شماره بیست و پنجم «معرفت اخلاقی» به بازار نشر رسید
گروه اندیشه ــ بیست و پنجمین شماره فصلنامه علمی ترویجی «معرفت اخلاقی» به صاحب‌امتیازی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) منتشر شد.
به گزارش ایکنا؛ بیست و پنجمین شماره فصلنامه علمی ترویجی «معرفت اخلاقی» ویژه بهار و تابستان 98 به صاحب‌امتیازی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و مدیرمسئولی محمود فتحعلی منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «معرفی مسیری پیشنهادی برای انجام مطالعات و تحقیقات در قلمرو صفات اخلاقی و کاربردهای تربیتی آن»، «وجود اخلاق دینی؛ آری یا خیر؟»، «روش‌شناسی اخلاقی تشریع و اجرای حدود در اسلام»، «جایگاه «نسیان خدا» در مجموعه علل و نتایج «نسیان خویشتن»»، «بررسی تعارضات اخلاقی اسارت و راه‌های برون‌رفت از آن با رویکرد اسلامی»، «تحلیل محتوای کتب هدیه‌های آسمانی دوره دوم ابتدایی بر اساس مولفه‌های تربیت اخلاقی».
«نسیان خدا» و «نسیان خویشتن»
در آغاز مقاله «جایگاه «نسیان خدا» در مجموعه علل و نتایج «نسیان خویشتن»» آمده است: ««بحران هویت» یا همان «نسیان خود» و بحران «ازخودبیگانگی»، مشکلی است که همواره گریبان‌گیر بشر بوده است. این پژوهش، با مراجعه به مضامین قرآنی و روایی و استناد به آرای آیت‌الله جوادی آملی، ابتدا مفهوم روشنی از بحران روحی «خودفراموشی» ارائه داده و در گام بعد، جایگاه «خدافراموشی» و دین‌گریزی را در سلسله علل و سلسله نتایج «خودفراموشی» تبیین کرده است. یافته‌های این پژوهش حاکی از این است که خودفراموشی نه به معنای از دست دادن فطرت توحیدی، بلکه به معنای عطف توجه به صورت مادی و غفلت از صورت نوعیه انسان و روح انسانی است. اما در رابطه با جایگاه نسیان خدا، با توجه به اینکه طبق آیات قرآن کریم، اعتقاد به توحید مقوم صورت نوعیه انسان است، نسیان خدا منجر به نسیان خویشتن خواهد شد. از سوی دیگر، با نظر به آیات قرآن کریم مبنی بر اینکه مبدا و معاد یکی است و انسان مظهر تام و جمیع اسمای الهی است، نسیان خویشتن نیز نهایتا منجر به نسیان خدا خواهد شد. ازاین رو، «خدافراموشی» در سلسله علل و سلسله نتایج «خودفراموشی» قابل تحلیل و بررسی است.»
روش‌شناسی اخلاقی تشریع و اجرای حدود
در چکیده مقاله «روش‌شناسی اخلاقی تشریع و اجرای حدود در اسلام» می‌خوانیم: «اسلام در مواجهه با برخی جرائم، راه‌هایی را در نظر گرفته که یکی از آنها، قوانین کیفری است. این قوانین، بر پایه تربیت افراد و اجتماع صورت می‌گیرد و دارای مراحل متعددی است. از جمله آنها، گذراندن مقدماتی است که در مقام قانون‌گذاری باید طی شود. پس از این مقدمات، نوبت به اجرای حدود می‌رسد که دارای الزامات اخلاقی مخصوص به خود است. این پژوهش، تلاش می‌کند تا با تحلیل روش اسلام در معرفی و چگونگی طی مقدمات تربیتی و پس از آن، تشریع حدود، الگویی مناسب از روش قانون‌گذاری ارائه کرده، با روش‌شناسی اجرای حدود در اسلام، بایسته‌های اخلاقی انجام حدود را تشریح و تحلیل کند. نتایج به دست آمده در اصل پیشگیری، درمان، تربیت تدریجی در مرحله تشریع حدود، از طریق آگاهی به انسان‌ها مناسب است. همچنین، اصل تربیت، توجه به حقوق و شرایط مجرم و بخشش اسلامی، در مرحله قانون‌گذاری اسلامی و اجرای حدود، از دیگر نتایج آن به شمار می‌رود.»
بررسی تعارضات اخلاقی اسارت
در طلیعه مقاله «بررسی تعارضات اخلاقی اسارت و راه‌های برون‌رفت از آن با رویکرد اسلامی» می‌خوانیم: «یکی از مسائل مهم جوامع بینالملل در مخاصمات مسلحانه بین‌المللی، گرفتن اسیر و نوع برخورد با اسرا است که در این میان قراردادهایی مانند قرار داد ژنو تاریخ 27 ژوئیه 1929 برای حقوق اسرا نوشته شده است که کشورهای امضاء کننده ملزم به انجام آن هستند. دین مبین اسلام نیز در این میان، قوانین و مقررات مهمی برای اسرا دارد. عمل نکردن به این قوانین، حکم جنایات بین‌المللی دارد. اما مسئله مهمی که بعضا برای یک رزمنده درباره بحث اسارت پیش میآید، تعارضاتی است که در برخورد با یک اسیر برای یک رزمنده در حین جنگ ایجاد می‌شود که باید یک طرف تعارض را انتخاب کند و هر طرف را که انتخاب کند، از لحاظ اخلاقی دچار مشکل می‌شود. لذا وظیفه او در این موارد چیست؟ این بحثی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت و دستورات اسلام را در این تعارضات مورد بررسی قرار خواهیم داد. این مقاله، به روش کتابخانهای انجام شده است.»
صفات اخلاقی و کاربردهای تربیتی
در چکیده مقاله «معرفی مسیری پیشنهادی برای انجام مطالعات و تحقیقات در قلمرو صفات اخلاقی و کاربردهای تربیتی آن» اثر بابک شمشیری می‌خوانیم: «دیدگاه صفات؛ یعنی مجموعه‌ای از رذایل و فضایل، از جمله قدیمی‌ترین و پرنفوذترین دیدگاه‌های اخلاقی در جهان اسلام است. به طوری که اکثر تالیفات اخلاقی مسلمانان، اعم از متقدمان و متاخران، از این منظر به موضوع اخلاق نگریسته‌اند. حال اگر دیدگاه فوق را به عنوان چارچوبی نظری برای انجام مطالعات اخلاقی در نظر بگیریم، هدف این مطالعه، معرفی و ارائه مسیری برای انجام مطالعات و پژوهش‌های علمی، در قلمرو صفات اخلاقی می‌باشد. با توجه به این هدف، پرسش عمده مقاله حاضر عبارت است از: برای انجام مطالعه و تحقیق در حیطه صفات اخلاقی، چه مراحلی ضرورت دارد؟ نتایج به دست آمده حکایت از این دارد که شش مرحله کلی را می‌توان برای انجام مطالعات مربوط به صفات اخلاقی در نظر گرفت. این مراحل، عبارتند از: مفهوم‌پردازی صفات اخلاقی، شناسایی ریشه‌های صفات اخلاقی، پیامدهای صفات اخلاقی، راهکارهای پیشگیرانه از رذایل اخلاقی، راهکارهای درمانی و راه‌های رشد و توسعه فضایل اخلاقی. انجام این شش مرحله، مستلزم استفاده از انواع روش‌ای پژوهش مشتمل بر روش سنتی اسلامی (اصول فقه)، روش‌های علمی جدید؛ یعنی کمی و کیفی و نیز روش پژوهش فلسفی، به ویژه با رویکرد تحلیل مفهومی می‌باشد. این مسیر پیشنهادی می‌تواند به رشد و توسعه پژوهش در قلمرو تربیت اخلاقی کمک نماید.»
انتهای پیام
