تنظیم روابط اجتماعی در چارچوب اعتقاد به خدا و قیامت

به گزارش ایکنا؛ دهمین جلسه تفسیر سوره قیامت توسط آیت‌الله مدرسی روز گذشته در دفتر ایشان در تهران برگزار شد. وی سخنان خود را با تلاوت آیات 31 تا 35 سوره قیامت آغاز کرد: «فَلَا صَدَّقَ وَلَا صَلَّى وَ لَكِنْ كَذَّبَ وَ تَوَلَّى ثُمَّ ذَهَبَ إِلَى أَهْلِهِ يَتَمَطَّى أَوْلَى لَكَ فَأَوْلَى ثُمَّ أَوْلَى لَكَ فَأَوْلَى؛ در آن روز گفته مى‌شود او هرگز ايمان نياورد و نماز نخواند بلكه تكذيب كرد و روى‏ گردان شد سپس به سوى خانواده خود باز گشت در حالى كه متكبرانه قدم برمى‏‌داشت با اين اعمال عذاب الهى براى تو شايسته‏‌تر است،‏ شايسته‏‌تر، سپس عذاب الهى براى تو شايسته‏ تر‌است،‏ شايسته‌تر».

وی اظهار کرد: نفس اماره بشر آن قدر یاغی و منحرف است که به راحتی رام نمی‌شود. خداوند در قرآن آیاتی را ذکر کرده که اگر در آن تدبر کنیم، بدن انسان به لرزه در می‌آید. انسان باید یه تکانی بخورد تا خواب غفلت از او دور بشود. خداوند در این آیات چند موضوع را بیان کرده است. شخصی که در حالت سکرات موت است تمام زندگی‌اش از مقابل چشمانش رد می‌شود و همه کار‌های خوب و بدش را مرور می‌کند. آنگاه پشیمان می‌شود که عمرش تمام شد و عمل صالحی انجام نداد. این آیه دو کلمه دارد: «فَلَا صَدَّقَ وَلَا صَلَّى». در برابر این دو واژه دو واژه دیگر است: «وَلَکِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّى». منظور از «صدّق»، تصدیق روز قیامت است. باید توجه داشت کسی که به روز قیامت باور دارد و کسی که به آن اعتقادی ندارد خیلی تفاوت دارند و نوع اعمالشان با هم فرق دارد. چرا نوع عملشان با هم فرق دارد؟ آن کسی که قیامت را قبول دارد نظام زندگی‌اش فرق دارد. در زندگی چنین فردی مهم‌ترین مسئله این است که حدود خود را رعایت کند و حقوق دیگران را نیز پاس بدارد. به همین خاطر همواره حق پدر، حق مادر، حق استاد، حق همسر و ... را مراقبت می‌کند.

هر مومن بر مومن دیگر هفتاد حق دارد

وی افزود: در روایت آمده است که هر مومن بر مومن دیگر هفتاد حق دارد. اگر در دنیا آن حقوق را ادا کند که هیچ ولی اگر ادا نکند در روز قیامت گریبانش را می‌گیرند. آدمی که مومن است رابطه‌اش با دیگران بر مبنای حق دیگران است. برخی گفتند کسانی که در دنیا موفق هستند کسانی هستند که وقتی با کس دیگری معامله می‌کنند هدفشان این است که طرف مقابل از خدمات آن‌ها استفاده کند، نه اینکه آن‌ها از خدمات طرف مقابل بهره ببرند. یعنی نظرشان این نیست که از دیگری سود ببرد، بلکه می‌خواهد به او سود برساند. اگر کسی می‌خواهد در زندگی موفق باشد باید این‌گونه باشد. پس مقصود از «صدّق» در آیه شریفه این است که انسان قیامت را قبول داشته باشد. به همین دلیل صدقه را «صدقه» نامیده‌اند؛ چراکه کسی که صدقه می‌پردازد یقین دارد این پول را در دنیا می‌پردازد، ولی در آخرت از پاداش خیر آن بهره‌مند می‌شود.

مفسر قرآن کریم در ادامه تصریح کرد: مشکل اول ما این است که حقوق نزدیکان خود را رعایت نمی‌کنیم. رعایت حقوق همسایه مهم است چراکه با او ارتباط مداوم دارم. رعایت حقوق همسر مهم است. آیا انتظار داریم فقط از او کار بکشیم و او به ما خدمت کند؟ او هم بر گردن ما حق دارد. از آن طرف، مرد هم نسبت به زن حق دارد. همچنین فرزندان نیز بر گردن پدر و مادر خود حق دارند. بعد از خانواده، حق خویشاوندان مطرح می‌شود. ما باید حتی نسبت به کافران و مشرکین هم عقده نداشته باشیم و حقوق آن‌ها را هم پایمال نکنیم. ما باید با دیگران فقط به خاطر خداوند تعامل کنیم: «إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزَاءً وَلَا شُکُورًا إِنَّا نَخَافُ مِنْ رَبِّنَا یَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِیرًا؛ ما براى خشنودى خداست که به شما مى‌خورانیم و پاداش و سپاسى از شما نمى‌خواهیم و از پروردگارمان از روز عبوسى سخت هراسناکیم» (سوره انسان، آیه ۹ و ۱۰).

انوع صدقات

وی در ادامه گفت: من یادم هست همراه میرزا مهدی شیرازی به حرم می‌رفتم. وقتی در طول راه فقیری از ایشان درخواستی می‌کرد، ایشان پول را در دستش می‌گرفت و منتظر می‌ماند تا فقیر، این پول را از دستش بردارد، چراکه معتقد بود صدقه را خداوند می‌گیرد: «أَلَمْ یَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ؛ آیا ندانسته‏‌اند که تنها خداست که از بندگانش توبه را مى‌‏پذیرد و صدقات را مى‏‌گیرد» (سوره توبه، ۱۰۴). گاهی اوقات امیرالمومنین (ع) می‌فرمودند اگر کسی از من خواسته‌ای دارد، خواسته‌اش را بنویسید و به من بدهید؛ چراکه اگر حضوری درخواست کند آبرویش به خطر می‌افتد. صدقه یعنی تصدیق به خدا و پیامبر (ص) است. برخی صدقات پولی است، برخی صدقات گذشتن از خطای دیگران است، برخی صدقات بیان مطالب خوب و مفید است. هر کار خیری صدقه است. پس رابطه ما با دیگران باید در چهارچوب باور به خدا و قیامت تنظیم شود.

وی در ادامه گفت: مسئله دیگری که در سوره قیامت بیان شده است مسئله «نماز» است. متاسفانه ما نسبت به نماز خیلی کم آگاهی داریم. اینکه گفتند نماز، ستون دین است حرف کمی نیست. چرا نماز ستون دین است؟ نماز، رابطه ما را با خدا تنظیم می‌کند. رابطه ما با خلق را «صدّق» تنظیم می‌کند، رابطه ما با خداوند را نماز تنظیم می‌کند. یکی از فواید نماز، افزایش معرفت به خداوند است، چراکه در هر نماز سوره حمد خوانده می‌شود.

انتهای پیام