İslam psixologiyasının uğurlu nəticələri
Höccətül-islam vəl-müslimin Həmid Rəfii Hünər, Tehran Universitetində keçirilən “Qərb və İslam psixologiya və məsləhət sahələrinin uyğun gəlməyən fəaliyyəti; amilləri və maneələri” iclasında aşağıda oxuyacağınız İslam psixologiyasının nəticələrini müzakirə edib:
2000-ci ildə Amerika Psixoloji Assosiasiyasının Ensiklopediyası səkkizinci cilddə “Psixologiya və İslam” adlı məqalə dərc etmişdir. Müəllif İslamda psixologiyanın başlanğıc hekayəsindən bəhs edir və deyir ki, İrandan bəzi tədqiqatçıların psixologiyanın imkanları ilə İslam təlimlərini müzakirə etmək üçün fəaliyyətə başlaması xəbərləri var; Lakin onların əsərləri hələ də çap olunmayıb.
Avropa və Amerikada İslam psixologiyası
2010-cu ildən etibarən dünyada qəribə bir hadisə baş verir və İslam psixologiyası geniş şəkildə qarşılanır. Stenford Universitetinin Tibb Məktəbində İslam Psixologiyası Laboratoriyası və on iki tədqiqat xətti yaradılmışdır. Onların vəzifələrindən biri də İslam psixologiyasının tarixini araşdırmaqdır. Onlar indiyədək 150 İslam əlyazmasını müəyyənləşdirib və bugünkü ədəbiyyata yenidən yazırlar. Bu versiyalar islam psixologiyası ilə bağlıdır.
ABŞ-da başqa bir mərkəz bu ölkənin qərbində və Kaliforniyadadır. İslam psixologiyası adlı silsiləni yaradan və bu sahədə kurslar keçirən Xəlil İslam Mərkəzi var. Əl-Kərəm İslam Psixologiyası İnstitutu da Amerika Birləşmiş Ştatlarının şərq hissəsində Virciniya ştatında fəaliyyət göstərir. Bu institut Corc Vaşinqton Universiteti ilə əməkdaşlıq edərək İslam psixologiyası kursunu onlayn rejimdə təşkil edir. Molla Sədranın ruh haqqında nəzəriyyəsinin tədris olunduğu bu dərslərdə bəzi tələbələrimiz də iştirak edir.
Avropada bir neçə mərkəz yaranıb ki, onlardan biri İngiltərədə Beynəlxalq İslam Psixologiyası Assosiasiyası adlanır. Müxtəlif ölkələrdən bir araya gələrək beynəlxalq birlik yaradaraq müxtəlif əsərlər dərc edirlər. Bu mərkəz İslam psixologiyası sahəsində konfranslar və görüşlər təşkil edib. Londonda İslam psixologiyası üzrə ilk diplomu təqdim edən Kembric Müsəlman Kolleci fəaliyyət göstərir. Hollandiya universitetlərindən birində İslam psixologiyası sahəsində fəaliyyət mərkəzi də yaradılıb. Almaniyada sosial elmlər üzrə ixtisaslaşmış birliyin nəzdində bir çox fəaliyyətlər həyata keçirmiş, çoxlu məlumatlar toplayan islam və psixologiya qrupu yaradılmışdır. Həmçinin İslam ölkələrində, o cümlədən İndoneziya, Malayziya və Türkiyədə son on-iki ildə İslam psixologiyası mərkəzləri yaradılıb.
Niyə İslam psixologiyası?
Niyə bəzi ölkələr İslam psixologiyasına tərəf getdilər? Bu, dinlə sağlamlıq və ya din və psixologiya arasındakı əlaqə ilə bağlıdır. Bu gün dünyada vurğulanır ki, biz din adlı ciddi komponentdən və onun insan psixikasına təsirindən əl çəkə bilmərik. Bəzi amerikalı tədqiqatçıların 2013-cü ildə din və depressiya arasındakı əlaqə ilə bağlı apardıqları araşdırmada 444 araşdırmadan sonra belə nəticəyə gəliblər ki, araşdırmaların 67%-də dindarlıq nə qədər yüksək olarsa, depressiyanın müalicəsinin bir o qədər tez olduğunu göstərir.
Nə üçün Amerika Psixoloji Assosiasiyası din və psixi sağlamlıq arasında əlaqə olduğu qənaətinə gəldi? Əslində, son əlli ildə 444 araşdırma arasında bütün elmi metodları təkmilləşdirən bir meta-analiz dinlə sağlamlıq arasında sıx əlaqənin olduğunu göstərir. Bu işdə vasitəçi dəyişənlər də müəyyən edilmişdir ki, bunlardan biri də dinin streslə mübarizədə dindarlara təklif etdiyi üslublardır. İkincisi, dinin dindarlara verdiyi mənəvi və sosial dəstəkdir. Üçüncüsü isə dinin insanların həyatına verdiyi mənadır. Buna görə insanlar depressiyanın azalması və mənəvi müalicə ilə üzləşirlər.
4075032
