هنر؛ ابزاری مهم برای بیان جوانمردی‌ها / پویایی را به تئاتر ارزشی برگردانیم

دفاع مقدس، برشی تأثیرگذار در فرهنگ ایرانی است، برشی که نباید هیچ‌گاه از یادها برود، مگر می‌شود آن روزها را از یاد برد. روزهایی که در آن ایثار و از خودگذشتگی و به روایتی انسانیت به گونه‌ای دیگر معنا می‌شد. اما، در این روزها و پس از سال‌ها که از دفاع مقدس می‌گذرد برای زنده نگه داشتن آن انسانیت‌ها شاید هنر نزدیک‌ترین ابزار به ذهن جوان و نوجوان امروز باشد که با نسل‌ دهه پنجاه بسیار فاصله دارند.

این یک ضرورت است که نسل امروز با دفاع مقدس آشنا شود، چراکه دشمن سعی دارد با ارائه قهرمان دروغین و خیالی ذهن نسل امروز ایران را منحرف کند کمااینکه ایران خود قهرمانانی واقعی دارد که با تأسی از امام شهیدان، به نبرد باطل رفتند و حال نشان دادن آن روزها بزرگنمایی نیست، بلکه جلوه‌ای از واقعیت زمان‌های دور است.

هنر می‌تواند کمک کند که آن روزها در میان سخن‌های بیهوده و باطل زورگویان عالم گم نشود، این امر می‌تواند در قالب ابزارهای نوین و برگزاری جشنواره‌ها به صورت بارز ارائه شود. باید دانست ابزارهایی مطابق با سلیقه نسل جوان بسیار می‌تواند در گفتن یک حرف و مفهوم و ترویج آن اثرگذار باشد، اثری که ممکن است ساعت‌ها حرف و سخنرانی و وعظ نداشته باشد. تنها باید سلیقه جوان امروزی را درک و بر مبنای آن برنامه‌ریزی کرد.

ظرفیت بالای تئاتر برای کار فرهنگی در حوزه دفاع مقدس

صابر رنجبر، کارگردان قائنی تئاتر که در حوزه هنر ارزشی دفاع مقدس فعالیت می‌کند به ایکنا از خراسان‌جنوبی، گفت: حوزه تئاتر از بخش‌هایی با ظرفیت‌های بالا برای کار فرهنگی از جمله با موضوع دفاع مقدس، برخوردار است.

وی افزود: هشت سال دفاع مقدس و ویژگی‌های بارز آن به‌عنوان یکی از ارکان مهم فرهنگی کشور پذیرفته شده است؛ دوران نابی که در بطن آن شرافت، مقاومت، نوع‌دوستی، ایثار، آزادگی، شجاعت و... قرار دارد و همچون مدینه‌ای فاضله از آن یاد می‌شود و تئاتر به‌عنوان یک کانال رسانه‌ای مؤثر و مفید در جامعه، نقش بسزایی در یادآوری فرهنگ دفاع مقدس دارد.

تئاتر نیاز به پویایی دارد

این هنرمند درباره ضرورت پرداختن به دفاع مقدس، الگوسازی برای نسل جوان و آینده کشور را از مهم‌ترین کارکردهای نهادهای فرهنگی دانست و افزود: هرچه در این زمینه تلاش شود بازهم جای کار وجود دارد چراکه تئاتر نیاز به پویایی دارد.

به گفته رنجبر، برگزاری جشنواره‌های استانی به‌ویژه به‌صورت میدانی و تئاتر خیابانی در شرایط موجود اتفاقی خوشایند است که باعث تولید آثار، اجراها و دلگرمی هنرمندانی می‌شود که مدت‌هاست از اجرا دور بوده‌اند و البته این مهم به برنامه‌ریزی درست و دست پر مسئولان برگزاری جشنواره و در شأن هنرمندان تئاتر و موضوع دفاع مقدس نیاز دارد.

وی برگزاری جشنواره‌های هنری در شهرستان‌ها را باعث پویایی و فعالیت بیش از پیش هنرمندان تئاتر در استان دانست و افزود: با توجه به اینکه در تمامی رشته‌های هنری به‌ویژه تئاتر رکن اصلی، هنرمندان شهرستان‌ها هستند.

این هنرمند ادامه داد: خوشبختانه با تعامل سازنده بین هنرمندان شهرستان‌ها و مرکز استان اتفاق‌های مؤثری در عرصه تئاتر استان رخ داده و خواهد داد و نوید آینده‌ای پر کار برای نمایش استان دارد.

هنر و وقایع دوران دفاع مقدس از یکدیگر جدا نیستند

مجتبی والی‌نژاد، کارگردان نمایش‌های ارزشی از شهرستان بیرجند نیز در مورد ضرورت پرداختن به دفاع مقدس در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی گفت: هنر و دفاع مقدس از یکدیگر جدا نیستد، چراکه در آن زمان هنرمندانی بودند که در دفاع از کشور نقش داشتند و علاوه بر آن به رزمندگان هم روحیه می‌دادند و از دفاع مقدس جدا نبودند همچنان که امروز هم این دو فرهنگ در هم عجین است.

وی افزود: هنر در تمام جوامع، فرهنگ‌ها، دولت‌ها و حکومت‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد و در قالب‌های مختلف موسیقی، نقاشی، تئاتر و... در انتقال فرهنگ‌ها نقش دارد؛ دفاع مقدس از ارزش‌های پایدار کشور است که در قالب‌های مختلف می‌توان به آن‌ها پرداخت.

این هنرمند تصریح کرد: هرچند اقدامات فرهنگی در حوزه دفاع مقدس انجام می‌شود، اما در واقع رشادت‌های آن زمان به هیچ زبانی قابل گفتن نیست و حتی در عمل هم منعکس نمی‌شود سختی‌ها، مقاومت، فداکاری، ایثار و... رزمندگان در دوران دفاع مقدس قابل گفتن نیست، اما فقط در صحبت گفته می‌شود که آن‌ها در عمل چه کردند.

وی بیان کرد: انتقال و انعکاس این صحنه‌ها و فرهنگ دفاع مقدس وظیفه هر فرد و از جمله هنرمند است تا شرایط گذشته کشور و رشادت و استقامت رزمندگان اسلام برای نسل حاضر بیان شود و بدانند که این شرایط چگونه تأمین شده است.

والی‌نژاد با اشاره به برگزاری اولین جشنواره تئاتر خیابانی استان در بشرویه، تصریح کرد: باید چند سال جشنواره‌ها در مناطق مختلف استان برگزار شود چراکه با این کار هنرمندان شهرستانی به تکاپو افتاده و برای جشنواره تلاش می‌کنند مشکل کار خود را می‌شناسند و راه و خط حرکت در مسیر هنری را می‌آموزند جشنواره در شهرستان‌ها شور و هیجان ایجاد می‌کند.

انتقال فرهنگ دفاع مقدس در  قالب هنر ماندگارتر است

بهارعلی عباسی که سال‌هاست در حوزه نمایش‌های ارزشی دفاع مقدس در شهرستان بشرویه کارگردانی می‌کند، نیز در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی، بیان کرد: انتقال فرهنگ دفاع مقدس به‌وسیله هنر محسوس و ماندگارتر است.

وی انتقال فرهنگ دفاع مقدس در وسیله قالب‌های هنری و به‌ویژه تئاتر را ماندگارتر و محسوس‌تر از خیلی ابزارهای دیگر بیان و تصریح کرد: بیان وقایع و مفاهیم دفاع مقدس به‌وسیله هنر به درک عمیق‌تر مخاطب کمک می‌کند و اثرگذاری آن از سخنرانی بیشتر است چراکه به کمک قالب‌هایی مانند عکس، تئاتر، نمایشگاه و... در ذهن مخاطب ملکه و ماندگار می‌شود.

جشنواره‌ها را دریابید

این هنرمند گفت: برخی وقایع فقط جنبه تاریخی دارد، اما دفاع مقدس به جز نقش ماندگار، تزریق زندگی و حیات در تاریخ عصر حاضر است که انگیزه‌های انسانی را به وسیله رزمندگان فداکار و جان برکف به جامعه تزریق کرده است؛ پرداختن به دفاع مقدس فقط یادآوری تاریخ نیست، همان‌طور که در مواجه با قیام امام حسین(ع) زنده‌تر از قیام ایشان در تاریخ یاد نمی‌شود در مورد دفاع مقدس نیز به جرئت می‌توان گفت هیچ شجاعت و ایثارگری مانند دفاع مقدس در جوامع عصر حاضر دیده نشده است و قبل از موضوع ملیت و ایرانی بودن، بعد اعتقادی و مذهبی دفاع مقدس مطرح است.

وی برگزاری جشنواره‌های استانی در شهرستان‌ها را در ایجاد انگیزه و رغبت هنرمندان مناطق مختلف استان و همچنین شناسایی استعدادها و معرفی آن‌ها مؤثر خواند و افزود: با توجه به محدودیت امکانات و تجهیزات شهرستان‌ها، شاید جشنواره با معایب و نواقصی مواجه باشد، اما بازخورد مناسبی از اهداف هنر و در جذب جوانان مؤثر است.

ماندگاری هنر در انتقال فرهنگ دفاع مقدس

حسن حدادیان، هنرمند ارزشی دیگر از شهرستان بشرویه نیز به ایکنا گفت: نقش هنر در انتقال فرهنگ دفاع مقدس از ابزارهای دیگر ماندگارتر است.

وی درباره تأثیر هنر در انتقال فرهنگ دفاع مقدس و ایثار و شهادت، گفت: رشته‌های مختلف هنری برای انتقال فرهنگ دفاع مقدس تأثیرگذارتر از سخنرانی و دیگر ابزار است؛ تاکنون محتواهای مختلفی در مورد دفاع مقدس تولید شده است، اما کارهای هنری کمتر تهیه شده است. با توجه به تأثیر زیاد هنر در انتقال مفاهیم مختلف و از جمله دفاع مقدس تولید اثر در این زمینه ضرورت دارد.

محدودیت‌های تئاتر خیابانی

این هنرمند، تئاتر خیابانی را در انتقال این فرهنگ مقدم دانست و بیان کرد: اجرای صحنه‌ای با محدودیت‌های مانند فضا، حضور محدود علاقه‌مندان به تئاتر و... مواجه است، اما اجرای تئاتر خیابانی همه اقشار را متوقف می‌کند و محدودیت‌های فضای بسته را ندارد.

وی افزود: هر چه به موضوع دفاع مقدس پرداخته شود باز هم جای کار دارد و با اقداماتی مانند جشنواره‌های هنری و به‌ویژه تئاتر دفاع مقدس می‌توان نسل جدید را بیشتر با شرایط آن زمان کشور، مقاومت‌ها، تهدیدهای نظامی و اقتصادی و... آشنا کرد.

حدادیان بیان کرد: از آنجا که نسل جوان با شرایط زمان جنگ آشنا نیستند در صورت بیان مفاهیم و فرهنگ دفاع مقدس با وقایع آن دوران، رشادت، ایثار رزمندگان و نحوه مقاومت و پایداری در برابر مشکلات آشنا شده و از آن الگو می‌گیرند.

آنچه در این سال‌ها بعد و قسمت اعظمی از ارزش‌ها، جوانمردی‌ها و آرمان‌های شهادت مردان بزرگ را در پیش از انقلاب، دفاع مقدس و حتی اکنون آرمان‌های شهدای ترور را زنده نگه داشته است، شاید همین هنر زنده تئاتر باشد، هنری که در این سال‌ها کمتر به آن توجه شده است تا پویایی خود را متناسب با سلیقه نسل امروز حفظ کند.