اهتمام گسترده به هنر خطاطی و خوشنویسی قرآنی در عراق

 محمد فالح الکاطع، هنرمند عراقی، خطاط آستان مقدس عباسی و خطاط مجمع علمی قرآن کریم در کربلا که به کتابت مصحف شریف می‌پردازد در گفت‌وگو با ایکنا از افتخار حضور در ایران و استفاده از تجربه هنری هنرمندان ایرانی یاد کرد.

این هنرمند عراقی ویژگی آثار خود را بازتاب سیر زمانی پیشرفت هنر خوش‌نویسی اسلامی در این آثار می‌داند.

به گفته الکاطع، او ابتدا به خط کوفی ویژه کتابت قرآن در قرن‌های اول و دوم هجری قمری می‌نوشته و سپس آثار خود را به کوفی مشرقی کتابت کرده است و همان‌طور که در تاریخ اسلامی نیز رفته‌رفته از قرن پنجم و ششم میلادی استفاده از خطوط ملایم و دارای انحنای نرم مانند محقق و ریحان رفته‌رفته جای خطور خشک با زوایای هندسی مستقیم مانند خط کوفی را گرفت، او نیز پس از کتابت به خط کوفی شیوه خود را به کتابت آثار با استفاده از خطور محقق و ریحان تغییر داده است.

وی می‌افزاید: بعد از این مرحله به خط ثلث روی آوردم و مدتی است به کتابت به خط نسخ هم می‌پردازم. لذا می‌توان گفت آثار این هنرمند عراقی را می‌توان تاریخی مصور از سیر تطور خطوط اسلامی دانست.

الکاطع در ادامه گفت‌وگوی خود در مورد خط مورد علاقه خویش گفت: من به بخش عمده خطوط اسلامی نوشته‌ام اما اخیراً بیشتر در آثار خود از خط نسخ استفاده می‌کنم، چرا که کار عمده من در حال حاضر فعالیت در آستان مقدس عباسی و مجمع علمی قرآن کریم است و خط نسخ به دلیل ویژگی‌های خاص خود، از دیرباز برای کتابت مصحف شریف به کار می‌رفته است. این خط دو جنبه زیبایی‌شناختی و کارکردی را به کمال دارد چرا که در میان خطوط اسلامی خواندن آن ساده‌تر است و هر فرد با دانش اندک به راحتی قادر به خواندن آن است.

به گفته این هنرمند عراقی این امر را می‌توان ایجاد نوعی تعادل با رعایت احوال افرادی دانست که قرآن می‌خوانند و هنر کتابت و خوشنویسی در اینجا وظیفه خود را نخست سهولت کار برای خواننده قرآن کریم می‌داند و از سویی جانب زیبایی و جمال را نیز فرونگذاشته است.

این خطاط آستان مقدس عباسی در مورد وضعیت هنر خط و خوشنویسی اسلامی در عراق گفت: این هنر هم اکنون در عراق در اوج جوانی خود قرار دارد و شاهد حمایت‌های گسترده‌ای از سوی نهادهای دینی است.

به گفته وی آستان مقدس عباسی و مجمع علمی قرآن کریم کربلا در این زمینه سرآمد هستند به طوری که می‌توان آن را خانه‌ای برای خطاطان عراقی و عرب دانست که در آن می‌توانند به‌راحتی فعالیت کرده و استعداد خود را شکوفا سازند.

الکاطع تصریح کرد: آستان عباسی برنامه‌های گسترده‌ای برای آموزش هنرمندان و خطاطان جوان تدارک دیده است و به‌زودی شاهد ظهور نسلی جدید از هنرمندان عراقی و عرب در زمینه خوش‌نویسی و خطاطی به‌ویژه در کتابت قرآن کریم خواهیم بود.

به گفته این هنرمند عراقی شماری از خطاطان و خوشنویسان عراقی نیز با آستان مقدس عباسی همکاری می‌کنند. با وجود کثرت فعالیت‌ها و حمایت‌ها از خوش‌نویسی و هنر خطاطی، الکاطع معتقد است، این فعالیت‌ها و حمایت‌ها برای رسیدن به شرایط مناسب و درخور باید افزایش یابد.

این هنرمند و کاتب قرآن عراقی در مورد هنر خطاطی در ایران نیز تصریح کرد: ایران کشوری کهن و دارای تاریخی غنی و درخشان در زمینه هنر خط است و پیوسته جلساتی با حضور هنرمندان عراقی و ایرانی برگزار می‌شود و ما از هنر خوشنویسان اسلامی استفاده می‌کنیم.

به گفته وی جنبه مهمی از ارتباط میان عراق و ایران را ارتباط هنری تشکیل می‌دهد.

این خطاط آستان مقدس عباسی در زمینه برگزاری نمایشگاه‌ها و تأثیر آن بر ذوق و ذهن هنرمندان و مردم تصریح کرد: برگزاری نمایشگاه‌ها در دیگر کشورها و مواجهه با فرهنگ‌ها و سلیقه‌های متفاوت را می‌توان طوفانی فکری برای هنرمندان و همچنین انقلابی ذهنی برای مردم عادی و کاربران دانست. با این حال شرط مهم برای ایجاد این طوفان و تحول فکری و ذهنی، مواجهه مستقیم میان هنرمندان و مردم عادی است.

به گفته این هنرمند عراقی برپایی نمایشگاه بین‌المللی در صورتی می‌تواند در این زمینه موفق باشد که بخش بین‌الملل نیز در کنار سایر بخش‌های داخلی قرار داشته باشد و زمینه ارتباط مستقیم و تعامل مردم و هنرمندان فراهم باشد.

گفت‌وگو: سعید عدالت‌جو