آذربایجان باید به قطب فرهنگی کشور تبدیل شود/ استحاله فرهنگی ایران بی‌تسلط برآذربایجان ناممکن است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از آذربایجان شرقی، سیدرضا صالحی امیری، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران امروز، 23 دی در مراسم تکریم و معارفه مدیران سابق و جدید مرکز اسناد و کتابخانه ملی شمالغرب کشور اظهار کرد: اولین کارکردهای تمدن و فرهنگ، انسجام‌آفرینی است و این انسجام‌آفرینی سطوح مختلفی دارد که جامعه ایران امروز نیز برای بقای خود به این انسجام نیاز حیاتی دارد؛ چراکه ایران، جامعه متکثری است که برای ادامه حیات تاریخی‌اش به یک مدل بسیار مستحکم انسجام، نیازویژه دارد و درغیراین‌صورت این جامعه می‌تواند آبستن مناقشات و منازعات فراوان باشد.

انسجام، چسب بقای هر ملت و جامعه‌ای است
وی با بیان اینکه انسجام، چسب بقای هر ملت و جامعه‌ای است، افزود: ریشه تمام منازعات و برافروختن آتش قدرت‌طلبی در اقصی‌‎نقاط جهان که شاهد روزها و ماه‌ها و سال‌ها تنش و قتل و کشتار از درون آنان هستیم، در نداشتن انسجام و وحدت است؛ لذا برای ایجاد این انسجام و جلوگیری از گسست در بنیان فکری، فرهنگی و اجتماعی ایران امروز، باید به قطب‌های فرهنگی، تمدنی و تاریخی خود اهمیت افزون‌تری قائل شویم.

صالحی ادامه داد: منظور و مقصد ما از گفتمان انسجام، انسجام ارگانیکی است و نه انسجام مکانیکی و اجباری که نمونه اعلای آن را می‌توان در دوران پهلوی اول با حکومت رضاخان پهلوی مشاهده کرد؛ انسجام ارگانیکی نظامی طبیعی از مشیت الهی و مدیریت و رهبری انسانی خداگونه است که می‌خواهد احکام الهی را درجامعه رواج دهد و مردم نیز دربرآیند و خروجی این نظام زیست کرده و می‌توانند مراحل رشد و کمال دنیوی و اخروی خود را درچنین بستری طی کنند. جامعه امروز ایران بیش از هرزمان دیگری نیازمند مرور و رجوع به فرهنگ اصیل اسلامی و ملی خویش است تا این اصالت فطری و نعمت الهی را به جوانان خود عرضه کند.

هویت ملی در درون غرور ملی به تصویر می‌نشیند و تجلی می‌یابد
وی گفت: متأسفانه امروز شاهد هستیم که جوانان و نوجوانان این سرزمین، به‌علت مسامحه‌‎کاری‌ها و غفلت‌ورزی‌ها، تاریخ و هویت سه هزارساله خود به باد فراموشی سپرده و به فرهنگ بی‌پایه و اساس و منحط غربی که درخصوص گذشته و تاریخ خود حتی حرفی برای گفتن ندارند، روی آورده‌اند. جوان باید هویت و ریشه تاریخی خود را باتمام وجود لمس کرده، بشناسد و آنگاه دربرابر فرهنگ توخالی و پوچ غرب احساس غرور کند؛ چراکه هویت ملی در درون غرور ملی به تصویر می‌نشیند و تجلی می‌یابد.

مشاور رئیس جمهور خاطرنشان کرد: بدون هیچ تردیدی باید اذعان کرد که بزرگترین کانون تاریخی برای انسجام ملی جامعه ایران، رجوع به خطه صاحب‌تمدن و فرهنگ آذربایجان است که از لحاظ ظرفیت، پیشینه تاریخی، برخورداری از غنای مفاهیم غنی اسلامی و مذهبی و همچنین اثربخشی و تأثیرگذاری برتحولات مهم تاریخی کشور، درصدر دیگر مناطق این سرزمین قرار گرفته است.

طرح اعتلای همه‌جانبه کشور، خارج از مطالعه آذربایجان، یا جهل است یا عناد
وی ادامه داد: هیچ مورخ و پژوهش‌گری نمی‌تواند ازانسجام ملی سخن بگوید، مگر اینکه در پازل مطالعاتی خود تاریخ آذربایجان را مطالعه و بررسی کرده باشد. آذربایجان از هزاران سال پیش به‌خاطر وجود جاده ابریشم و دانشگاه ربع رشیدی، اولین دانشگاه بین‌المللی کشور که در یونسکو نیز به رسمیت شناخته شده و ثبت شد، نقطه ثقل دیپلماسی فرهنگی ایران بود که این‎‌ها و هزاران دلیل دیگر نشان‌دهنده اوج تمدن و فرهنگ آذربایجان از زمان‌های بسیار دور است که در آن روزگار باعث شده بود، نه‌تنها از دیگر مناطق کشور، بلکه از سایر بلاد و کشورهای غربی به این خطه سفر کرده و کسب علم و دانش کنند.

وی آذربایجان را پیش‌آهنگ تمدن اسلامی و ملی دانست و گفت: رجال و علمایی که از این سرزمین برخاسته‌اند، پایه‌‎های تمدن، دانش، فقه و علوم اسلامی و انسانی و... را بنیان گذاشته‌اند؛ لذا پرداختن به انسجام ملی بدون توجه به این خطه از کشور امری نامعقول و یک تحریف تاریخی است، براین اساس هر تصویر و طرحی که برای اعتلای همه‌جانبه کشور، خارج از مطالعه آذربایجان ریخته شود یا جهل است یا عناد که به‌طورحتم به ضرردهی و خسران خود پژوهشگر منجر می‌شود.

فرهنگ آذری، مقوم فرهنگ ملی است
صالحی امیری با تأکید براینکه فرهنگ آذری، مقوم فرهنگ ملی است، اظهار کرد: سه فرهنگ قومی و منطقه‌ای، فرهنگ ملی و ایرانی و فرهنگ تمدنی فرامنطقه‌‎ای، پایه‌های فرهنگ جامعه ما را تشکیل می‌دهند، اما درفرهنگ آذری ما از فرهنگی سخن می‌‎رانیم که رقیب فرهنگ دیگری نیست و خود دایرةالمعارف و فرهنگ جامعی است که می‌تواند آبشخور سایر فرهنگ‌های کشور نیز باشد.

وی با اشاره به اینکه آذربایجان پرچمدار تشیع و وحدت اسلامی است، افزود: آذربایجانی‌ها بعداز ورود اسلام به ایران نیز پیش‌قراول بوده و کارنامه درخشانی دارند، در آن دوران حکومت صفویه به‌جای دولت قومی، دولت ملی را در اصفهان تشکیل داده و پایتخت را از آذربایجان و اردبیل به اصفهان انتقال دادند تا مذهب شیعه را مرکز کشور رواج داده و همه‌گیر کنند که این نیز نشان از اوج فهم و کیاست و تدبیر سیاست‌مدران و رجال آن حکومت است.

وی با بیان اینکه ریشه‌های مشروطیت در آذربایجان شکل گرفت و تبدیل به درختی تناور شد، اضافه کرد: دموکراسی و آزادی در ایران اسلامی مدیون ستارخان و باقرخان و دیگر بزرگانی است که از آذربایجان برخاسته و با گذشتن از جان خویش برعلیه نظام جورپیشه، پرچم آزادی را برافراشتند. در پلورالیسم دینی ایران نیز آذری‌ها همواره مبلغ وحدت درکثرت بوده و از ارزش‌های دین مبین اسلام و مذهب شیعه دفاع جانانه کرده‌اند.

اعتقاد راسخ به دین اسلام، مذهب شیعه و اهل بیت(ع)؛ ویژگی بارز اقوام آذری
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران ویژگی بارز و ممتاز اقوام آذری را همین اعتقاد قلبی و راسخ آنان به دین اسلام، مذهب شیعه و اهل بیت(ع) دانست و گفت: پهلوی اول خیانت‌های بزرگی به فرهنگ و تمدن ایران کرد، در مداخلات بسیاری که ازسوی اجانب به کشور اعمال می‌شد و حضور مارکسیست‌‎ها که بنیانگذاران مناقشات درمنطقه بودند، بازهم آذربایجانی‌ها به سبب تعصف و اعتقادی که به دین اسلام داشتند جان‌برکف وارد عرصه شده و دست ایادی کفر را از کشور قطع کردند.

وی با اشاره به اینکه بیش از یکصد تن از سرمایه‌های انسانی که منشأ تحول درایران بوده و هستند از آذربایجان سربرآورده‌اند، افزود: آیت‌الله قاضی، علامه طباطبایی، علامه جعفری، علمه امینی، ستار خان، باقرخان، استاد شهریار و... افراد شاخص نزدیک به عصر ما هستند که هریک ستونی محکم برای فرهنگ اسلامی ـ ایرانی محسوب می‌شوند و باگذشت زمان می‌توان به ابعاد وسیع وجودشان پی برد؛ چراکه وقتی فردی درعرصه قدسی الگو شود، به‌واسطه وصل به قدرت لایزال الهی، شخصیتی کاریزماتیک و رمزآلود می‌یابد که خطه آذربایجان منبع غنی ازاین شخصیت‌هاست.

وی استحاله فرهنگی جامعه ایران را بدون استحاله آذربایجان ناممکن عنوان کرد و ادامه داد: آذربایجان از دیرباز دژ مستحکم دین اسلام درایران در ادوار مختلف تاریخی بوده و هم‌اکنون نظاره‌گر هستیم که علی‌رغم تحولات ترکیه نوین برای استحاله فرهنگی منطقه، هیچ خلل جدی درباور و هم‌گرایی آذربایجانی‌ها برای دفاع ازهویت ملی و دینی مشاهده نمی‌‎شود و طرح اندیشه خودمختاری آذربایجان نیز نتیجه اندیشه سخیف نخبگان غیرآذربایجانی است.

لزوم معرفی فرهنگ و فولیکور آذربایجان به تمام کشور و جهان
صالحی امیری با بیان اینکه برآسمان ایران نوعی رنگین‌کمان فرهنگی شکل گرفته که هریک زیبایی خاص خود را دارد و درآن میان رنگی که آذربایجان به آن رنگین‌کمان بخشیده ازدرخشش خاصی برخوردار است، خاطرنشان کرد: آذربایجان باید به قطب فرهنگی کشور تبدیل شود؛ لذا انتظار می‌رود همه مسئولان ارشد کشوری و مدیران فرهنگی کشور و استانی برای تبدیل آذربایجان به قطب فرهنگی کشور تلاش و ممارست ویژه‌ای داشته باشند.

وی با تأکید براینکه فرهنگ، جوهر توسعه است و توسعه نیز براساس اخلاق شکل می‌گیرد، گفت: همه باید واقف باشند که مزیت ایران امروز، نفت و اقتصاد و صادرات نیست، بلکه اولویت و ویژگی برتر ایران اسلامی فرهنگ متمدن و چندین هزارساله آن، میراث ماندگار و تولیدات فرهنگی آن است که باید تلاش شود با گنجاندن این مطالب و تاریخ پرافتخار آذربایجان در منابع درسی، تاریخ این سرزمین تدوین و تدریس شود.

این مقام کشوری همچنین با انتقاد از عملکرد ضعیف مسئولان استانی در بروز و ظهور فرهنگ غنی آذربایجان بین نسل جوان و کم‌اطلاعی آنان از گذشته پربار نیاکان خویش، یادآور شد: باید هفته‌های فرهنگی آذربایجان در این خطه و دیگر استان‎ها جهت آشنایی هرچه بیشتر مردم با فرهنگ و فولیکور آذربایجان برگزار شده و سریال‌ها و فیلم‌های مربوط به بازآفرینی افتخارآفرینی‌های آذربایجانی‌ها درسطح ملی و بین‌المللی ساخته و پرداخته شود.

یادآور می‌شود، دراین مراسم از زحمات عزیز جوان‍‌پور در دوران مسئولیتش در مرکز اسناد و کتابخانه ملی شمالغرب کشور تقدیر به‌‎عمل آمد و سیدمحمدحسین آل‌هاشم به‌عنوان رئیس جدید این مرکز معرفی شد.