نشاط اجتماعی؛ مفهومی از کیفیت زندگی

شادی و نشاط به‌عنوان یكی از احساسات ریشه‌ای مثبت و یكی از ضروری‌ترین خواسته‌های فطری و نیازهای روانی انسان، نقش تعیین‌كننده‌ای در تأمین سلامت فرد و جامعه دارد. از آنجا كه شادی همواره با خرسندی، خوش‌بینی و امید و اعتماد همراه است، می‌تواند نقش تسریع‌كننده‌ای در فرایند توسعه جامعه داشته باشد.

گام نهادن در مسیر توسعه و یا ایجاد جامعه‌ای كه در آن آرامش و سعادت محقق شود، به زمینه یا مقدماتی نیاز دارد كه با اتكا به آن، این خواست تحقق یابد. از جمله این مقدمات، نشاط اجتماعی است. نشاط از منظر اجتماعی، عضوی از خانواده و مفهومی از كیفیت زندگی، رضایت‌مندی اجتماعی، امنیت اجتماعی، سلامت اجتماعی، رفتارهای جمعی و فراغت است.

نشاط اجتماعی به‌عنوان یكی از مهم‌ترین و مؤثرترین شاخص‌های اجتماعی در گسترش احساس رضایت عمومی از زندگی، بسط تعاملات سازنده، رشد اعتماد عمومی و مشاركت همه جانبه اجتماعی به‌شمار می‌رود.

نشاط و شادی تحت تاثیر جامعه و شرایط فردی انسان‌ها قرار دارد. نشاط موجب تحرك فیزیكی و شكوفایی ظرفیت‌های جدید در جامعه می‌شود. برقراری گسترده روابط اجتماعی، ‌گسترش مشاركت‌های مردمی و هدفمندی جامعه از آثار نشاط اجتماعی است.

نشاط اجتماعی حاصل عواملی است كه از جامعه‌ای به جامعه‌ای دیگر متفاوت هستند. این تفاوت ناشی از فرهنگ جوامع است. مقبولیت اجتماعی، امید به آینده، عدالت اجتماعی، پایبندی به عقاید دینی، همبستگی و محرومیت اجتماعی از عواملی هستند كه در كاهش و افزایش نشاط اجتماعی مؤثر هستند.

شادی همیشه با هیجان و خنده وحركت همراه است، در حالی كه در نشاط، احساس بهجت و سرور لزوماً با خنده همراه نیست اما احساسی است كه موجب لذت فرد می‌شود. نشاط فقط خنده و طنز نیست، بلكه یك حس درونی است. به همین ترتیب شادی می‌تواند یك هیجان كاذب و زودگذر حتی منفی باشد. در حالی كه ماهیت نشاط اصیل، مثبت و با دوام است. شادی‌های كاذبی كه توسط محرك‌های متفاوت مثل داروهای روان‌گردان، مواد مخدر، الكل و غیره به دست می‌آید كوتاه و گذرا بوده و پیامدهای اندوه و افسردگی را به دنبال خواهد داشت.

امنیت اقتصادی و امنیت شغلی، سلامت اداری و شایسته‌سالاری هم می‌تواند در حوزه نشاط اجتماعی بسیار تأثیرگذار باشد، حفظ شان كاركنان و تكریم ارباب رجوع در ادارات و سازمان‌ها، تأثیر بسزایی بر آرامش روانی و رضایت اجتماعی آنان دارد.

با توجه به اینكه عصر حاضر كه دوران انفجار اطلاعات و شكوفایی دانش و گسترش رسانه‌های جمعی نام گرفته، آبستن حوادث و اتفاقات بی‌شمار است، اوضاع نابسامان اجتماعی و اقتصادی در جامعه امروز، می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به روح و روان جامعه شود.

افسردگی، ناامیدی، اضطراب، خشم، هراس اخلاقی و افزایش بزهكاری از جمله این آسیب‌ها هستند كه بزنگاه‌های بحرانی بروز و ظهور می‌یابد. در چنین شرایطی رسانه‌ها نقش بسزا و غیر قابل انكار در تخفیف یا تشدید این دست آسیب‌های روانی و اجتماعی می‌توانند بازی كنند.

رسانه‌ها می‌توانند ناامیدی، هراس و اضطراب مضاعفی تولید و تحركات هیجانی، اقتصادی و اجتماعی را افزایش دهند و بالعكس موجبات شكیبایی، امیدواری و تاب‌آوری اجتماعی را فراهم آورند. بر این اساس رسالت حساسی بر دوش فعالان رسانه در شرایط بحران قرار دارد. در سال‌های اخیر فضای مجازی هم به عنوان عاملی برای تخریب نشاط و امید اجتماعی تبدیل شده است. فضای مجازی و شبكه‌های مجازی در حال حاضر در باز تولید امیدواری اجتماعی نقش موثری دارند.

سعیده جمال‌زاده، معاون اجتماعی فرماندهی اننظامی شهرستان فسا استان فارس