از میدان صبر، میدان جهاد زاید + فیلم

سعید بیابانکی، در بیست‌وچهارمین برنامه چشمه حکمت ایکنا که به مناسبت ماه مبارک رمضان تهیه شده، با درود به همه همراهان درس‌گفتارهای معنوی و عرفانی ایکنا گفت: در این برنامه از دیدگاه ادبیات عرفانی و معنوی، نگاهی به اختصار به مفهوم واژه «جهاد» خواهیم داشت.

در کتاب «صد میدان» از جهاد به‌عنوان هشتمین میدان یاد شده‌ است و در تعریف آن چنین آمده: «از میدان صبر، میدان جهاد زاید. و جهاد باز کوشیدن است با نفس و با دیو و با دشمن. و جهاد را سه رکن است: با دشمن به تیغ و با نفس به قهر و با دیو به صبر. مجاهدان به تیغ سه‌اند: کوشنده مأجور و خسته مغفور و کشته شهید.

مجاهدان با نفس سه‌اند: یکی می‌کوشد، او از ابرار است. و یکی می‌یابد، او از اوتاد است. و سَیُم باز رسته، او از اَبدال است.»

در دیوان شمس؛ جهاد در ردیف طاعت و انفاق قرارگرفته است. مولانا می‌فرماید:

از عنایت‌های آن شاهِ حیات‌انگیزِ ما

جان نو دِه؛ مَر جهاد و طاعت و انفاق را

مولانا در بیتی، جهاد خویش را دستیابی به ساغر حقیقت و معرفت می‌داند و نهایت زُهد و اجتهاد خویش را در وصال به دوست منحصر می‌کند:

زهدِ من مِی؛ جهادِ من ساغر

چون مرا زهد و اجهاد تویی

در دیوان شمس، از مبارزه با نفس به‌عنوان جهاد اکبر یاد شده‌ است.

هنگام جهاد اکبر آمد

خیز ای صوفی، بُکُن غَزایی

سلطانِ حقیقت در مقابل مبارزه و جهاد با نفس به مجاهدان، بهره و پاداش می‌دهد.

جهاد نفس کن، زیرا که اجری

برای این دهد شَه، لشکری را

امیدوارم که در جهاد با نفس و جهاد اکبر، همواره همه ما پیروز و سربلند باشیم...