریافت می‌کنیم که برای مثال فرد تحت تأثیر محتوای منتشر شده قرار گرفته است، اما این‌ها کافی نیست. باید سیر‌های مطالعاتی و کاربردی وجود داشته باشد؛ اگرچه این ابزار بسیار خوب است و اگر از آن به درستی استفاده نکنیم، قطعاً مورد بازخواست قرار خواهیم گرفت.
حجت‌الاسلام سیدهادی موسوی، طلبه فعال در عرصه فضای مجازی و مدیر صفحه آیه‌گرافی: علاقه‌مند کردن یک شخص به قرآن و قرآنی کردن و تبدیل شخصیت یک جوان و یا نوجوان به شخصیتی قرآنی از طریق شبکه‌های اجتماعی امکان‌پذیر نیست. تا آنجا که امکان دارد باید در فضای حقیقی این معرفی پیگیری و علاقه‌مند کردن افراد به قرآن دنبال شود. امکانات و ارتباطات خوب است و در این فضا مخاطبان با ما در ارتباط هستند و پیام‌هایی نیز دریافت می‌کنیم که برای مثال فرد تحت تأثیر محتوای منتشر شده قرار گرفته است، اما این‌ها کافی نیست. باید سیر‌های مطالعاتی و کاربردی وجود داشته باشد؛ اگرچه این ابزار بسیار خوب است و اگر از آن به درستی استفاده نکنیم، قطعاً مورد بازخواست قرار خواهیم گرفت.
بار مسئولیت در این حیطه سنگین است و تا آنجا که امکان داشته تلاش کرده‌ایم به سمت تولید محصولاتی با این پیش زمینه که قرآن کتاب همه جهانیان و بشر است، برویم. بر همین اساس خروجی‌های هر طرح و فعالیتی در قالب ۹ زبان ترجمه و منتشر می‌شود، اما اولویت اصلی در میان زبان‌های خارجی، زبان انگلیسی است. تقریباً هم از اکثر زبان‌هایی که در کار استفاده می‌کنیم، از مردمانی به همان زبان‌ها، پیام‌هایی دریافت کرده‌ایم. با این حال معتقدیم این فعالیت‌ها، فقط یک مقدمه است و خوب است که اهداف در فضای حقیقی دنبال شود.
ایکنا ـ منابعی که برای تولید محتوا در صفحه آیه‌گرافی و سایر صفحات تحت مدیریت شما مورد استفاده قرار می‌گیرد چیست و مسیر‌های تولید محتوا چگونه است؟
ایکنا ـ منابعی که برای تولید محتوا در صفحه آیه‌گرافی و سایر صفحات تحت مدیریت شما مورد استفاده قرار می‌گیرد چیست و مسیر‌های تولید محتوا چگونه است؟
حجت‌الاسلام موسوی، مدیر صفحه آیه‌گرافی: یک باشگاه هم‌افزایی و هم‌اندیشی متشکل از مخاطبان دغدغه‌مند تولید محتوا تشکیل داده‌ایم که این افراد در سنین مختلف هستند و تقریباً از همه قشری در این باشگاه حضور دارند. منبع اصلی کار ما مشخص است؛ بر روی آیات قرآن کار می‌کنیم، اما اینکه نیاز‌ها در کدام بخش‌ها بیشتر است و کدام آیات می‌تواند پاسخگوی آن نیاز‌ها باشد، توسط افراد حاضر در این باشگاه مورد واکاوی قرار می‌گیرد. از وقتی هم که ایده تشکیل این باشگاه شکل گرفت و کار را با همکاری و همفکری این دوستان آغاز کردیم، با توجه به نمودار‌های موجود در شبکه‌های اجتماعی که آمار‌ها را نشان می‌دهد، متوجه شدیم تأثیر حضور این افراد با سلایق مختلف، خوب بوده است. در این همفکری و تشکیل باشگاه هم‌اندیشی، از نقطه نظرات بانوان نیز استفاده می‌کنیم. بخشی از کار هم با مطالعات روزمره خود بنده انجام می‌شود.
در عین حال، نقش مناسبت‌ها در استخراج محتوا و روند کار بسیار مهم است. برای مثال در ایام شهادت حاج قاسم سلیمانی محتواها با دقت خاصی بارگذاری می‌شد. تنظیمات و خط مشی‌های شبکه‌های اجتماعی مشخص است و اگر آنها را رعایت نکنیم، به راحتی حذف می‌شویم، چراکه همه چیز در این فضا به واسطه وجود ربات‌ها کنترل می‌شود. در کنار این موارد آنچه که اهمیت بیشتری دارد، نیازهاست. مخاطبان ما اکثراً جوان هستند و تلاش ما این است که متناسب با نیاز افراد در این سنین محتوا استخراج شود.
برای مثال وقتی آیه ۲۴ سوره مبارکه انفال که می‌فرماید: «إن الله یَحولُ بَیْنَ المَرءِ وَ قَلبِه» را در قالب یک تصویر که طی فرایندی انتخاب و متن‌نویسی برای آن انجام شده، منتشر و به مخاطب عرضه کرده‌ایم، شاهد اثرگذاری آن بر مخاطب بودیم.
حجت‌الاسلام موسوی، مدیر صفحه آیه‌گرافی: یک باشگاه هم‌افزایی و هم‌اندیشی متشکل از مخاطبان دغدغه‌مند تولید محتوا تشکیل داده‌ایم که این افراد در سنین مختلف هستند و تقریباً از همه قشری در این باشگاه حضور دارند. منبع اصلی کار ما مشخص است؛ بر روی آیات قرآن کار می‌کنیم، اما اینکه نیاز‌ها در کدام بخش‌ها بیشتر است و کدام آیات می‌تواند پاسخگوی آن نیاز‌ها باشد، توسط افراد حاضر در این باشگاه مورد واکاوی قرار می‌گیرد. از وقتی هم که ایده تشکیل این باشگاه شکل گرفت و کار را با همکاری و همفکری این دوستان آغاز کردیم، با توجه به نمودار‌های موجود در شبکه‌های اجتماعی که آمار‌ها را نشان می‌دهد، متوجه شدیم تأثیر حضور این افراد با سلایق مختلف، خوب بوده است. در این همفکری و تشکیل باشگاه هم‌اندیشی، از نقطه نظرات بانوان نیز استفاده می‌کنیم. بخشی از کار هم با مطالعات روزمره خود بنده انجام می‌شود.
در عین حال، نقش مناسبت‌ها در استخراج محتوا و روند کار بسیار مهم است. برای مثال در ایام شهادت حاج قاسم سلیمانی محتواها با دقت خاصی بارگذاری می‌شد. تنظیمات و خط مشی‌های شبکه‌های اجتماعی مشخص است و اگر آنها را رعایت نکنیم، به راحتی حذف می‌شویم، چراکه همه چیز در این فضا به واسطه وجود ربات‌ها کنترل می‌شود. در کنار این موارد آنچه که اهمیت بیشتری دارد، نیازهاست. مخاطبان ما اکثراً جوان هستند و تلاش ما این است که متناسب با نیاز افراد در این سنین محتوا استخراج شود.
برای مثال وقتی آیه ۲۴ سوره مبارکه انفال که می‌فرماید: «إن الله یَحولُ بَیْنَ المَرءِ وَ قَلبِه» را در قالب یک تصویر که طی فرایندی انتخاب و متن‌نویسی برای آن انجام شده، منتشر و به مخاطب عرضه کرده‌ایم، شاهد اثرگذاری آن بر مخاطب بودیم.
ایکنا ـ آیا به کارگیری شیوه‌ها و روش‌های فعلی در زمینه تولید محتوای دینی و قرآنی جذاب و مخاطب‌پسند است؟
ایکنا ـ آیا به کارگیری شیوه‌ها و روش‌های فعلی در زمینه تولید محتوای دینی و قرآنی جذاب و مخاطب‌پسند است؟
ابوالقاسم شکوری: در یک وضعیت جنگ بین پلتفرم‌ها قرار داریم. یک زمانی همین که صاحبان رسانه‌ای، محتوای غنی تولید می‌کردند، کافی بود و فقط با یک پرداخت هنرمندانه و انتشار محتوا در فضای مجازی، مخاطب جذب می‌شد. اما حالا زمین بازی تغییر کرده است و در رسانه‌ای هر چقدر هم محتوا غنی باشد، نمی‌توان مطمئن بود که این محتوا به دست گروه هدف می‌رسد یا خیر! چه بسا در بسیاری از موارد، محتوا‌های خوب و ارزشمندی تولید می‌شود، اما به دست مخاطب خود نمی‌رسد، چراکه امروز پلتفرم‌ها به عنوان سکو‌های انتشار به محتواها جهت می‌دهند. افرادی که متناسب با رشد فزاینده تکنولوژی، خود را به روز نکردند از این غافله عقب ماندند.
حقیقت این است که نطفه محتوا در رحم پلتفرم منعقد می‌شود، این تعبیری است که یکی از مدیران فنی تبیان به کار برد و حرف جالبی بود. برای مثال پلتفرمی مانند اینستاگرام مکانیزم‌هایی دارد و سازوکاری برای آن طراحی شده که در راستای جهت دادن به محتواست. مکانیزم‌ها و سازوکار‌ها لزوماً به نفع ما نیست و در ماجرای شهادت سردار سلیمانی، صفحات تحت تأثیر این سازوکار دستخوش تغییرات و حذفیات و از دسترس خارج شدند. اگرچه در کمال تأسف این‌ها سویه‌های بد رسانه‌ای از طرف صاحبان این شبکه‌هاست، اما طبق فرمایش رهبری باید در زمین دشمن و با قاعده خود آنها فعالیت کرد. به معنای دقیق‌تر باید فضا و محدودیت‌ها و ظرفیت‌ها را بشناسیم تا بتوانیم از ظرفیت‌ها نهایت بهره‌برداری را داشته باشیم.
طبق تحقیقاتی در زمینه فعالیت در شبکه‌های اجتماعی، برای جذب مخاطب در این شبکه‌ها فقط ۴ ثانیه فرصت وجود دارد. همزمان با انتشار محتوا در میان انبوهی از محتوا‌های دیگر که در معرض دید کاربر قرار می‌گیرد، شما فقط ۴ ثانیه فرصت دارید که مخاطب را برای محتوای منتشر شده جذب و وادار به واکنش کنید. در چنین فرایندی متوجه شده‌ایم که فضا به شدت رقابتی است و کسی در این فضا می‌تواند موفق عمل کند که در تولید محتوا و شیوه پرداخت دست برتر داشته باشد. کاری که صفحه آیه‌گرافی انجام داده است، همین است و آقای موسوی به عنوان یک مبلغ دینی به همه این شاخصه‌ها توجه کرده است، فضا را شناخته و نیاز مخاطب را دریافته و پرداخت هنرمندانه‌ای نیز به موضوع داشته است.
در عین حال، حوزه فعالیتی تبیان بسیار گسترده‌تر است و پس از تغییر و تحولات در سطح کلان سازمان تبلیغات اسلامی، رویکرد جدیدی به صورت تحولی در مؤسسه به وجود آمد و شعار مجموعه از «رسانه زندگی» به «دستیاری زندگی»، تغییر پیدا کرد و این مجموعه تلاش دارد در کنار رسانه‌ای در خدمت مردم بودن، در زمینه گره‌گشایی از مشکلات گام بردارد، لذا به دنبال انتشار محتوا‌های کاربردی و عینی است.
ابوالقاسم شکوری: در یک وضعیت جنگ بین پلتفرم‌ها قرار داریم. یک زمانی همین که صاحبان رسانه‌ای، محتوای غنی تولید می‌کردند، کافی بود و فقط با یک پرداخت هنرمندانه و انتشار محتوا در فضای مجازی، مخاطب جذب می‌شد. اما حالا زمین بازی تغییر کرده است و در رسانه‌ای هر چقدر هم محتوا غنی باشد، نمی‌توان مطمئن بود که این محتوا به دست گروه هدف می‌رسد یا خیر! چه بسا در بسیاری از موارد، محتوا‌های خوب و ارزشمندی تولید می‌شود، اما به دست مخاطب خود نمی‌رسد، چراکه امروز پلتفرم‌ها به عنوان سکو‌های انتشار به محتواها جهت می‌دهند. افرادی که متناسب با رشد فزاینده تکنولوژی، خود را به روز نکردند از این غافله عقب ماندند.
حقیقت این است که نطفه محتوا در رحم پلتفرم منعقد می‌شود، این تعبیری است که یکی از مدیران فنی تبیان به کار برد و حرف جالبی بود. برای مثال پلتفرمی مانند اینستاگرام مکانیزم‌هایی دارد و سازوکاری برای آن طراحی شده که در راستای جهت دادن به محتواست. مکانیزم‌ها و سازوکار‌ها لزوماً به نفع ما نیست و در ماجرای شهادت سردار سلیمانی، صفحات تحت تأثیر این سازوکار دستخوش تغییرات و حذفیات و از دسترس خارج شدند. اگرچه در کمال تأسف این‌ها سویه‌های بد رسانه‌ای از طرف صاحبان این شبکه‌هاست، اما طبق فرمایش رهبری باید در زمین دشمن و با قاعده خود آنها فعالیت کرد. به معنای دقیق‌تر باید فضا و محدودیت‌ها و ظرفیت‌ها را بشناسیم تا بتوانیم از ظرفیت‌ها نهایت بهره‌برداری را داشته باشیم.
طبق تحقیقاتی در زمینه فعالیت در شبکه‌های اجتماعی، برای جذب مخاطب در این شبکه‌ها فقط ۴ ثانیه فرصت وجود دارد. همزمان با انتشار محتوا در میان انبوهی از محتوا‌های دیگر که در معرض دید کاربر قرار می‌گیرد، شما فقط ۴ ثانیه فرصت دارید که مخاطب را برای محتوای منتشر شده جذب و وادار به واکنش کنید. در چنین فرایندی متوجه شده‌ایم که فضا به شدت رقابتی است و کسی در این فضا می‌تواند موفق عمل کند که در تولید محتوا و شیوه پرداخت دست برتر داشته باشد. کاری که صفحه آیه‌گرافی انجام داده است، همین است و آقای موسوی به عنوان یک مبلغ دینی به همه این شاخصه‌ها توجه کرده است، فضا را شناخته و نیاز مخاطب را دریافته و پرداخت هنرمندانه‌ای نیز به موضوع داشته است.
در عین حال، حوزه فعالیتی تبیان بسیار گسترده‌تر است و پس از تغییر و تحولات در سطح کلان سازمان تبلیغات اسلامی، رویکرد جدیدی به صورت تحولی در مؤسسه به وجود آمد و شعار مجموعه از «رسانه زندگی» به «دستیاری زندگی»، تغییر پیدا کرد و این مجموعه تلاش دارد در کنار رسانه‌ای در خدمت مردم بودن، در زمینه گره‌گشایی از مشکلات گام بردارد، لذا به دنبال انتشار محتوا‌های کاربردی و عینی است.
ایکنا ـ فرایند تولید محتوا در تبیان طی چه مراحلی انجام می‌پذیرد؟
ایکنا ـ فرایند تولید محتوا در تبیان طی چه مراحلی انجام می‌پذیرد؟
ابوالقاسم شکوری: در ابتدا مرحله مخاطب‌شناسی و نیازسنجی است. پس از شناخت مخاطب، نیاز‌های او بررسی می‌شود، ممکن است مخاطب چند نوع نیاز داشته باشد، یک وقت نیاز به آگاهی دارد و بنابراین برای تبیین و روشنگری مخاطب محتوا تولید می‌شود، گاهی مخاطب نیاز دارد مهارتی را فراگیرد و گاهی نیاز به سرگرمی دارد. بعضی اوقات نیز نیاز مخاطب به محتوا از جنس اقناع و یا تحلیل است، همان‌طور که می‌دانید زمان زیادی تا انتخابات ریاست جمهوری نداریم و در روز‌های منتهی به انتخابات، این محتواها ارزش بیشتری پیدا می‌کند. در این فرایند، شبکه‌ای از نیاز‌های مخاطب را استخراج می‌کنیم که برای تولید محتوا مورد استفاده قرار گیرد. در واقع، به ترتیب مراحل مخاطب‌شناسی، نیازسنجی و سپس مسئله‌یابی در فرایند تولید محتوا طی می‌شود که اتفاقاً پاشنه آشیل تولیدکننده‌های محتوا این است که مستقیماً بدون طی دو مرحله نخست، به سراغ مسئله‌یابی می‌روند و می‌خواهند برای آن پاسخ و محتوایی تولید کنند. این شیوه غلط است، به این دلیل که مسئله کلی، موضوعی نامتعین و مبهم است و تا زمانی که آن را به مسائل خردتر تبدیل نکنیم به پاسخ صحیح دست پیدا نخواهیم کرد.
ابوالقاسم شکوری: در ابتدا مرحله مخاطب‌شناسی و نیازسنجی است. پس از شناخت مخاطب، نیاز‌های او بررسی می‌شود، ممکن است مخاطب چند نوع نیاز داشته باشد، یک وقت نیاز به آگاهی دارد و بنابراین برای تبیین و روشنگری مخاطب محتوا تولید می‌شود، گاهی مخاطب نیاز دارد مهارتی را فراگیرد و گاهی نیاز به سرگرمی دارد. بعضی اوقات نیز نیاز مخاطب به محتوا از جنس اقناع و یا تحلیل است، همان‌طور که می‌دانید زمان زیادی تا انتخابات ریاست جمهوری نداریم و در روز‌های منتهی به انتخابات، این محتواها ارزش بیشتری پیدا می‌کند. در این فرایند، شبکه‌ای از نیاز‌های مخاطب را استخراج می‌کنیم که برای تولید محتوا مورد استفاده قرار گیرد. در واقع، به ترتیب مراحل مخاطب‌شناسی، نیازسنجی و سپس مسئله‌یابی در فرایند تولید محتوا طی می‌شود که اتفاقاً پاشنه آشیل تولیدکننده‌های محتوا این است که مستقیماً بدون طی دو مرحله نخست، به سراغ مسئله‌یابی می‌روند و می‌خواهند برای آن پاسخ و محتوایی تولید کنند. این شیوه غلط است، به این دلیل که مسئله کلی، موضوعی نامتعین و مبهم است و تا زمانی که آن را به مسائل خردتر تبدیل نکنیم به پاسخ صحیح دست پیدا نخواهیم کرد.
کاری که در تبیان انجام می‌پذیرد، طبق فرایند سه‌مرحله‌ای مخاطب‌شناسی، نیازسنجی و مسئله‌یابی است. برای مثال اگر مشکل اعتیاد در جامعه وجود دارد، با روش‌هایی مانند تحلیل آثار آن، می‌توان این مشکل را به مسئله‌ای تبدیل کرد و نسبت آن را با سایر عوامل مورد سنجش قرار داد. در این صورت یک مسئله کلی، به چند مسئله خردتر تبدیل می‌شود و هر کدام تحلیل و پاسخ‌های خود را خواهند داشت. پس از این مرحله باید پلتفرم مناسبی برای انتشار محتوا‌های مربوطه یافت و متناسب با استاندارد‌های شبکه و پلتفرم، قالب و فرم محتوا را تبیین کرد. این فرایند مربوط به پیش تولید محتواست.
ایکنا ـ مکانیزم عملکرد پلتفرمی مانند اینستاگرام در مناسبت‌ها و رویداد‌های مختلف، منجر به حذف صفحات ایرانی‌ها شد که اقدامی غیرقانونی بوده است. با این حال بهترین شیوه یا روش‌های مقابله با چنین اقدامات غیرقانونی با توجه به اینکه بستر‌های مشابهی هم در داخل نداریم، چیست؟
ایکنا ـ مکانیزم عملکرد پلتفرمی مانند اینستاگرام در مناسبت‌ها و رویداد‌های مختلف، منجر به حذف صفحات ایرانی‌ها شد که اقدامی غیرقانونی بوده است. با این حال بهترین شیوه یا روش‌های مقابله با چنین اقدامات غیرقانونی با توجه به اینکه بستر‌های مشابهی هم در داخل نداریم، چیست؟
حجت‌الاسلام موسوی: در همین سال‌های گذشته که شبکه‌های اجتماعی بومی و توسعه یافته در داخل کشورمان فعالیت خود را آغاز کرده بودند، بسیاری به ما می‌گفتند شما در زمین دشمن بازی می‌کنید! و یا اینکه چرا برای مثال عکس‌های سردار شهید سلیمانی را منتشر نمی‌کنید؟ این حرف‌ها را دائما می‌شنیدیم. در اینکه فعالیت در چنین فضا‌هایی جنگ است، شکی نیست، اما آیا در یک جنگ در فضای حقیقی این اتفاق نمی‌افتد که نیرویی از نیرو‌های خودی بخواهد وارد زمین دشمن شود و به نفع جبهه خود اقدامی کند؟ و یا برای مثال نیروی نفوذی ما وقتی وارد پادگان دشمن می‌شود آیا منطقی است که آنجا و وسط میدان آن زمین به طور مستقیم به نفع خود و بر علیه دشمن شعار دهد؟ فضای اینستاگرام هم همین‌طور است. ما نفوذی هستیم و باید احتیاط کنیم. اینستاگرام زمین ما نیست؛ لذا اگر عشق و ارادت خود را هم می‌خواهیم نشان دهیم، نباید به شیوه‌های مرسوم عمل کنیم که بعدتر به حذف صفحه و محتوایمان افتخار کنیم. حتماً دیده‌اید برخی در ابتدای صفحه خود نوشته‌اند: به عشق سردار این سومین صفحه‌ای است که دایر می‌کنم و مجدد همان اتفاق می‌افتد و دوباره با صفحه‌ای جدید، مطلبی منتشر می‌کند که این چهارمین صفحه است و همین‌طور ادامه پیدا می‌کند؛ پنجمین صفحه و....؛ فعالیت در این فضا باید قاعده‌مند باشد.
داخل این پلتفرم محتوا باید متناسب با مکانیزم‌های خود آن برنامه انتشار یابد. در موضوع سردار ما در همه صفحاتمان مطالب مرتبط با این رخداد را منتشر کردیم، ولی پلتفرم اینستاگرام نتوانست هیچ اشکالی به مطالب وارد کند. محتواها مرتبط با شهادت سردار بود، به گونه‌ای که مخاطب منظور را متوجه می‌شد، اما ربات اینستاگرام این را تشخیص نمی‌داد. این دقت‌ها برای فعالیت و حضور مستمر در این فضا نیاز است. با این حال، امیدواریم شبکه‌ها و بستر‌های داخلی آن قدر رشد داشته باشند که بتوان فعالیت‌ها را در بستر‌های بومی توسعه داد، اما در حال حاضر متأسفانه بدون تعارف باید بگوییم که شبکه اجتماعی بومی قوی نداریم. در پلتفرم‌های موجود و شبکه‌ای که شباهت زیادی به تلگرام دارد نیز فعالیت داشته‌ایم و کانالی راه‌اندازی کردیم، اما پس از مدتی متوجه شدیم که محتوا‌های قبلی در دسترس نیست و این شبکه حتی بدیهی‌ترین و ساده‌ترین ابزار و امکانات یک شبکه اجتماعی را هم دارا نبود. ان‌شاءالله روزی فرا برسد که نیاز به حضور در شبکه‌های غیربومی نداشته باشیم.
حجت‌الاسلام موسوی: در همین سال‌های گذشته که شبکه‌های اجتماعی بومی و توسعه یافته در داخل کشورمان فعالیت خود را آغاز کرده بودند، بسیاری به ما می‌گفتند شما در زمین دشمن بازی می‌کنید! و یا اینکه چرا برای مثال عکس‌های سردار شهید سلیمانی را منتشر نمی‌کنید؟ این حرف‌ها را دائما می‌شنیدیم. در اینکه فعالیت در چنین فضا‌هایی جنگ است، شکی نیست، اما آیا در یک جنگ در فضای حقیقی این اتفاق نمی‌افتد که نیرویی از نیرو‌های خودی بخواهد وارد زمین دشمن شود و به نفع جبهه خود اقدامی کند؟ و یا برای مثال نیروی نفوذی ما وقتی وارد پادگان دشمن می‌شود آیا منطقی است که آنجا و وسط میدان آن زمین به طور مستقیم به نفع خود و بر علیه دشمن شعار دهد؟ فضای اینستاگرام هم همین‌طور است. ما نفوذی هستیم و باید احتیاط کنیم. اینستاگرام زمین ما نیست؛ لذا اگر عشق و ارادت خود را هم می‌خواهیم نشان دهیم، نباید به شیوه‌های مرسوم عمل کنیم که بعدتر به حذف صفحه و محتوایمان افتخار کنیم. حتماً دیده‌اید برخی در ابتدای صفحه خود نوشته‌اند: به عشق سردار این سومین صفحه‌ای است که دایر می‌کنم و مجدد همان اتفاق می‌افتد و دوباره با صفحه‌ای جدید، مطلبی منتشر می‌کند که این چهارمین صفحه است و همین‌طور ادامه پیدا می‌کند؛ پنجمین صفحه و....؛ فعالیت در این فضا باید قاعده‌مند باشد.
داخل این پلتفرم محتوا باید متناسب با مکانیزم‌های خود آن برنامه انتشار یابد. در موضوع سردار ما در همه صفحاتمان مطالب مرتبط با این رخداد را منتشر کردیم، ولی پلتفرم اینستاگرام نتوانست هیچ اشکالی به مطالب وارد کند. محتواها مرتبط با شهادت سردار بود، به گونه‌ای که مخاطب منظور را متوجه می‌شد، اما ربات اینستاگرام این را تشخیص نمی‌داد. این دقت‌ها برای فعالیت و حضور مستمر در این فضا نیاز است. با این حال، امیدواریم شبکه‌ها و بستر‌های داخلی آن قدر رشد داشته باشند که بتوان فعالیت‌ها را در بستر‌های بومی توسعه داد، اما در حال حاضر متأسفانه بدون تعارف باید بگوییم که شبکه اجتماعی بومی قوی نداریم. در پلتفرم‌های موجود و شبکه‌ای که شباهت زیادی به تلگرام دارد نیز فعالیت داشته‌ایم و کانالی راه‌اندازی کردیم، اما پس از مدتی متوجه شدیم که محتوا‌های قبلی در دسترس نیست و این شبکه حتی بدیهی‌ترین و ساده‌ترین ابزار و امکانات یک شبکه اجتماعی را هم دارا نبود. ان‌شاءالله روزی فرا برسد که نیاز به حضور در شبکه‌های غیربومی نداشته باشیم.
ایکنا ـ مهمترین چالش‌ها و مشکلات که در عرصه تولید محتوای دینی و قرآنی در فضای مجازی و بستر پلتفرم‌ها مشاهده کرده‌اید چه بوده است؟
ایکنا ـ مهمترین چالش‌ها و مشکلات که در عرصه تولید محتوای دینی و قرآنی در فضای مجازی و بستر پلتفرم‌ها مشاهده کرده‌اید چه بوده است؟
ابوالقاسم شکوری: در زمینه تولید محتوا مؤسسات متعددی وجود دارد و بنابراین شاهد موازی کاری‌هایی در این عرصه هستیم. علاوه بر این مسئله، محتواها نیز به شکلی حرفه‌ای تولید نمی‌شوند. اگر نگاهی به بازار‌های فروش محصولات قرآنی بیندازید، با انبوهی از اپلیکیشن‌ها مواجه می‌شوید که بالای ۹۰ درصد این محتوا‌های تکراری ارائه می‌دهند. در واقع محتوا را از چند سایت مرجع استخراج کرده و بدون هیچ ابتکار عملی، برنامه‌ای را ایجاد و راه‌اندازی و در آن جای داده‌اند. این روش منجر به جذب مخاطب نمی‌شود.
در کنار این موارد، حرکت نکردن بر لبه تکنولوژی، آفت دیگری است که متأسفانه دامان برخی از مؤسسات و سازمان‌های قرآنی را گرفته است و دست برتر در حیطه تولید و انتشار محتوا با آنها نیست. در همان مدت زمانی که تلگرام قابلیت ایجاد کانال را به برنامه اضافه کرد بسیاری از افرادی که در فضای مجازی به صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کردند اقدام به ایجاد کانال کردند که برخی از آنها اکنون مخاطبان میلیونی دارند. در حال حاضر اگر مجموعه‌ای بخواهد کار فرهنگی را کلید بزند باید یک فرایند طولانی مدت را طی کند تا بتواند درصدی از مخاطب آن صفحات با مخاطبان بی‌شمار را جذب کند. اگر بر لبه تکنولوژی حرکت کنیم حضور به موقع خواهیم داشت.
ابوالقاسم شکوری: در زمینه تولید محتوا مؤسسات متعددی وجود دارد و بنابراین شاهد موازی کاری‌هایی در این عرصه هستیم. علاوه بر این مسئله، محتواها نیز به شکلی حرفه‌ای تولید نمی‌شوند. اگر نگاهی به بازار‌های فروش محصولات قرآنی بیندازید، با انبوهی از اپلیکیشن‌ها مواجه می‌شوید که بالای ۹۰ درصد این محتوا‌های تکراری ارائه می‌دهند. در واقع محتوا را از چند سایت مرجع استخراج کرده و بدون هیچ ابتکار عملی، برنامه‌ای را ایجاد و راه‌اندازی و در آن جای داده‌اند. این روش منجر به جذب مخاطب نمی‌شود.
در کنار این موارد، حرکت نکردن بر لبه تکنولوژی، آفت دیگری است که متأسفانه دامان برخی از مؤسسات و سازمان‌های قرآنی را گرفته است و دست برتر در حیطه تولید و انتشار محتوا با آنها نیست. در همان مدت زمانی که تلگرام قابلیت ایجاد کانال را به برنامه اضافه کرد بسیاری از افرادی که در فضای مجازی به صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کردند اقدام به ایجاد کانال کردند که برخی از آنها اکنون مخاطبان میلیونی دارند. در حال حاضر اگر مجموعه‌ای بخواهد کار فرهنگی را کلید بزند باید یک فرایند طولانی مدت را طی کند تا بتواند درصدی از مخاطب آن صفحات با مخاطبان بی‌شمار را جذب کند. اگر بر لبه تکنولوژی حرکت کنیم حضور به موقع خواهیم داشت.
مسئله و مشکل دیگر، بکر نبودن محتواهاست. یکی از شاخصه‌های اصلی غنای محتوا، دستِ اول بودن آن است. اگر محتوایی تولید می‌کنیم که دیگران هم آن را تولید می‌کنند، چه ضرورتی دارد مخاطب به سراغ ما بیاید؟
در سال ۹۶ شاهد اتفاق خوبی بودیم و آن راه‌اندازی پورتالی در تبیان به منظور نشر آثار و دستاورد‌های علمی به جا مانده از مرحوم علامه طباطبایی بود، موضوعی که تا پیش از آن اقدامی درباره آن صورت نگرفته بود. خوشبختانه این پورتال راه‌اندازی شد و آیت‌الله جوادی‌آملی نیز از آن رونمایی کردند. برای عملکرد بهتر این پورتال دریافتیم که خوب است چند دستاورد ویژه داشته باشد و آن بارگذاری حدود ۱۱ فایل صوتی از مرحوم علامه طباطبایی بود که برای اولین بار منتشر می‌شد. این فایل‌ها حتی پیش از آن از طریق صداوسیما در سالگرد رحلت ایشان هم منتشر نشده بود. این اقدامات که بکر هستند و یا با پرداخت هنرمندانه همراهند، قطعاً بیشتر از محتوای تکراری منشا اثر خواهند بود.
حجت‌الاسلام موسوی: ابتدا لازم است یادآوری کنم که جنس فعالیت ما در بستر شبکه اجتماعی و حول یک موضوع خاص و آن قرآن است، لذا با تبیان که فعالیت گسترده‌تری دارد، متفاوت است. در عین حال، یکی از مشکلاتی که در طی مسیر فعالیت شاهد بودیم ایراداتی بوده که به ما در زمینه انتخاب آیات وارد کرده‌اند. گاهی به ما می‌گویند چرا فلان آیه را انتخاب کرده‌اید و یا مثلاً به سمت آیات خاصی مانند آیات رحمانی می‌روید؟ حال آنکه ادبیات خود قرآن در ابتدا لطیف‌تر است و در آیات بعدی یک مقدار لحن جدی‌تر می‌شود، دلیل آن هم تغییر استراتژی دشمن بوده است. بعضاً مخاطب تعجب می‌کند که آیا این سخن، آیه قرآن است؟
مسئله دیگر لزوم ورود افرادی به این فضا با مطالعات دینی و قرآنی و دارای پیش زمینه علمی و در عین حال دغدغه‌مند است. بدون این شرایط کار خروجی خوبی نخواهد داشت. گاهاً دیده می‌شود کسانی که سابقه دارند، افراد دغدغه‌مندی نیستند و یا اگر دغدغه‌مند هستند، به ابزار و امکانات تسلط ندارند. وقتی طلبه مسلط به ابزار نباشد، کارگردان و مستندساز و گرافیست نباشد، محتوای دینی ناب و فاخر تولید نمی‌شود؛ لذا از این عزیزان می‌خواهیم وقت بگذارند، اگر چه زمان زیادی صرف نمی‌شود تا بخواهند با این ابزار و بسترها آشنا شوند.
در سال ۹۶ شاهد اتفاق خوبی بودیم و آن راه‌اندازی پورتالی در تبیان به منظور نشر آثار و دستاورد‌های علمی به جا مانده از مرحوم علامه طباطبایی بود، موضوعی که تا پیش از آن اقدامی درباره آن صورت نگرفته بود. خوشبختانه این پورتال راه‌اندازی شد و آیت‌الله جوادی‌آملی نیز از آن رونمایی کردند. برای عملکرد بهتر این پورتال دریافتیم که خوب است چند دستاورد ویژه داشته باشد و آن بارگذاری حدود ۱۱ فایل صوتی از مرحوم علامه طباطبایی بود که برای اولین بار منتشر می‌شد. این فایل‌ها حتی پیش از آن از طریق صداوسیما در سالگرد رحلت ایشان هم منتشر نشده بود. این اقدامات که بکر هستند و یا با پرداخت هنرمندانه همراهند، قطعاً بیشتر از محتوای تکراری منشا اثر خواهند بود.
حجت‌الاسلام موسوی: ابتدا لازم است یادآوری کنم که جنس فعالیت ما در بستر شبکه اجتماعی و حول یک موضوع خاص و آن قرآن است، لذا با تبیان که فعالیت گسترده‌تری دارد، متفاوت است. در عین حال، یکی از مشکلاتی که در طی مسیر فعالیت شاهد بودیم ایراداتی بوده که به ما در زمینه انتخاب آیات وارد کرده‌اند. گاهی به ما می‌گویند چرا فلان آیه را انتخاب کرده‌اید و یا مثلاً به سمت آیات خاصی مانند آیات رحمانی می‌روید؟ حال آنکه ادبیات خود قرآن در ابتدا لطیف‌تر است و در آیات بعدی یک مقدار لحن جدی‌تر می‌شود، دلیل آن هم تغییر استراتژی دشمن بوده است. بعضاً مخاطب تعجب می‌کند که آیا این سخن، آیه قرآن است؟
مسئله دیگر لزوم ورود افرادی به این فضا با مطالعات دینی و قرآنی و دارای پیش زمینه علمی و در عین حال دغدغه‌مند است. بدون این شرایط کار خروجی خوبی نخواهد داشت. گاهاً دیده می‌شود کسانی که سابقه دارند، افراد دغدغه‌مندی نیستند و یا اگر دغدغه‌مند هستند، به ابزار و امکانات تسلط ندارند. وقتی طلبه مسلط به ابزار نباشد، کارگردان و مستندساز و گرافیست نباشد، محتوای دینی ناب و فاخر تولید نمی‌شود؛ لذا از این عزیزان می‌خواهیم وقت بگذارند، اگر چه زمان زیادی صرف نمی‌شود تا بخواهند با این ابزار و بسترها آشنا شوند.
ایکنا ـ اگر نکته‌ای از نقطه نظراتتان باقی مانده، بفرمایید ...
ایکنا ـ اگر نکته‌ای از نقطه نظراتتان باقی مانده، بفرمایید ...
ابوالقاسم شکوری: بر روح اشتراک جمعی تأکید می‌کنم، هم‌افزایی و تشریک مساعی بین مؤسسات قرآنی بسیار پایین است. این مرحله پس از تولید محتوا، مهمترین چالش حال حاضر در تولید محتوای دینی است. در ماه مبارک رمضان شبکه قرآن محتوای فاخری را تولید کرد تحت عنوان «با مفاخر» که در نوع خود بی‌سابقه بود و با استفاده از تکنولوژی روز محتوایی جهت معرفی مشاهیر و قاریان جهان اسلام تولید کرده‌اند. شایسته بود که این محتوا با هم‌افزایی سایر رسانه‌ها عمومی شود. اگر بستر انتشار گسترده این برنامه فراهم شود، این طرح مخاطب خود را پیدا خواهد کرد. نکته دیگر اینکه گاهی دوستان تولید محتوا دارند، اما آن را در بستر‌هایی قرار می‌دهند که قابل دسترس همه مخاطبان نیست. عموم مخاطبان مذهبی به حکم فیلتر بودن یوتیوب آنجا نمی‌روند، لذا اگر با این نگاه که برای مخاطب خاص و صرفاً قرآنی است، محتوا طراحی و تولید شود به جامعه هدف دست پیدا نمی‌کند. بنابراین، تمام محتواها باید استاندارد‌های نوآوری، دسترس‌پذیری، قابلیت ذخیره، نو و بکر بودن و ایجاز و اصالت و صحت محتوا و ... را دارا باشند.
حجت‌الاسلام موسوی: می‌خواهم به دوستانی که در بستر پلتفرم‌های بومی فعالیت می‌کنند بگویم که در حباب هستند. داخل این بسترها فقط جمعیت مذهبی حضور دارند و باید این را بپذیریم که لازم است از این حباب بیرون بیاییم. حضور این افراد در فضایی مانند اینستاگرام هم شبیه به دورهمی مذهبی بوده و مخاطبان آنها هم همین افراد هستند.
رسالت ما فراتر از حضور در چنین حبابی است؛ اگرچه افراد دغدغه‌مندی هم در این فضا حضور دارند. از افراد علاقه‌مند و دغدغه‌مند به فعالیت در عرصه تولید محتوای دینی در فضای مجازی می‌خواهم به هیچ عنوان سمت مؤسسات و سازمان‌ها برای حمایت نروند. تجربه شخصی من این است که تا حد امکان کار باید به صورت شخصی پیش برود و تجربه‌های مختلف و متعدد را وارد کار نکرد، در غیر این صورت کیفیت کار پایین می‌آید و یا کاملاً متوقف می‌شود.
ابوالقاسم شکوری: بر روح اشتراک جمعی تأکید می‌کنم، هم‌افزایی و تشریک مساعی بین مؤسسات قرآنی بسیار پایین است. این مرحله پس از تولید محتوا، مهمترین چالش حال حاضر در تولید محتوای دینی است. در ماه مبارک رمضان شبکه قرآن محتوای فاخری را تولید کرد تحت عنوان «با مفاخر» که در نوع خود بی‌سابقه بود و با استفاده از تکنولوژی روز محتوایی جهت معرفی مشاهیر و قاریان جهان اسلام تولید کرده‌اند. شایسته بود که این محتوا با هم‌افزایی سایر رسانه‌ها عمومی شود. اگر بستر انتشار گسترده این برنامه فراهم شود، این طرح مخاطب خود را پیدا خواهد کرد. نکته دیگر اینکه گاهی دوستان تولید محتوا دارند، اما آن را در بستر‌هایی قرار می‌دهند که قابل دسترس همه مخاطبان نیست. عموم مخاطبان مذهبی به حکم فیلتر بودن یوتیوب آنجا نمی‌روند، لذا اگر با این نگاه که برای مخاطب خاص و صرفاً قرآنی است، محتوا طراحی و تولید شود به جامعه هدف دست پیدا نمی‌کند. بنابراین، تمام محتواها باید استاندارد‌های نوآوری، دسترس‌پذیری، قابلیت ذخیره، نو و بکر بودن و ایجاز و اصالت و صحت محتوا و ... را دارا باشند.
حجت‌الاسلام موسوی: می‌خواهم به دوستانی که در بستر پلتفرم‌های بومی فعالیت می‌کنند بگویم که در حباب هستند. داخل این بسترها فقط جمعیت مذهبی حضور دارند و باید این را بپذیریم که لازم است از این حباب بیرون بیاییم. حضور این افراد در فضایی مانند اینستاگرام هم شبیه به دورهمی مذهبی بوده و مخاطبان آنها هم همین افراد هستند.
رسالت ما فراتر از حضور در چنین حبابی است؛ اگرچه افراد دغدغه‌مندی هم در این فضا حضور دارند. از افراد علاقه‌مند و دغدغه‌مند به فعالیت در عرصه تولید محتوای دینی در فضای مجازی می‌خواهم به هیچ عنوان سمت مؤسسات و سازمان‌ها برای حمایت نروند. تجربه شخصی من این است که تا حد امکان کار باید به صورت شخصی پیش برود و تجربه‌های مختلف و متعدد را وارد کار نکرد، در غیر این صورت کیفیت کار پایین می‌آید و یا کاملاً متوقف می‌شود.
مطالب مرتبط
