تغییر ذائقه چالشی برای تبلیغ دین نیست/ آسیب ناهماهنگی قول و فعل
گروه حوزه‌های علمیه ــ یک مبلغ بینالملل با تأکید بر اینکه تغییر ذائقه مخاطب، چالش برای تبلیغ دینی نیست، تأکید کرد: یکی از آسیب‌های مهم فراروی تبلیغ دین عدم تطابق میان قول و فعل مبلغان است؛ گرچه نباید خطای برخی روحانیون و مبلغان دین را به پای دین و تبلیغ دین بنویسیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین مجید مشکی، کارشناس تبلیغ بینالملل، در گفت‌وگو با ایکنا؛ با بیان اینکه مفهوم تبلیغات دینی با گذر زمان دچار تغییرات و توسعه مفهومی شده است، تصریح کرد: هنگامی که سخن از مقوله تبلیغ به میان می‌آید منبر، محراب، سخنرانی و تدریس به اذهان متبادر می‌شود، در حالی که تبلیغ در محتوا و روش با توسعه روبروست.
وی افزود: از یک دهه قبل به خصوص در ایران با توجه به فناوری‌های جدید و آمدن رسانه و فضای مجازی به زندگی مردم مفهوم تبلیغ هم دست‌خوش تغییرات قابل توجه شده است که مبلغان نمی‌توانند به آن بی‌تفاوت باشند.
الزامات یک مبلغ
مشکی با بیان اینکه مبلغان دینی الزاماً کسانی هستند که در معارف اسلامی تحصیل کرده و از آبشخور معارف سیراب شده باشند تا بتوانند مفاهیم را به مردم برسانند، تصریح کرد: امروز علاوه بر ابزار‌های گذشته مانند منبر و محراب، ابزار‌های جدید مانند فضای مجازی هم به کمک مبلغان آمده که هم مخاطرات و هم فرصت‌هایی ایجاد کرده است. متأسفانه تا سطح کارآمد و مطلوب در بهره‌گیری از این فضا فاصله بسیار زیادی داریم.
این محقق بین‌المللی یکی از مهم‌ترین لوازم تبلیغ دین و موفقیت در این عرصه را تطابق گفته و کردار برشمرد و افزود: اولین شرط لازم و ضروری برای موفقیت یک مبلغ آن است که هر چه می‌گوید در عمل او هم متجلی باشد؛ در روایات آمده است که «کُونُوا دُعَاةَ النَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ»؛ در قرآن کریم هم آمده است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ».
وی با بیان اینکه اینکه التزام عملی مبلغ به آموزه‌هایش در تبلیغ سنتی و مدرن جزء اصول اولیه و لاینفک است، تصریح کرد: در ضرب‌المثل‌های ایرانی داریم که «دوصد گفته چون نیم کردار نیست»؛ این ضرب‌المثل هم گویای روشن و صریحی مبنی بر این است که اگر بخواهیم تبلیغ اثرگذار باشد، باید میان گفته و کردار مبلغان هماهنگی وجود داشته باشد.
تغییر ذائقه مخاطبان
این محقق دینی در پاسخ به این سؤال که تبلیغ دین در وضع کنونی چه چالش‌هایی فراروی خود دارد، بیان کرد: نسبت به موضوع تبلیغ دینی چالشی نمی‌بینم، بلکه تغییر ذائقه در مخاطب و تنوع در اخذ منابع و معارف دینی در سالیان اخیر رخ داده است؛ در گذشته اگر قرار بود در مورد تاریخ اسلام صحبت شود باید یک فرد تاریخ‌دان و یا منبری مطلع از تاریخ در این عرصه بحث می‌کرد، ولی با توجه به تشکیل نظام اسلامی و ورود هنر به عرصه دین و ساخت سریال‌های تاریخی بزرگ مانند امام علی(ع)، حضرت مریم(س) و ... منبر جدیدی برای بیان مسائل تاریخی ایجاد شده است.
مشکی با تأکید بر اینکه مردم به دین و تبلیغ دینی پشت نکرده‌اند، ولی منبع آنان برای گرفتن پیام دین عوض و تریبون‌ها متکثر و متنوع شده است، تصریح کرد: در گذشته عمل مبلغان دینی زیر ذره‌بین نبود، ولی امروزه رفتار و کردار روحانیت زیر ذره‌بین رفته است، آن هم به دلیل اینکه روحانیت وارد عرصه حکومت و سیاست شده و طبیعی است که خطا‌هایی از جانب برخی روحانیون هم سر بزند که برخی آن را به پای دین بنویسند.
خطای مبلغان را به پای دین ننویسیم
وی تاکید کرد: مردم هوشمند ایران خطا‌های برخی از روحانیون و مبلغان را به پای دین و تبلیغ دینی نمی‌نویسند و این تفکیک در رفتار مردم محسوس و قابل مشاهده است. حق هم این است که رفتار برخی روحانی‌نما‌ها به پای دین نوشته نشود.
این محقق حوزه علمیه در پاسخ به سؤالی در مورد لوازم تبلیغ در عرصه بین‌المللی و تفاوت آن با تبلیغ در داخل کشور، بیان کرد: برخی مقولات مانند دروغ و خیانت در همه جای دنیا بد و درستی، صداقت و ... در همه جای دنیا خوب است؛ قبل و بعد از انقلاب و در فضای تبلیغ سنتی و مدرن هم تفاوتی میان آن نیست، بنابراین بیان این نوع مطالب، محتوای مشترک تبلیغی برای همه در هر زمان و همه جا هست؛ مقام معظم رهبری در بیانیه انقلاب به این نکته اشاره فرمودند که مفاهیم اصلی و برجسته انقلاب هیچ وقت کهنه نخواهد شد و همیشه سکه رایج خواهد بود، چون مفاهیمی منطبق بر فطرت انسانی است.
این مبلغ بین‌المللی افزود: بنابراین از حیث محتوا، تفاوت وجود ندارد، ولی در نوع ادبیات، استفاده از ابزار و روش تفاوت وجود دارد، زیرا تفاوت در نگرش‌های ایرانی و غیرایرانی وجود دارد و طبق آیات قرآن کریم ارسال رسل هم به لسان قوم یعنی فرهنگ آن جامعه صورت گرفته است.
مشکی ادامه داد: مبلغ دین باید با هر قوم و ملتی با زبان و ادبیات و فرهنگ خود آن ملت صحبت کند، بنابراین گرچه محتوای تبلیغ ممکن است در آفریقا و اروپا و آسیا یکی یا نزدیک به هم باشد، ولی روش‌های انتقال متفاوت است.
عدم تطابق قول و فعل؛ آسیب عمده تبلیغ دین
این مبلغ و محقق با اشاره به آسیب‌شناسی تبلیغ دین، بیان کرد: یکی از آسیب‌های عمده، عدم تطابق فعل و گفتار است؛ مثلاً اگر کسی مدیر و مسئول مرکزی باشد به هر میزان که میان گفته‌های او با عملش مطابقت باشد احتمال تبعیت از او بیشتر می‌شود و افراد عاشقانه او را تبعیت می‌کنند.
وی در پایان افزود: آسیب دیگر مادی‌گرایی در تبلیغ است؛ مبلغ نباید برای دنیای خود به دنبال تبلیغ برود البته این دنیا در پول، ریاست، شهرت و ... متجلی می‌شود. تبلیغ دین باید خالصانه و لوجه‌الله انجام شود، کما اینکه در طول تاریخ تبلیغ دین دیده‌ایم که افراد خالص در تبلیغ موفق بوده و حتی از لحاظ مادی هم تأمین شده‌اند.
انتهای پیام
