فصلنامه «روان شناسی و دین» در پله 47

به گزارش ایکنا؛ در این شماره از فصلنامه «روان شناسی و دین»، مقالاتی با عناوین «نقش واسطه ای راهبرد تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین توکل به خدا و سرسختی روان شناختی» نوشته قوام ملتفت، ناصر نوشادی و فاطمه رفیعی‌منش؛ «ساخت پرسش نامه اولیه شجاعت بر اساس منابع اسلامی» تالیف مصطفی خوشخرام، محمدرضا احمدی و حمید رفیعی‌هنر؛ «اثربخشی آموزش مثبت اندیشی مبتنی بر آموزه های دینی بر سازگاری زناشویی، تاب آوری و کیفیت زندگی زوجین» به قلم سیدمرتضی احمدی‌تبار، بهنام مکوندی و منصور سودانی؛ «روابط بین فردی درون خانواده و دینداری نوجوانان: ارائه یک مدل ساختاری» تالیف محمد خدایاری‌فرد، باقر غباری بناب، الهه حجازی و رامین هاشمی‌گشنیگانی؛ «مقایسه رضایت از زندگی، امید و عملکرد تحصیلی دانش آموزان مرتبط و غیرمرتبط با جنس مخالف» تالیف محمد زارعی توپخانه، سیده خدیجه مرادیانی، حدیث چراغیان و مسعود جان بزرگی»؛ «نقش پیوند والدینی و عزت نفس در پیش بینی سبک های هویت دینی نوجوانان» نوشته رقیه شیرچی، حسین رضائیان بیلندی و جواد مصلحی و «نقش واسطه ای جهت گیری مذهبی در رابطه با نیاز به شناخت و تاب آوری» تالیف حسن آب‌روشن و راضیه شیخ الاسلامی منتشر شده است.

 

 

نویسنده مقاله «نقش واسطه ای راهبرد تنظیم شناختی هیجان در رابطه بین توکل به خدا و سرسختی روان شناختی» در طلیعه نوشتار خود آورده است سرسختی مجموعه‌ای از ویژگی‌های است که به‌عنوان مقابله با رویدادهای استرس‌زا تعریف شده است که تحت تاثیر متغیرهای فردی همچون شخصیت، انگیزش و متغیرهای اجتماعی همچون بافت خانواده قرار می‌گیرد. این پژوهش، با هدف تبیین سرسختی روان‌شناختی بر اساس توکل به خدا با واسطه‌گری راهبرد‌های شناختی تنظیم هیجان، در میان دانشجویان انجام گرفته است. بدین‌منظور، نمونه‌ای مشتمل بر ۳۸۱ نفر از بین دانشجویان دانشگاه یاسوج، به شیوه نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب گردید و به مقیاس‌های از قبیل مقیاس سرسختی اهواز، راهبردهای شناختی تنظیم هیجان و مقیاس توکل به خدا پاسخ دادند. برای تحلیل داده‌ها، از روش تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج حاکی از این بود که سرسختی روان‌شناختی، تحت تاثیر توکل به خدا و راهبردهای شناختی تنظیم هیجان قرار دارد. بدین‌صورت که مولفه‌های توکل به خدا اثر مستقیم و غیرمستقیم به واسطه راهبردهای تنظیم هیجان بر سرسختی داشتند. با توجه به نتایج، پیشنهاد می‌شود زمینه افزایش توکل به خدا در دانشجویان فراهم شود و مشاوران نیز به این مهم اهتمام ورزند.

 

 

در چکیده مقاله «ساخت پرسش نامه اولیه شجاعت بر اساس منابع اسلامی» می‌خوانیم این پژوهش، با هدف ساخت پرسش‌نامه اولیه شجاعت بر اساس منابع اسلامی با استفاده از روش توصیفی تحلیل محتوا انجام ‌شده است. ازاین‌رو، مفهوم شجاعت و مفاهیم مرتبط در منابع معتبر اسلامی مورد شناسایی، دسته‌بندی و تحلیل مفهومی قرار گرفت. با بررسی آنها پنج مولفه انگیزه مقاومت، قوی‌دل بودن، اقدام و ورود در ناملایمات، دفاع کردن و ایستادگی و مقاومت انتخاب شدند. برای تحلیل داده‌ها از شاخص‌ها و روش‌های آماری متناسب با سوال‌های پژوهش استفاده ‌شده است که شامل شاخص نسبت روایی محتوایی (CVR)، شاخص روایی محتوایی (CVI)، همبستگی پیرسون، اسپیرمن، گاتمن و آلفای کرونباخ است. برای تعیین روایی محتوایی، از نظرات ۱۲ تن از کارشناسان علوم اسلامی روان‌شناسی استفاده شد. روایی ملاکی با محاسبه ضریب همبستگی مقیاس حاضر و مقیاس هم‌ارز ۶۶۱/۰ بوده و در سطح ۰۱/۰ معنادار است. در بررسی اعتبار پرسش‌نامه، ضریب آلفای کرونباخ در دو مرحله آزمایشی و نهایی به ترتیب ۹۰۲/۰ و ۸۵۸/۰ و همبستگی بین دونیمه مقیاس ۶۰۲/۰ است. بنابراین، با استفاده از منابع اسلامی، امکان ساخت ابزاری برای سنجش موضوع شجاعت وجود داشته و این ابزار از اعتبار و روایی مطلوب برخوردار است.

 

 

نویسنده مقاله «اثربخشی آموزش مثبت اندیشی مبتنی بر آموزه های دینی بر سازگاری زناشویی، تاب آوری و کیفیت زندگی زوجین» در چکیده مقاله خود آورده است هدف این پژوهش،‌ بررسی تاثیر آموزش مثبت‌اندیشی مبتنی بر آموزه‌های دینی بر سازگاری زناشویی، تاب‌آوری و کیفیت زندگی زوجین بود. روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه گواه و انجام پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش، ۲۴۰ نفر (۱۲۰ زوج) بودند که فرزندانشان در سال تحصیلی ۹۷ - ۹۶ مشغول به تحصیل بودند و بر اساس نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و سپس، به صورت تصادفی ساده در گروه آزمایشی (۲۰ زوج) و گروه گواه (۲۰ زوج) گمارده شدند. گروه آزمایشی، به صورت ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقه‌ای مورد آموزش مثبت‌اندیشی مبتنی بر آموزه‌های دینی قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های سازگاری‌زناشویی، تاب‌آوری و کیفیت ‌زندگی استفاده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس چندمتغییری (مانکوا) و تک‌متغییری (آنکوا) انجام شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که آموزش مثبت‌اندیشی مبتنی بر آموزه‌های دینی بر سازگاری زناشویی، تاب‌آوری و بهبود کیفیت زندگی زناشویی تاثیر داشته و این اثر تا مرحله پیگیری یک ماهه ماندگار بوده است.

 

 

نویسنده مقاله «روابط بین فردی درون خانواده و دینداری نوجوانان: ارائه یک مدل ساختاری» در طلیعه نوشتار خود آورده است این پژوهش با هدف ارائه الگوی معادله ساختاری دینداری نوجوانان، بر اساس روابط بین‌فردی درون خانواده انجام شد. برای دستیابی به این مهم، تعداد ۷۲۲ دانش‌آموز دبیرستانی (۴۹ درصد دختر و ۵۱ درصد پسر)، با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای از شهر تهران انتخاب و به مقیاس دینداری نوجوانان، سیاهه سبک‌های دلبستگی (AAI)، مقیاس ادراک از سبک‌های فرزندپروری والدین (POPS) و پرسش‌نامه‌های محقق‌ساخته تقویت دینداری و الگوگیری از دینداری والدین پاسخ دادند. روش پژوهش در طرح‌های توصیفی همبستگی، از نوع الگوی معادلات ساختاری قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که اثرات مستقیم سبک‌های دلبستگی ایمن، اضطرابی / اجتنابی، اضطرابی / دوسوگرا و تقویت دینداری بر دینداری نوجوانان معنا‌دار است. همچنین، اثرات غیرمستقیم سبک‌های دلبستگی ایمن، اضطرابی / اجتنابی، تقویت دینداری، مشارکت‌جویی والدین و حمایت از خودمختاری، از طریق میانجی‌گری الگوگیری از والدین با دینداری نوجوانان معنا‌دار است. در نتیجه می‌توان گفت: نحوه تعامل والدین با فرزندان، به شیوه‌های مستقیم و غیرمستقیم، رشد دینداری در نوجوانان را دستخوش تحول می‌سازد و نقش پویایی در شکل‌گیری و رشد باورهای دینی، عواطف دینی و رفتارهای دینی آنان ایفا می‌کند.

 

 

در چکیده مقاله «نقش واسطه ای جهت گیری مذهبی در رابطه با نیاز به شناخت و تاب آوری» می‌خوانیم هدف این پژوهش، بررسی نقش واسطه‌ای جهت‌گیری مذهبی در رابطه با نیاز به شناخت و تاب‌آوری در قالب مدلی علی است. بدین‌منظور، ۳۲۰ دانشجو از دانشگاه فرهنگیان فارس با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از دو پرسش‌نامه نیاز به شناخت، جهت‌گیری مذهبی و مقیاس تاب‌آوری بزرگسالان جمع‌آوری، و با استفاده از روش تحلیل مسیر تجزیه‌و‌تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که نیاز به شناخت، پیش‌بینی‌کننده مثبت و معنادار (۰۰۱/۰P<) تاب‌آوری است و با جهت‌گیری مذهبی بیرونی رابطه منفی و معنادار (۰۰۱/۰P<) و با جهت‌گیری مذهبی درونی رابطه مثبت و معنادار (۰۰۱/۰P<) دارد. جهت‌‌گیری مذهبی بیرونی بعد انسجام خانوادگی تاب‌آوری را به صورت منفی و معنادار (۰۰۱/۰P<) و جهت‌گیری مذهبی درونی به طور مثبت و معناداری (۰۰۱/۰P<) ابعاد تاب‌آوری را پیش‌بینی کرد. در نهایت، نیاز به شناخت به طور غیرمستقیم با تاب‌آوری رابطه معنادار (۰۰۱/۰P<) داشت.