مشکلات اقتصاد سیاسی انتخابات استانی

محمدجواد توکلی، عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در یادداشتی که در اختیار ایکنا، قرار داده به بررسی مشکلات اقتصاد سیاسی انتخابات استانی پرداخته است که متن این یادداشت در ادامه می‌آید:

طرح انتخابات استانی ظاهراً با هدف تقویت احزاب در ایران مطرح شده است، ولی این طرح با نوعی سردرگمی روبه‌روست. در این طرح هم نماینده به حوزه انتخابی خودش تعلق دارد و هم به استان خودش. نماینده برای انتخاب مجدد هم باید نظر مردم حوزه انتخابیه خودش را تأمین كند و هم به گونه‌ای از منافع استان در مجلس دفاع كند.

این طرح عرصه چانه‌زنی برای توزیع منافع را عملاً از سطح مناطق كوچك انتخاباتی به استان می‌كشد. وضعیت استان‌های ما چیزی شبیه تهران خواهد شد كه عملاً نمایندگان شهر تهران هویت شهری ندارند و عمدتاً هویت جناحی دارند. شاید طراحان انتخابات استانی می خواهند همین دغدغه منطقه‌ای را از نمایندگان سایر مناطق هم بگیرند.

ولی آیا چنین طرحی مشكلات انتخاب عمومی در یك اقتصاد سیاسی دموكراتیك را حل می‌كند؟ آیا این طرح باعث می‌شود كه نمایندگان به جای توجه به منافع شخصی و منطقه‌ای به منافع ملی فكر كنند؟

اصل ایده در حل مشكلات انتخاب عمومی در رویكرد حزبی این است كه نمایندگان تابع نظریات كارشناسی بلندمدت و ملی حزب باشند. ما با انتخابات استانی به چنین هدفی دست نمی‌یابیم. در انتخابات استانی هم انتخاب‌ها منطقه‌ای و کوتاه مدت خواهد بود و تنها اتفاقی که می‌افتد این است که چانه زنی‌ها در مجلس در سطح استانی صورت می‌گیرد.

در اینجا مشکل دیگری که بروز می‌كند این است كه مردم با نوعی سردرگمی مواجه می‌شوند كه نماینده آنها حافظ منافع شهرشان است و یا استان و یا حتی منافع خودش. اگر می‌خواهیم به سمت تقویت احزاب در اقتصاد سیاسی ایران برویم راهش این نیست كه انتخابات را استانی كنیم؛ بلكه باید احزاب را در همین سیستم موجود تقویت كنیم.

بر این اساس مردم هنوز در حوزه نمایندگی یك شهر كوچك به نماینده خودشان رأی می‌دهند ولی رقابت بین احزاب است و در نهایت احزابی كه از شهرهای مختلف بیشترین كرسی‌ها را كسب كردند می‌توانند زمام مدیریت مجلس را به عهده بگیرند.

البته حزب هم مشكلات خاص خود را دارد و به نظر می‌رسد كه ما بهتر باشد به سمت مجلس تخصصی نخبگانی برویم تا اینكه با حزب در صدد حل مشكلات باشیم؛ چراکه اگر به سمت مجلس نخبگانی نرویم، آنگاه احزاب وابسته به ثروتمندانی خواهند شد كه هزینه‌های سنگین رقابت‌های انتخاباتی آنها را تأمین كنند.

انتهای پیام