چرا به داشته‌هایمان قانع نیستیم؟/ قناعت؛ اخلاق حسنه‌ای که به فراموشی سپرده شده
گروه اجتماعی: اگر در زندگی به داشته‌هایمان قانع نباشیم هیچ‌گاه آسایش را از عمق جان درک نخواهیم کرد چراکه هر روز به‌دنبال نیازی هستیم و بعد از رسیدن به آن به‌دنبال نیازی دیگر...
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان جنوبی، از نشانه‌های خوشبختی انسان در زندگی آن است که به اندازه‌ای از امکانات مادی و توانایی مالی برخوردار باشد که مجبور نشود دست به سوی دیگران دراز کند. به‌منظور در امان ماندن از این پیشامد ناگوار توصیه ای زیادی از ناحیه رهبران الهی برای افراد بشر عرضه شده که از جمله آنها سفارش به پرهیز از سستی و بیکاری و خودداری از اسراف، ریخت‌وپاش در زندگی و ضرورت داشتن برنامه دقیق برای زندگی است.
در این زمینه یکی از مهمترین رهنمودها رعایت اصل قناعت است. علی(ع) می‌فرمایند: «هرکس به آن مقدار از روزی که خداوند قسمت او قرار داده است قناعت کند، از آنچه در دست مردم است بی‌نیاز می‌شود».
حجت‌الاسلام مهدی عباسی، کارشناس امور قرآنی اداره‌کل اوقاف خراسان جنوبی با اشاره به اینکه دستیابی به هرگونه کمال، رشد و بالندگی در هر حوزه‌ای جز به اعتدال و عدالت شدنی نیست، گفت: میانه‌روی و مراعات حد وسط به‌عنوان یک اصل اساسی و کلیدی در همه حوزه‌های زندگی بشر مطرح است.
عباسی اظهار کرد: قناعت بیشتر در اخلاق فردی مطرح است و مربوط به استفاده بهینه از امکانات زندگی و اجتناب از زیاده‌روی در هزینه‌ها، مصارف و رضایت به نعمت‌های الهی است.
وی با اشاره به اینکه قناعت افزون بر اینکه امری ارزشی و هنجاری است، بیان کرد: یکی از فضائل اخلاقی است که دارای آثار مادی و معنوی فراوانی بوده و ثمرات و میوه‌های شیرینی برای صاحب آن به‌بار می‌آورد.
کارشناس امور قرآنی اداره‌کل اوقاف خراسان جنوبی عنوان کرد: انسان قانع کسی است که جز به ضرورت از مال بهره نمی‌برد و به هر آنچه دارد بسنده کرده و دست نیاز به سوی خلق دراز نمی‌کند این‌گونه است که شأن و منزلت خویش را در جامعه حفظ می‌کند.
عزت و سربلندی؛ فواید ارزشمند قناعت
عباسی عزت و سربلندی را یکی از فواید ارزشمند قناعت ذکر کرد و افزود: همانطوری که طمع و چشم داشت با دیگران انسان را ذلیل و اسیر کرده و مردم با چشم حقارت به طمع‌کار می‌نگرند فردی که دارای قناعت‌طبع و عزت نفس است در نظر همگان عزیز، سربلند و با همت جلوه می‌کند.
وی حریت، آزادی و بی‌نیازی واقعی را از دیگر فواید قناعت دانست و ادامه داد: شخص باقناعت کسی است که در عین اینکه در راه تحصیل کمالات روحی و بندگی خداوند می‌کوشد برای تأمین نیازمندی‌های خود و عائله‌اش تلاش کند.
کارشناس امور قرآنی اداره‌کل اوقاف خراسان جنوبی با بیان اینکه قناعت یکی از کلیدی‌ترین مفاهیم در حوزه اقتصاد اسلامی است، گفت: در حال حاضر در جامعه به قناعت توجه چندانی نمی‌شود و خیلی از افراد دچار افراط و تفریط زیادی در مصرف شده‌اند.
وی ادامه داد: جامعه‌ای که در شرایط عادی و معمولی بر اساس قناعت و صرفه‌جویی رفتار کند از این توانمندی برخوردار خواهد بود که در شرایط سخت قحطی و تحریم بتواند به مقابله برخیزد و سربلند از آن بیرون آید.
عباسی تأکید کرد: اما اگر در رفاه به سوی اسراف و تبذیر رود و به‌جای صرفه‌جویی، مصرف‌گرایی را اصالت بخشد در شرایط سخت به‌سادگی تسلیم شده و استقلال و آزادی و عزت خویش را می‌فروشد.
وی با اشاره به اینکه قناعت بی‌نیازی نفس است که در سایه این قناعت عزت و شخصیت افراد حفظ شده و در کنار آن زندگی همراه با آرامش و سلامت را برای فرد در پیش دارد، بیان کرد: اگر فردی به آن مقدار که روزی او مقدر است قانع نباشد و اکتفا نکند ممکن است دست به کارهایی بزند که سبب بی‌آبرویی او شود.
کارشناس امور قرآنی اداره‌کل اوقاف خراسان جنوبی یادآور شد: خداوند متعال به هرکس نعمتی بدهد همراه با آن مسئولیت‌های فراوانی خواهد بود و کسی که نعمتی ندارد در زمینه آن نعمت مسئولیت هم نخواهد داشت.
قناعت یکی از کلیدی‌ترین مفاهیم در حوزه اقتصاد اسلامی است
حجت الاسلام محمد رضوی، کارشناس دینی در خراسان جنوبی حرص و آز را مانع دستیابی به قناعت عنوان کرد و گفت: کسی که به این رذیله اخلاقی آلوده شود هرگز به صفت پسندیده قناعت دست نمی‌یابد چرا که تنها راه برخورداری از قناعت ریشه‌کن ساختن صفت حرص در وجود آدمی است.
وی مطرح کرد: اگر انسان بداند در سایه حرص و طمع ضررهای دنیوی و اخروی از قبیل غم و غصه، ناراحتی، سلب آسایش و گرفتاری قیامت و در سایه قناعت راحتی، آسایش، آرامش و سربلندی در روز قیامت به دست می‌آید زمینه پذیرش قناعتش بیشتر است.
این کارشناس دینی در خراسان جنوبی با تأکید بر اینکه هرچه کرامت نفس انسان بیشتر باشد، قناعت بیشتری دارد، افزود: فردی که همواره چشم به زرق و برق زندگی دیگران می‌دوزد از حالت استغنا و بی‌نیازی دور می‌شود و همیشه حالت نیاز و کمبود را در خود زنده نگه می‌دارد.
رضوی افزود: بعضی از افراد از کرامت و عزت بالایی برخوردار هستند و به‌راحتی به خود اجازه نمی‌دهند با حرص‌ورزی و طمع به دست دیگران چشم بدوزند و حرمت و عزت نفس خود را خدشه‌دار کنند.
وی عقل را عامل مهمی در گزینش قناعت بیان کرد و ادامه داد: هر اندازه سطح دانش شخص نسبت به جهان و نفس خود بیشتر شود در پذیرش صفات پسندیده انسانی از جمله قناعت آمادگی بیشتری پیدا می‌کند.
شناخت صحیح و اعتقادات درست عامل مهمی برای قناعت است
این کارشناس دینی ادامه داد: فردی که بهره‌های مادی زندگی دیگران را الگوی خود قرار می‌دهد پس از احساس نیاز و کمبود درصدد جبران آن برمی‌آید لذا در این مسیر هم خود را به زحمت و سختی می‌اندازد هم موجب می‌شود که همسر به تلاش فوق طاقت دست زند و از راه حلال یا حرام مقصود همسر خود را تأمین کند.
رضوی با اشاره به اینکه شناخت صحیح و اعتقادات درست عامل مهمی برای قناعت است بر لزوم فرهنگ‌سازی قناعت در جامعه تأکید کرد.
وی یکی از عوامل مهم قناعت در فرد را داشتن ویژگی‌های شخصیتی مثبت ذکر و یادآور شد: یکی از بزرگترین مشکلات مردم نداشتن قناعت در مصرف داشته‌هایشان است.
این کارشناس دینی در خراسان جنوبی گفت: دنیا جای خوشی و راحتی نیست هرچه مال و ثروت فرد هم زیاد باشد به‌راحتی واقعی نمی‌رسد چرا که برخی افراد دارای ثروت فراوانی هستند اما به بیماری صعب‌العلاج مبتلا هستند یا فرزندانشان گرفتار هستند.
رضوی اظهار کرد: افرادی هستند که از نظر مادیات و امکانات دنیوی غنی و بی‌نیاز هستند اما همواره خود را گرفتار نیاز و کمبود می‌بینند و همچنین افرادی که در شرایط متوسطی از معیشت هستند اما دارای روحیه عالی هستند به‌هیچ وجه احساس نیاز به هیچ شخصی ندارند که این نمونه بارزی از قناعت عملی در زندگی است.
